czczy

Old Polish

Alternative forms

• tszczy

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *tъ̀ščь.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ʃʲt͡ʃʲɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ʃʲt͡ʃʲɨ/

Adjective

czczy

1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) empty, hollow, void
   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXIII, page 305:

     Sylni plomieyn ziui szia iako tscza skorupa, przedlubana skorupa vivax flamma viget ceu caua testula

     [Silny płomień żywi się jako tszcza skorupa, przedłubana skorupa vivax flamma viget ceu caua testula]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[4], [5], [6]}, volume XXII, Łęczyca, page 16:

     Czczego vacuum

     [Czczego vacuum]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 25r:

     Cauus id est concauus hol czczy

     [Cauus id est concauus hol czczy]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 31r:

     Concauus hole czczy

     [Concauus hole czczy]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 831:

     Po tem koronowaniu przynieśli treść morską tszczą i dali jemu w rękę miasto sc[r]eptrum

     [Po tem koronowaniu przynieśli treść morską tszczą i dali jemu w rękę miasto sc[r]eptrum]

2. (attested in Greater Poland) worthless, vain
   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[8], Greater Poland, pages 106, 9:

     Spowyadaycze sze gospodnu, myloszerdza yego, a dzywy yego synom lyudzkym. Bo nasyczyl duszę czczø (quia satiavit animam inanem) y duszę lacznø naszyczyl dobra

     [Spowiadajcie sie Gospodnu miłosierdzia jego a dziwy jego synom ludzkim, bo nasycił duszę czczą (quia satiavit animam inanem) i duszę łaczną nasycił dobra]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[9], page 831:

     O tem, yako yemv daly trescz v rąka... Po tem koronovanyv przynyesly trescz morską tssczą y daly yemv v rąką myasto sc[r]eptrum. Baczy, yze tssczą trescz, a nye laska drzeva. Myenyącz nyevyerny Zydovye przez to, aby on byl krol straczony, tssczy a prosny..., aby tez byl krol tssczy a prossny yako trescz

     [O tem, jako jemu dali treść w rękę... Po tem koronowaniu przynieśli treść morską tszczą i dali jemu w rękę miasto sc[r]eptrum. Baczy, iże tszczą treść a nie laskę drzewa. Mieniąć niewierni Żydowie przez to, aby on był krol stracony, tszczy a prozny..., aby też był krol tszczy a prozny jako treść]

Descendants

• Polish: czczy, tszczy (Chełmno)
  • → Belarusian: тшчы (tščy)

References

• Boryś, Wiesław (2005) “czczy”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “czczy”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “czczy”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “czczy”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1955), “czczy, tszczy”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 360
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “czczy, tszczy”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “czczy”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Alternative forms

• tszczy (Chełmno)

Etymology

Inherited from Old Polish czczy.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈt͡ʂt͡ʂɘ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘ
• Syllabification: czczy

Adjective

czczy (not comparable, derived adverb czczo)

1. empty; meaningless; ineffectual

   Synonyms: bezowocny, bezskuteczny, bezcelowy, próżny, daremny

   Antonyms: nienadaremny, owocny, skuteczny

   Jego pogróżki to tylko czcze gadanie. ― His threats are just empty talk.

2. (literary) hungry or empty, not having eaten

   Synonyms: głodny, pusty

Declension

Declension of czczy (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	czczy		czcza	czcze	czczy	czcze
genitive	czczego		czczej	czczego	czczych
dative	czczemu		czczej	czczemu	czczym
accusative	czczego	czczy	czczą	czcze	czczych	czcze
instrumental	czczym		czczą	czczym	czczymi
locative	czczym		czczej	czczym	czczych

Derived terms

nouns

• czczość
• czczyca

Related terms

adverbs

• na czczo

Descendants

• → Belarusian: тшчы (tščy)

Further reading

• czczy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• czczy in Polish dictionaries at PWN