(Can we date this quote?), Phan Châu Trinh, Đạo đức và luân lí Đông Tây [Eastern and Western Ideas on Morality and Ethics]:
Cứ theo lời tôi đã nói thì anh em đồng bào cũng hiểu rằng: vì học đạo Khổng Mạnh một cách lầm lạc như thế cho nên hơn nghìn năm nay hết thảy những nước theo đạo tà nho đều yếu hèn và phải mất một cách rất nhục nhã. Như nước Cao Ly, hễ Mãn Châu tới thì theo Mãn Châu, Mông Cổ tới thì theo Mông Cổ, đến khi Nhật Bản tới thì Nhật Bản lấy. Như nước Tàu thì nhà Tống mất bởi nhà Nguyên (Mông Cổ), nhà Minh mất bởi nhà Thanh (Mãn Châu). Chao ôi! Nước Tàu bị Mãn Thanh, Mông Cổ lấy nước, Cao Ly bị Nhật Bản lấy, há không phải là tội nơi những kẻ vua quan chuyên chế, những kẻ tà nho hủ bại của nước Tàu, nước Cao Ly đấy ư? [...] Mới đây Cao Ly đã thâu nạp được văn minh Âu Mỹ nên năm 1919 mới có cuộc độc lập vận động. Nước Tàu cũng thế, xướng ra việc bài ngoại vận động làm cho Anh Pháp đều phải nể mặt không dám hung hăng như ngày xưa. Xem thế thì đủ biết rằng cái tư tưởng quốc gia đã nảy ra trong đầu người Tàu, người Cao Ly rồi vậy.
I've been going on about all this stuff, so you guys, my fellow countrymen, please understand this: Confucianism-Mencianism has been blindly studied for so long, all these blindly Ruist countries have been weak and pathetic, they keep getting humiliatingly defeated. Like Korea for example, the Manchu came, they followed, the Mongols came, they followed, the Japanese came, the Japanese took over them. Or like in China, the Song dynasty lost to the Yuan dynasty (the Mongols), the Ming dynasty lost to the Qing dynasty (the Manchu). Good grief! China was taken over by the Manchu and the Mongols, Korea was taken over by Japan, does all that not say to you it was all because of the authoritarian rulers, the blind and corrupt Ruists in China and Korea? [...] Korea has been absorbing Euro-American civilized ideas, that's why there was this movement for independence in 1919. The same goes for China, they had this movement against foreign influences, that's why the British and the French can't be as aggressive as they used to. It's safe to say that a national ideology has blossomed among the Chinese and the Koreans.
