უნონ
Laz
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Proto-Kartvelian *n- (“to want, desire, wish”).
Verb
[edit]უნონ • (unon) (Latin spelling unon) (Vitse–Arkabi, Khopa–Batumi, Chkhala)
- to desire, to want
- Synonym: გორუმს (gorums)
- ჯუმამუშიქ, ნავარ იხმარს ირი მუთუ ნამოხთასენ ორაფეს უნტაში ჰემუზ მეჩამუ შენი ეშუშინახამს
- cumamuşik, navar ixmars iri mutu namoxtasen orapes unťaşi hemuz meçamu şeni eşuşinaxams
- His brother hides everything that he doesn't use (in something open) to give to him in the future when he wants (needs) it
- verbal noun + ვარ-უნონ (var-unon)
- to don't want to do anything
- ნოღაჲი ბოზოფეზ ქჲოჲიშე კელე გამათხუ ვაუნონან
- noğayi bozopez kyoyişe ǩele gamatxu vaunonan
- City girls don't want to marry villagers
- to don't have to do anything
- ბაბა, ორდეღეფექ ომჩვიჲუ მუნდეს დიგურეზ? - სქირიჩქიმი, ჰამთეფე ომჩვირუ ჩქინერი დიბადენან. დოგურუ ვაუნონან.
- baba, ordeğepek omçviyu mundes digurez? - skiriçkimi, hamtepe omçviru çkineri dibadenan. doguru vaunonan.
- Dad, when did the ducks learn to swim? - Son, they know how to swim from birth. No need to learn.
- to don't want to do anything
- verbal noun + უნონ (unon); to deserve (something)
- to need
- ჭე, ბერე ! დაჰა სი მოჭკა რე. დოგურუ შენი დიდო ორა უნონ.
- ç̌e, bere ! daha si moç̌ǩa re. doguru şeni dido ora unon.
- Hey, kid! You're new. It takes a lot of time to learn.
Conjugation
[edit]| person | first one is subject second one is dative compliment | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1st person singular | 2nd person singular | 3rd person singular | 1st person plural | 2nd person plural | 3rd person plural | ||||||||||||||
| tenses / screeves | მა (ma) - სი (si) | მა (ma) - თქვა (tkva) | მა (ma) - ჰემუს (hemus) or ჰენთეგეს (hentepes) | სი (si) - მა (ma) | სი (si) - ჩქუ (çku) | სი (si) - ჰემუს (hemus) or ჰენთეგეს (hentepes) | ჰეჲა (heya) - მა (ma) | ჰეჲა (heya) - ჩქუ (çku) | ჰეჲა (heya) - სი (si) | ჰეჲა (heya) - თქვა (tkva) | ჰეჲა (heya) - ჰემუს (hemus) or ჰენთეგეს (hentepes) | ჩქუ (çku) - სი (si) or თქვა (tkva) | ჩქუ (çku) - ჰემუს (hemus) or ჰენთეგეს (hentepes) | თქვა (tkva) - მა (ma) or ჩქუ (çku) | თქვა (tkva) - ჰემუს (hemus) or ჰენთეგეს (hentepes) | ჰენთეფე (hentepe) - მა (ma) or ჩქუ (çku) | ჰენთეფე (hentepe) - სი (si) or თქვა (tkva) | ჰენთეფე (hentepe) - ჰემუს (hemus) or ჰენთეგეს (hentepes) | |
| imperfective present | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | მინონ (minon) | მინონან (minonan) | გინონ (ginon) | გინონან (ginonan) | უნონ (unon) | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | უნონან (unonan) | |
| imperfective past | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | მინტუ (minťu) | მინტეს (minťes) | გინტუ (ginťu) | გინტეს (ginťes) | უნტუ (unťu) | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | უნტეს (unťes) | |
| imperfective optative mood | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | მინტას (minťas) | მინტან (minťan) | გინტას (ginťas) | გინტან (ginťan) | უნტას (unťas) | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | [Term?] | უნტან (unťan) | |
Further reading
[edit]- Kojima, Gôichi (2012–) “unon”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı[1] (in Turkish)
- Tandilava, Ali (2013) “უნონ”, in Merab Čuxua, Natela Kutelia, Lile Tandilava, Lali Ezugbaia, editors, Lazuri leksiḳoni [Laz Dictionary][2], online version prepared by Levan Vašaḳiʒe, Tbilisi