qurtarmaq

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Azerbaijani

[edit]
Other scripts
Cyrillic гуртармаг
Abjad قورتارماق

Etymology

[edit]

From the same root as qurtulmaq (“to be saved”). Cognate with Old Uyghur [script needed] (qurtɣar-, “to rescue”), Karakhanid [script needed] (qutɣarmāq, “to rescue”), Turkish kurtarmak (“to rescue”), Bashkir ҡотҡарыу (qotqarıw, “to save”), Chuvash хӑтарма (hăt̬arma, “to save”), Kazakh құтқару (qūtqaru, “to save”), Kyrgyz куткаруу (kutkaruu, “to save, rescue”), Turkmen gutarmak (“to end, finish”), Uyghur قۇتقازماق (qutqazmaq, “to rescue”), Uzbek qutqarmoq.

The slang sense is probably a semantic loan from Russian кончать (končatʹ).

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): [ɡurtɑrmɑχ], [kutarˈmɑχ]
  • Hyphenation: qur‧tar‧maq
  • Audio (Baku):(file)

Verb

[edit]

qurtarmaq

  1. to save
    1. (transitive) to save, rescue
      canını qurtarmaq[1] ― to escape with life and limb (literally, “to save one's life”)
      Yanğınsöndürənlər körpəni ölümdən qurtarıblar ― The firefighters saved the baby from death
      Synonym: xilas etmək
    2. (transitive) to relieve, free, to release (someone) from or of a difficulty, unwanted task, responsibility etc.
      • 1911, Məmməd Səid Ordubadi, “Məqsədin Ərzi”, in Qanlı Sənələr‎[1], →ISBN, archived from the original on 27 October 2017; republished as Qanlı İllər, Baku: Qafqaz, 2007, page 7:
        Bunu da bütün Qafqaz millətləri bilməlidir: mənim bu əsəri yazmaqda məqsədim millətimizi məsuliyyətdən qurtarmaq, insanpərvər kimi tanıtmaq, həmçinin erməni qonşuları məsul tutmaq, vəhşi və insaniyyətdən uzaq bir varlıq kimi nişan vermək də deyil.
        Hence, all nations of Caucasus need to know this: my goal with writing this book is not to free our nation of responsibility or to present it as a humanitarian one, while holding Armenian neighbors responsible, pointing them out as savages, distant from any humanity.
      çətinliklərdən qurtarmaq ― to relieve [from] difficulties
    3. (only with can) to get rid of something annoying, never have to see something again (expression)
      canımız qurtarsın ― so we never have to deal with it again; so we get rid of it etc.
      Sən Allah xahişini artıq yerinə yetir, canımız qurtarsın.
      For God's sake, comply with his/her request already, so we get rid of it.
  2. to finish
    1. (transitive) to finish, complete
      • 1899, Nariman Narimanov, Türk-Azərbaycan diliniŋ müxtəsər sərf-nəhvi [Concise grammar of the Azerbaijani Turkic language] 21:
        حسین درسلرینی قورتاردی.
        Hüseyn dərslərini qurtardı.
        Husayn has finished his homework.
      O hələ məktəbi qurtarmayıb. ― S/he hasn't finished school yet.
      Işini qurtarandan sonra mənə zəhmət olmasa zəng vur. ― When you finish your work, please give me a call.
      Synonyms: bitirmək, başa vurmaq
      Antonym: başlamaq
    2. (intransitive) to end, finish, run out, run out of
      • 2009 October 22, Azadlıq Radiosu‎[2], retrieved March 10, 2018:
        Neft qurtaranda nə baş verə bilər?
        What can happen when the oil runs out?
      Gec gəlib çıxmısan, kino artıq qurtardı. ― You turned up too late, the movie has already finished.
      Benzinim qurtarır, gərək gedim maşına benzin vurum. ― I'm running out of gas, I should go refuel the car.
      Qurtardı getdi! (expression) ― That's it! Basta! etc.
      Synonyms: bitmək, başa çatmaq, sona çatmaq, tükənmək
    3. After a converb (ending in -ib; see other forms there): indicates the completion of the action.[2]
      • 2017 December 21, Cəlli Komradlı, “Kitab mənim həyatıdmır”, in Qəbələ qəzeti‎[3], Qəbələ, page 5:
        Elə vaxtlarım olub ki, 300-400 səhifəlik kitabı birnəfəsə - yemədən, içmədən, dincəlmədən oxuyub qurtarmışam.
        There were times when I finished reading books of 300-400 pages in one breath, without eating, drinking or resting.
      Çörəyini tez yeyib qurtarmışdı ― S/he quickly ate up the bread.
    4. (intransitive, slang) to ejaculate, to cum

Conjugation

[edit]
Conjugation of qurtarmaq
positive
subject non-past participle qurtaran
subject past participle qurtarmış
subject future definite participle qurtaracaq
non-subject future participle (mənim +) qurtaracağım (sənin +) qurtaracağın (onun +) qurtaracağı (bizim +) qurtaracağımız (sizin +) qurtaracağınız (onların +) qurtaracağı or qurtaracaqları
non-subject past participle (mənim +) qurtardığım (sənin +) qurtardığın (onun +) qurtardığı (bizim +) qurtardığımız (sizin +) qurtardığınız (onların +) qurtardığı or qurtardıqları
converb qurtarıb
general temporal participle qurtaranda
participle of intensification qurtardıqca
specific temporal participle qurtararkən
reduplicated participle qurtara-qurtara
modal participle qurtararaq
infinitive qurtarmaq
verbal noun qurtarma
singular plural
first second third first second third
indicative present simple qurtarıram qurtarırsan qurtarır qurtarırıq qurtarırsınız qurtarırlar
perfect 1 qurtarmışam qurtarmısan,
qurtarmışsan* 		qurtarmışdır qurtarmışıq qurtarmısınız,
qurtarmışsınız* 		qurtarmışlar
perfect 2 – qurtarıbsan qurtarıb(dır) – qurtarıbsınız qurtarıb(dır)lar
past simple qurtardım qurtardın qurtardı qurtardıq qurtardınız qurtardılar
continuous qurtarırdım qurtarırdın qurtarırdı qurtarırdıq qurtarırdınız qurtarırdılar
perfect qurtarmışdım qurtarmışdın qurtarmışdı qurtarmışdıq qurtarmışdınız qurtarmışdılar
future definite qurtaracağam qurtaracaqsan qurtaracaq qurtaracağıq qurtaracaqsınız qurtaracaqlar
indefinite qurtararam qurtararsan qurtarar qurtararıq qurtararsınız qurtararlar
future-in-the-past definite qurtaracaqdım qurtaracaqdın qurtaracaqdı qurtaracaqdıq qurtaracaqdınız qurtaracaqdılar
indefinite qurtarardım qurtarardın qurtarardı qurtarardıq qurtarardınız qurtarardılar
conditional present qurtarsam qurtarsan qurtarsa qurtarsaq qurtarsanız qurtarsalar
past qurtarsaydım qurtarsaydın qurtarsaydı qurtarsaydıq qurtarsaydınız qurtarsaydılar
subjunctive qurtaram qurtarasan qurtara qurtaraq qurtarasınız qurtaralar
hortative qurtarasıyam qurtarasısan qurtarasıdır qurtarasıyıq qurtarasısınız qurtarasıdırlar
obligational present qurtarmalıyam qurtarmalısan qurtarmalıdır qurtarmalıyıq qurtarmalısınız qurtarmalıdırlar
past qurtarmalıydım qurtarmalıydın qurtarmalıydı qurtarmalıydıq qurtarmalıydınız qurtarmalıydılar
evidential present qurtarırmışam qurtarırmışsan qurtarırmış qurtarırmışıq qurtarırmışsınız qurtarırmışlar
past qurtarıbmışam qurtarıbmışsan qurtarıbmış qurtarıbmışıq qurtarıbmışsınız qurtarıbmışlar
imperative qurtarım qurtar qurtarsın qurtaraq,
qurtaralım* 		qurtarın qurtarsınlar
negative
subject non-past participle qurtarmayan
subject past participle qurtarmamış
subject future definite participle qurtarmayacaq
non-subject future participle (mənim +) qurtarmayacağım (sənin +) qurtarmayacağın (onun +) qurtarmayacağı (bizim +) qurtarmayacağımız (sizin +) qurtarmayacağınız (onların +) qurtarmayacağı or qurtarmayacaqları
non-subject participle (mənim +) qurtarmadığım (sənin +) qurtarmadığın (onun +) qurtarmadığı (bizim +) qurtarmadığımız (sizin +) qurtarmadığınız (onların +) qurtarmadığı or qurtarmadıqları
negative converb -
caritive converb qurtarmadan
general temporal participle qurtarmayanda
participle of intensification qurtarmadıqca
specific temporal participle qurtarmayarkən
modal participle qurtarmayaraq
infinitive qurtarmamaq
singular plural
first second third first second third
indicative present simple qurtarmıram qurtarmırsan qurtarmır qurtarmırıq qurtarmırsınız qurtarmırlar
perfect 1 qurtarmamışam qurtarmamısan,
qurtarmamışsan* 		qurtarmamış qurtarmamışıq qurtarmamısınız,
qurtarmamışsınız* 		qurtarmamışlar
perfect 2 – qurtarmayıbsan qurtarmayıb(dır) – qurtarmayıbsınız qurtarmayıb(dır)lar
past simple qurtarmadım qurtarmadın qurtarmadı qurtarmadıq qurtarmadınız qurtarmadılar
continuous qurtarmırdım qurtarmırdın qurtarmırdı qurtarmırdıq qurtarmırdınız qurtarmırdılar
perfect qurtarmamışdım qurtarmamışdın qurtarmamışdı qurtarmamışdıq qurtarmamışdınız qurtarmamışdılar
future definite qurtarmayacağam qurtarmayacaqsan qurtarmayacaq qurtarmayacağıq qurtarmayacaqsınız qurtarmayacaqlar
indefinite qurtarmaram qurtarmarsan,
qurtarmazsan 		qurtarmaz qurtarmarıq qurtarmarsınız, qurtarmazsınız qurtarmazlar
future-in-the-past definite qurtarmayacaqdım qurtarmayacaqdın qurtarmayacaqdı qurtarmayacaqdıq qurtarmayacaqdınız qurtarmayacaqdılar
indefinite qurtarmazdım qurtarmazdın qurtarmazdı qurtarmazdıq qurtarmazdınız qurtarmazdılar
conditional present qurtarmasam qurtarmasan qurtarmasa qurtarmasaq qurtarmasanız qurtarmasalar
past qurtarmasaydım qurtarmasaydın qurtarmasaydı qurtarmasaydıq qurtarmasaydınız qurtarmasaydılar
subjunctive qurtarmayam qurtarmayasan qurtarmaya qurtarmayaq qurtarmayasınız qurtarmayalar
hortative qurtarmayasıyam qurtarmayasısan qurtarmayası qurtarmayasıyıq qurtarmayasısınız qurtarmayasılar
obligational present qurtarmamalıyam qurtarmamalısan qurtarmamalı qurtarmamalıyıq qurtarmamalısınız qurtarmamalılar
past qurtarmamalıydım qurtarmamalıydın qurtarmamalıydı qurtarmamalıydıq qurtarmamalıydınız qurtarmamalıydılar
evidential present qurtarmayırmışam qurtarmayırmışsan qurtarmayırmış qurtarmayırmışıq qurtarmayırmışsınız qurtarmayırmışlar
past qurtarmayıbmışam qurtarmayıbmışsan qurtarmayıbmış qurtarmayıbmışıq qurtarmayıbmışsınız qurtarmayıbmışlar
imperative qurtarmayım qurtarma qurtarmasın qurtarmayaq
qurtarmayalım* 		qurtarmayın qurtarmasınlar
negative potential
subject non-past participle qurtarammayan
subject future definite participle qurtarammayacaq
non-subject participle (mənim +) qurtarammadığım (sənin +) qurtarammadığın (onun +) qurtarammadığı (bizim +) qurtarammadığımız (sizin +) qurtarammadığınız (onların +) qurtarammadığı or qurtarammadıqları
converb -
caritive converb qurtarammadan
general temporal participle qurtarammayanda
participle of intensification qurtarammadıqca
specific temporal participle qurtarammayarkən
modal participle qurtarammayaraq
infinitive qurtarammamaq
singular plural
first second third first second third
indicative present simple qurtarammıram qurtarammırsan qurtarammır qurtarammırıq qurtarammırsınız qurtarammırlar
perfect 1 qurtarammamışam qurtarammamısan,
qurtarammamışsan* 		qurtarammamışdır qurtarammamışıq qurtarammamısınız,
qurtarammamışsınız* 		qurtarammaşmılar
perfect 2 – qurtarammayıbsan qurtarammayıb(dır) – qurtarammayıbsınız qurtarammayıb(dır)lar
past simple qurtarammadım qurtarammadın qurtarammadı qurtarammadıq qurtarammadınız qurtarammadılar
continuous qurtarammırdım qurtarammırdın qurtarammırdı qurtarammırdıq qurtarammırdınız qurtarammırdılır
perfect qurtarammamışdım qurtarammamışdın qurtarammamışdı qurtarammamışdıq qurtarammamışdınız qurtarammamışdılar
future definite qurtarammayacağam qurtarammayacaqsan qurtarammayacaq qurtarammayacağıq qurtarammayacaqsınız qurtarammayacaqlar
indefinite qurtarammaram qurtarammarsan,
qurtarammazsan 		qurtarammaz qurtarammarıq qurtarammarsınız,
qurtarammazsınız 		qurtarammazlar
future-in-the-past definite qurtarammayacaqdım qurtarammayacaqdın qurtarammayacaqdı qurtarammayacaqdıq qurtarammayacaqdınız qurtarammayacaqdılar
indefinite qurtarammazdım qurtarammazdın qurtarammazdı qurtarammazdıq qurtarammazdınız qurtarammazdılar
conditional present qurtarammasam qurtarammasan qurtarammasa qurtarammasaq qurtarammasanız qurtarammasalar
past qurtarammasaydım qurtarammasaydın qurtarammasaydı qurtarammasaydıq qurtarammasaydınız qurtarammasaydılar
subjunctive qurtarammayam qurtarammayasan qurtarammaya qurtarammayaq qurtarammayasınız qurtarammayalar
imperative qurtarammayım qurtaramma qurtarammasın qurtarammayaq qurtarammayın qurtarammasınlar
* dated or highly formal

Derived terms

[edit]

References

[edit]
  1. ^ Vəliyeva, Nigar (2006) “qurtarmaq”, in Cəfərov, N.Q., editors, Azərbaycanca-İnglizcə-Rusca Frazeoloji lüğət [Azerbaijani-English-Russian dictionary of Idioms] (in Azerbaijani), Baku
  2. ^ Şirəliyev, Məmmədağa, Sevortyan, Ervand (1971) “qurtarmaq”, in Grammatika azerbajdžanskovo jazyka. Fonetika, morfologija i sintaksis. [Grammar of Azerbaijani language. Phonetics, morphology, syntax.], Baku: Elm, page 104

Crimean Tatar

[edit]
Other scripts
Cyrillic къуртармакъ
Roman

Etymology

[edit]

Cognate with Turkish kurtarmak.

Pronunciation

[edit]
  • Hyphenation: qur‧tar‧maq

Verb

[edit]

qurtarmaq

  1. to save

Conjugation

[edit]
Conjugation of qurtarmaq (Northern)
infinitive qurtarmaq
gerund qurtarma
repeated gerund1) qurtara
temporal gerund qurtaryatırğanda
non-future participle qurtarğan
future participle qurtaracaq
way of doing qurtarıp
singular plural
first second third first second third
indicative present simple qurtarırman qurtarırsıñ qurtarır qurtarırmız qurtarırsız qurtarırlar
continuous qurtaram qurtarasıñ qurtara qurtaramız qurtarasıñız qurtaralar
perfect qurtarğaman qurtarğasıñ qurtarğan qurtarğamız qurtarğasız qurtarğanlar
past simple qurtardım qurtardıñ qurtardı qurtardıq qurtardıñız qurtardılar
continuous qurtaradım qurtaradıñ qurtaradı qurtaradıq qurtaradıñız qurtaradılar
future qurtaracakman qurtaracaksıñ qurtaracak qurtaracakmız qurtaracaksıñız qurtaracaklar
conditional qurtarsam qurtarsañ qurtarsa qurtarsaq qurtarsañız qurtarsalar
optative qurtarayım qurtarasıñ qurtara qurtarayıq qurtarasız qurtaralar
imperative – qurtar – – qurtarın –
1)Only used for repeatings of a verb.
[edit]

References

[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=qurtarmaq&oldid=81579259"