krzcić

Old Polish

Alternative forms

• chrzcić, krcić, krścić

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *krьstiti. By surface analysis, krzest +‎ -ić. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /kr̝t͡ɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /kr̝t͡ɕit͡ɕ/

Verb

krzcić impf

1. (transitive, Christianity) to baptize (to perform the sacrament of baptism)
   • 1884 [c. 1455-1460], “Die Magdeburger Urtheile. Ein Deutschen Rechtes in polnischer Sprache aus der Mitte des XV Jahrhunderts”, in Aleksander Brückner, editor, Archiv für slavische Philologie, volume VI, page 374:

     Myeny..., ysz to dzyeczą bylo zywo, asz ge chrzczono albo chrzczyly

     [Mieni..., iż to dziecię było żywo, aż je chrzczono albo chrzciły]

2. (attested in Greater Poland) to hold during baptism
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 114:

     Zona yednego dobrego czlowyeka krzczyla dzyeczyą, szlowye kmothrą zostala

     [Żona jednego dobrego człowieka krzciła dziecię, słowie kmotrą została]

3. to cross (to make the sign of the cross over something or someone as a farewell)
   • 1868 [1473], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[1], volume XV, page 162:

     Manu dextra debet bundicere faciem suam et dicet: Sancte Micula, veraciter faciem meam bundico al. swe lycze chrcza et veraciter iuro

     [Manu dextra debet bundicere faciem suam et dicet: Sancte Micula, veraciter faciem meam bundico al. swe lice chrzczę et veraciter iuro]

4. (reflexive with się) to get baptized
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 177:

     K temu Janowi wychodziła wszytka żydowska ziemia i krzcili sie w Jordanie (et baptizabantur in Jordane)

     [K temu Janowi wychodziła wszytka żydowska ziemia i krzcili sie w Jordanie (et baptizabantur in Jordane)]

Related terms

adjective

• krzestny

 

noun

• krciny

 

Descendants

• Polish: chrzcić

Further reading

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “krzcić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN