ရေး
Burmese
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Burmese ရိယ်း (riy), from Proto-Sino-Tibetan *b-rəj (“to draw, mark; boundary”). Cognates include Tibetan འབྲི ('bri), Khumi Chin tärüte, Old Chinese 理 (OC *rɯʔ, “to cut jade, put in order, manage”) (STEDT).
Pronunciation
[edit]- IPA(key): /jé/
- Romanization: MLCTS: re: • ALA-LC: reʺ • BGN/PCGN: ye: • Okell: yeì
Verb
[edit]ရေး • (re:)
Particle
[edit]ရေး • (re:)
- particle suffixed to verb or noun to denote a state, action or skill
Classifier
[edit]ရေး • (re:)
- numerical classifier for counting stretches of sleep
Derived terms
[edit]- ကျန်းမာရေး (kyan:mare:)
- ကျန်းမာရေးဆေးလက်မှတ် (kyan:mare:hce:lakhmat)
- ကျန်းမာရေးပညာ (kyan:mare:pa.nya)
- ကျူးကျော်ရေးသမား (kyu:kyaure:sa.ma:)
- ကြက်မွေးမြူရေး (krakmwe:mrure:)
- ကြားနေရေးဝါဒ (kra:nere:wada.)
- ကြီးပွားရေး (kri:pwa:re:)
- ကာကွယ်ရေး (ka-kwaire:)
- ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် (ka-kwaire:u:ci:hkyup)
- ကိုယ်တိုင်ရေးပုံတူ (kuiytuing-re:pumtu)
- ကိုယ်တိုင်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ (kuiytuing-re:athtuppatti.)
- ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေး (kuiypuing-uphkyup-re:)
- ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ (kuiyre:kuiyta)
- ကိုယ်ရေးမှတ်တမ်း (kuiyre:hmattam:)
- ကိုယ်ရေးရာဇဝင် (kuiyre:raja.wang)
- ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ (kuiyre:athtuppatti.)
- ကိုယ်လက်ကြံ့ခိုင်ရေးလေ့ကျင့်ခန်း (kuiylakkram.hkuing-re:le.kyang.hkan:)
- ကုန်လုပ်ဆက်ဆံရေး (kunluphcakhcam-re:)
- ကုန်သွယ်ရေး (kunswaire:)
- ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး (ku:san:raung:waire:)
- ကောင်းစားရေး (kaung:ca:re:)
- ချစ်ကြည်ရေး (hkyackranyre:)
- ချွေတာရေး (hkywetare:)
- ဂိုဏ်းခွဲရေးသမား (guin:hkwai:re:sa.ma:)
- ငြိမ်းချမ်းရေး (ngrim:hkyam:re:)
- ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး (ngrim-wappi.pra:re:)
- ငွေရေးကြေးရေး (ngwere:kre:re:)
- စက်မှုတော်လှန်ရေး (cakhmu.tauhlanre:)
- စစ်ဆင်ရေး (cachcang-re:)
- စစ်ရေးချုပ် (cacre:hkyup)
- စစ်ရေးငင် (cacre:ngang)
- စစ်ရေးစစ်ရာ (cacre:cacra)
- စစ်ရေးတောင်း (cacre:taung:)
- စစ်ရေးနိမ့် (cacre:nim.)
- စစ်ရေးပြ (cacre:pra.)
- စစ်ရေးလှ (cacre:hla.)
- စစ်ရေးသာ (cacre:sa)
- စစ်အုပ်ချုပ်ရေး (cacuphkyup-re:)
- စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့် (cacuphkyup-re:a.min.)
- စည်ပင်သာယာရေး (canypangsayare:)
- စာရေး (care:)
- စာရေးကိရိယာ (care:ki.ri.ya)
- စာရေးစာချီ (care:cahkyi)
- စာရေးဆရာ (care:hca.ra)
- စာရေးတံ (care:tam)
- စိုက်ပျိုးရေး (cuikpyui:re:)
- စီးပွားရေး (ci:pwa:re:)
- စီးပွားရေးပညာ (ci:pwa:re:pa.nya)
- စီးပွားရေးသမား (ci:pwa:re:sa.ma:)
- စုရေး (cu.re:)
- စေ့စပ်ရေး (ce.cap-re:)
- ဆက်သွယ်ရေး (hcakswaire:)
- ဆယ်ရေးတစ်ရေးကိုးရေးတစ်ရာ (hcaire:tacre:kui:re:tacra)
- ဆေးရေးပန်းချီ (hce:re:pan:hkyi)
- ဆဲရေးတိုင်းထွာ (hcai:re:tuing:htwa)
- ဇာတ်ညွှန်းရေးဆရာ (jathnywan:re:hca.ra)
- ညရေးညတာ (nya.re:nya.ta)
- ညွှန်ကြားရေးမှူး (hnywankra:re:hmu:)
- ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် (hnywankra:re:hmu:hkyup)
- ညီညွတ်ရေး (nyi-nywatre:)
- တစ်ရေး (tacre:)
- တစ်ရေးတစ်မော (tacre:tacmau:)
- တစ်ရေးနိုး (tacre:nui:)
- တပ်ရေး (tap-re:)
- တိရစ္ဆာန်ဆေးကုသရေးဆရာဝန် (ti.rachcanhce:ku.sa.re:hca.rawan)
- တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေး (ti.rachcanmwe:mrure:)
- တေးရေး (te:re:)
- တော်လှန်ရေး (tauhlanre:)
- ထယ်ရေး (htaire:)
- ထွန်ရေး (htwanre:)
- ထွန်ရေးငင် (htwanre:ngang)
- ထောက်လှမ်းရေး (htaukhlam:re:)
- ဓမ္မရေး (dhamma.re:)
- ဓားရေး (dha:re:)
- နှုတ်ရေး (hnutre:)
- နာရေး (nare:)
- နာရေးကြော်ငြာ (nare:krau-ngra)
- နိုင်ငံခြားရေး (nuingngamhkra:re:)
- နိုင်ငံရေး (nuingngam-re:)
- နောင်ရေး (naung-re:)
- ပညာရေး (pa.nyare:)
- ပျားမွေးမြူရေး (pya:mwe:mrure:)
- ပြည်တွင်းရေး (pranytwang:re:)
- ပြည်တဲရေး (pranytai:re:)
- ပြည်ထဲရေး (pranyhtai:re:)
- ပြည်ရေးပြည်ရာ (pranyre:pranyra)
- ပြန်ကြားရေး (prankra:re:)
- ပြောရေးဆိုခွင့် (prau:re:hcuihkwang.)
- ဖူးစာရေးနတ် (hpu:care:nat)
- ဖောက်ပြန်ရေးသမား (hpaukpranre:sa.ma:)
- ဘဏ္ဍာရေး (bhandare:)
- ဘဏ္ဍာရေးနှစ် (bhandare:hnac)
- မွေးမြူရေး (mwe:mrure:)
- ရွှေရေး (hrwere:)
- ရှာဖွေရေး (hrahpwere:)
- ရှေ့ရေး (hre.re:)
- ရှေ့ရေးနောက်ရေး (hre.re:nauk-re:)
- ရာဇရေး (raja.re:)
- ရေးကြီးခွင့်ကျယ် (re:kri:hkwang.kyai)
- ရေးကြီးသုတ်ပျာ (re:kri:sutpya)
- ရေးကွက် (re:kwak)
- ရေးကူး (re:ku:)
- ရေးချ (re:hkya.)
- ရေးချွတ် (re:hkywat)
- ရေးခြစ် (re:hkrac)
- ရေးဆွဲ (re:hcwai:)
- ရေးတေးတေး (re:te:te:)
- ရေးထိုး (re:htui:)
- ရေးထုံး (re:htum:)
- ရေးဖြေစာမေးပွဲ (re:hprecame:pwai:)
- ရေးမှတ် (re:hmat)
- ရေးရာ (re:ra)
- ရေးရေး (re:re:)
- ရေးရေးရာရာလုပ် (re:re:raralup)
- ရေးသား (re:sa:)
- လက္ခဏာရေးသုံးပါး (lakhka.nare:sum:pa:)
- လက်ရေး (lak-re:)
- လက်ရေးစောင်း (lak-re:caung:)
- လက်ရေးတို (lak-re:tui)
- လက်ရေးတူ (lak-re:tu)
- လက်ရေးမူ (lak-re:mu)
- လက်ရေးလက်သား (lak-re:laksa:)
- လက်ရေးလှ (lak-re:hla.)
- လက်ရေးသော့ (lak-re:sau.)
- လည်ရေး (lanyre:)
- လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး (lam:pan:hcakswaire:)
- လွတ်မြောက်ရေး (lwatmrauk-re:)
- လွတ်လပ်ရေး (lwatlap-re:)
- လိမ္မာရေးခြားရှိ (limmare:hkra:hri.)
- လုံခြုံရေး (lumhkrum-re:)
- လုပ်ရေးဆောင်တာ (lup-re:hcaungta)
- လူမျိုးရေး (lu-myui:re:)
- လူမှုဆက်ဆံရေး (luhmu.hcakhcam-re:)
- လူမှုတော်လှန်ရေး (luhmu.tauhlanre:)
- လူမှုဖူလုံရေး (luhmu.hpulum-re:)
- လူမှုရေး (luhmu.re:)
- လူရေးပြ (lure:pra.)
- လူရေးလူရာ (lure:lura)
- လူရေးသာ (lure:sa)
- လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး (luwanghmu.kri:krap-re:)
- လေ့လာရေးခရီး (le.lare:hka.ri:)
- လောကရေး (lau:ka.re:)
- လောကီရေး (lau:kire:)
- ဝမ်းရေး (wam:re:)
- သန့်ရှင်းရေးသမား (san.hrang:re:sa.ma:)
- သဘောတရားရေး (sa.bhau:ta.ra:re:)
- သားရေးသမီးရေး (sa:re:sa.mi:re:)
- သာရေးနာရေး (sare:nare:)
- သေရေးရှင်ရေး (sere:hrang-re:)
- ဟန်ရေးပြ (hanre:pra.)
- ဟန်ရေးဝါရေး (hanre:ware:)
- အတွင်းရေး (a.twang:re:)
- အတွင်းရေးမှူး (a.twang:re:hmu:)
- အတွင်းရေးအတွင်းဝန် (a.twang:re:a.twang:wan)
- အမျိုးသားရေး (a.myui:sa:re:)
- အမှာတော်ရေး (a.hmataure:)
- အရေး (a.re:)
- အိပ်ရေးပျက် (ip-re:pyak)
- အိပ်ရေးဝ (ip-re:wa.)
- အိမ်တွင်းရေး (imtwang:re:)
- အိမ်ထောင်ရေး (imhtaung-re:)
- ဦးခြားရေး (u:hkra:re:)
- ဦးဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး (u:hcaunghnywankra:re:hmu:)
Further reading
[edit]- “ရေး” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.
- Hill, Nathan W. "Evolution of the Burmese vowel system." Transactions of the Philological Society 110.1 (2012): 64-79.