Qusqu

Quechua

Alternative forms

• Qosqo

Etymology

Probably from Aymara qusqu ('falconid sp.').

Proper noun

Qusqu

1. Cuzco

Declension

declension of Qusqu

	singular	plural
nominative	Qusqu	Qusqukuna
accusative	Qusquta	Qusqukunata
dative	Qusquman	Qusqukunaman
genitive	Qusqup	Qusqukunap
locative	Qusqupi	Qusqukunapi
terminative	Qusqukama	Qusqukunakama
ablative	Qusqumanta	Qusqukunamanta
instrumental	Qusquwan	Qusqukunawan
comitative	Qusquntin	Qusqukunantin
abessive	Qusqunnaq	Qusqukunannaq
comparative	Qusquhina	Qusqukunahina
causative	Qusqurayku	Qusqukunarayku
benefactive	Qusqupaq	Qusqukunapaq
associative	Qusqupura	Qusqukunapura
distributive	Qusqunka	Qusqukunanka
exclusive	Qusqulla	Qusqukunalla

possessive forms of Qusqu

ñuqap - first-person singular

ñuqap (my)	singular	plural
nominative	Qusquy	Qusquykuna
accusative	Qusquyta	Qusquykunata
dative	Qusquyman	Qusquykunaman
genitive	Qusquypa	Qusquykunap
locative	Qusquypi	Qusquykunapi
terminative	Qusquykama	Qusquykunakama
ablative	Qusquymanta	Qusquykunamanta
instrumental	Qusquywan	Qusquykunawan
comitative	Qusquynintin	Qusquykunantin
abessive	Qusquyninnaq	Qusquykunannaq
comparative	Qusquyhina	Qusquykunahina
causative	Qusquyrayku	Qusquykunarayku
benefactive	Qusquypaq	Qusquykunapaq
associative	Qusquypura	Qusquykunapura
distributive	Qusquyninka	Qusquykunanka
exclusive	Qusquylla	Qusquykunalla

qampa - second-person singular

qampa (your)	singular	plural
nominative	Qusquyki	Qusquykikuna
accusative	Qusquykita	Qusquykikunata
dative	Qusquykiman	Qusquykikunaman
genitive	Qusquykipa	Qusquykikunap
locative	Qusquykipi	Qusquykikunapi
terminative	Qusquykikama	Qusquykikunakama
ablative	Qusquykimanta	Qusquykikunamanta
instrumental	Qusquykiwan	Qusquykikunawan
comitative	Qusquykintin	Qusquykikunantin
abessive	Qusquykinnaq	Qusquykikunannaq
comparative	Qusquykihina	Qusquykikunahina
causative	Qusquykirayku	Qusquykikunarayku
benefactive	Qusquykipaq	Qusquykikunapaq
associative	Qusquykipura	Qusquykikunapura
distributive	Qusquykinka	Qusquykikunanka
exclusive	Qusquykilla	Qusquykikunalla

paypa - third-person singular

paypa (his/her/its)	singular	plural
nominative	Qusqun	Qusqunkuna
accusative	Qusqunta	Qusqunkunata
dative	Qusqunman	Qusqunkunaman
genitive	Qusqunpa	Qusqunkunap
locative	Qusqunpi	Qusqunkunapi
terminative	Qusqunkama	Qusqunkunakama
ablative	Qusqunmanta	Qusqunkunamanta
instrumental	Qusqunwan	Qusqunkunawan
comitative	Qusqunintin	Qusqunkunantin
abessive	Qusqunninnaq	Qusqunkunannaq
comparative	Qusqunhina	Qusqunkunahina
causative	Qusqunrayku	Qusqunkunarayku
benefactive	Qusqunpaq	Qusqunkunapaq
associative	Qusqunpura	Qusqunkunapura
distributive	Qusquninka	Qusqunkunanka
exclusive	Qusqunlla	Qusqunkunalla

ñuqanchikpa - first-person inclusive plural

ñuqanchikpa (our(incl))	singular	plural
nominative	Qusqunchik	Qusqunchikkuna
accusative	Qusqunchikta	Qusqunchikkunata
dative	Qusqunchikman	Qusqunchikkunaman
genitive	Qusqunchikpa	Qusqunchikkunap
locative	Qusqunchikpi	Qusqunchikkunapi
terminative	Qusqunchikkama	Qusqunchikkunakama
ablative	Qusqunchikmanta	Qusqunchikkunamanta
instrumental	Qusqunchikwan	Qusqunchikkunawan
comitative	Qusqunchiknintin	Qusqunchikkunantin
abessive	Qusqunchikninnaq	Qusqunchikkunannaq
comparative	Qusqunchikhina	Qusqunchikkunahina
causative	Qusqunchikrayku	Qusqunchikkunarayku
benefactive	Qusqunchikpaq	Qusqunchikkunapaq
associative	Qusqunchikpura	Qusqunchikkunapura
distributive	Qusqunchikninka	Qusqunchikkunanka
exclusive	Qusqunchiklla	Qusqunchikkunalla

ñuqaykup - first-person exclusive plural

ñuqaykup (our(excl))	singular	plural
nominative	Qusquyku	Qusquykukuna
accusative	Qusquykuta	Qusquykukunata
dative	Qusquykuman	Qusquykukunaman
genitive	Qusquykupa	Qusquykukunap
locative	Qusquykupi	Qusquykukunapi
terminative	Qusquykukama	Qusquykukunakama
ablative	Qusquykumanta	Qusquykukunamanta
instrumental	Qusquykuwan	Qusquykukunawan
comitative	Qusquykuntin	Qusquykukunantin
abessive	Qusquykunnaq	Qusquykukunannaq
comparative	Qusquykuhina	Qusquykukunahina
causative	Qusquykurayku	Qusquykukunarayku
benefactive	Qusquykupaq	Qusquykukunapaq
associative	Qusquykupura	Qusquykukunapura
distributive	Qusquykunka	Qusquykukunanka
exclusive	Qusquykulla	Qusquykukunalla

qamkunap - second-person plural

qamkunap (your(pl))	singular	plural
nominative	Qusquykichik	Qusquykichikkuna
accusative	Qusquykichikta	Qusquykichikkunata
dative	Qusquykichikman	Qusquykichikkunaman
genitive	Qusquykichikpa	Qusquykichikkunap
locative	Qusquykichikpi	Qusquykichikkunapi
terminative	Qusquykichikkama	Qusquykichikkunakama
ablative	Qusquykichikmanta	Qusquykichikkunamanta
instrumental	Qusquykichikwan	Qusquykichikkunawan
comitative	Qusquykichiknintin	Qusquykichikkunantin
abessive	Qusquykichikninnaq	Qusquykichikkunannaq
comparative	Qusquykichikhina	Qusquykichikkunahina
causative	Qusquykichikrayku	Qusquykichikkunarayku
benefactive	Qusquykichikpaq	Qusquykichikkunapaq
associative	Qusquykichikpura	Qusquykichikkunapura
distributive	Qusquykichikninka	Qusquykichikkunanka
exclusive	Qusquykichiklla	Qusquykichikkunalla

paykunap - third-person plural

paykunap (their)	singular	plural
nominative	Qusqunku	Qusqunkukuna
accusative	Qusqunkuta	Qusqunkukunata
dative	Qusqunkuman	Qusqunkukunaman
genitive	Qusqunkupa	Qusqunkukunap
locative	Qusqunkupi	Qusqunkukunapi
terminative	Qusqunkukama	Qusqunkukunakama
ablative	Qusqunkumanta	Qusqunkukunamanta
instrumental	Qusqunkuwan	Qusqunkukunawan
comitative	Qusqunkuntin	Qusqunkukunantin
abessive	Qusqunkunnaq	Qusqunkukunannaq
comparative	Qusqunkuhina	Qusqunkukunahina
causative	Qusqunkurayku	Qusqunkukunarayku
benefactive	Qusqunkupaq	Qusqunkukunapaq
associative	Qusqunkupura	Qusqunkukunapura
distributive	Qusqunkunka	Qusqunkukunanka
exclusive	Qusqunkulla	Qusqunkukunalla

Descendants

• → Spanish: Cuzco, Cusco

References

• Cerrón-Palomino, Rodolfo (2008) “Cuzco: la piedra donde se posó la lechuza. Historia de un nombre”, in Voces del Ande : ensayos sobre onomástica andina (Estudios Andinos; 3), Pontificia Universidad Católica del Perú (PUCP), →DOI, →ISBN, pages 259-290
• Cerrón-Palomino, Rodolfo (2021) “Los nombres primigenios del Cuzco”, in Revista Histórica‎^[1], volume 49, number 2016, Instituto Histórico del Perú, pages 113-132