protoplasta

Polish

Etymology

Borrowed from English protoplast.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˌprɔ.tɔˈplas.ta/
• Rhymes: -asta
• Syllabification: pro‧to‧plas‧ta

Noun

protoplasta m pers (female equivalent protoplastka)

1. (literary) protoplast; progenitor, forefather, Adam (founder of a lineage)

   Synonyms: (of the Biblical character) Adam, (of a man) patriarcha, (of a woman, rare) matriarcha

   protoplasta dynastii ― protoplast of a dynasty

   • 1695, Wespazjan Hieronim Kochowski, Tribut nalezyty wdzięcznosci, Wsżytkiego Dobrego Dawcy Panv y Bogv. Albo: Psalmodia polska za dobrodzieystwa Boskie dziekuiaca. [A tribute due to gratitude, All Good Giver to the Lord and God. Or: Polish Psalmody giving thanks for God's blessings.]‎^[1] (paperback), Częstochowa: w drukarni Iasney Gory Częstochowskiey, published 1695, page 48, line 2:

     A że Przybytkiem Krolewskim: dla tego przystáło áby uprzedźiwszy Protoplástá upadek, wolne zostawáło od pierworodnego ćiężaru.

     A że Przybytkiem Królewskim: dlatego przystało aby uprzedziwszy Protoplasta upadek, wolne zostawało od pierworodnego ciężaru.

     And that the Royal Tabernacle: therefore it is fitting that, having anticipated the Protoplast's fall, it should remain free from the first-born burden.

   • 1753, Józef Andrzej Załuski, Proba piora nowego poety w trzech starych satyrach [A new poet's attempt at three old satires]‎^[2] (paperback), Warszawa: Drukarnia Jezuitów, published 1753, page 43, lines 1–5:

     Nasz Protoplasta / Jednym żebrem bogatszy, gdyby mu niewiasta / Nie była dana Ewa; pono by był prosił / BOGA, aby dzień skrocił, by tey nie ponosił / Tęsknoty tak długi czas.

     Nasz Protoplasta / Jednym żebrem bogatszy, gdyby mu niewiasta / Nie była dana Ewa; pono by był prosił / BOGA, aby dzień skrócił, by tej nie ponosił / Tęsknoty tak długi czas.

     Our Adam / One rib richer, if a woman / Had not been given to him Eve; supposedly would have asked / GOD to shorten the day, that he might not have borne this / Longing so long.

2. (literary) protoplast; prototype (something from which a thing is derived)

   Synonym: pierwowzór

   protoplasta jakiejś idei ― protoplast of some idea

3. (biology, literary) protoplast; ancestor, forerunner (in plants and animals: the original species from which other species are derived)

   protoplasta kury ― protoplast of the chicken

Declension

Declension of protoplasta

	singular	plural
nominative	protoplasta	protoplaści/protoplasty (deprecative)
genitive	protoplasty	protoplastów
dative	protoplaście	protoplastom
accusative	protoplastę	protoplastów
instrumental	protoplastą	protoplastami
locative	protoplaście	protoplastach
vocative	protoplasto	protoplaści

Further reading

• protoplasta in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• protoplasta in Polish dictionaries at PWN