สมเด็จ
See also: สมเดจ์
Thai
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]Derived from Old Khmer saṃtac or saṃtāc (“an honorific given to gods, priests, and monarchs”); extended from stec or stāc, from which Thai เสด็จ (sà-dèt) is derived; ultimately from the root tāc (“high; noble; exalted”).[1] Cognate with Modern Khmer សម្ដេច (sɑmdac).
Pronunciation
[edit]| Orthographic | สมเด็จ s m e ɗ ˘ t͡ɕ | |
| Phonemic | สม-เด็ด s m – e ɗ ˘ ɗ | |
| Romanization | Paiboon | sǒm-dèt |
| Royal Institute | som-det | |
| (standard) IPA(key) | /som˩˩˦.det̚˨˩/(R) | |
Noun
[edit]สมเด็จ • (sǒm-dèt)
- an honorific for or term of address to gods, monarchs, high-ranking royal persons, high-ranking priests, and high-ranking noble persons, often prefixed to their names or titles.[1][2]
Usage notes
[edit]- Sometimes found used in combination with other honorifics, such as with พระ (prá) as สมเด็จพระ (sǒm-dèt-prá).
References
[edit]- ↑ 1.0 1.1 ราชบัณฑิตยสภา (2020) พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, page 308:
- สํมเดจ <สมเด็จ> (ข.โบราณ สํตจ, สํเตจ = คำนำหน้าพระนามพระมหากษัตริย์ เทพเจ้า และพระภิกษุสงฆ์ แผลงมาจาก สฺตจ, สฺตาจ ซึ่งมีรากศัพท์มาจาก ตาจ่ = สูงส่ง; ข. สมฺเฎจ = ท่านผู้มีเดชะมาก ผู้มีบุญมีอำนาจมาก ใช้นำหน้าพระนามพระมหากษัตริย์ พระภิกษุ หรือนำหน้าชื่อขุนนางชั้นสูง) น. สมเด็จ, คำแสดงตำแหน่งยศชั้นสูง นำหน้าคำบอกยศ ศักดิ์ ตำแหน่ง หรือฐานะ สำหรับพระมหากษัตริย์ พระราชวงศ์ ขุนนาง หรือพระภิกษุ
- ^ ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th[1] (in Thai): “สมเด็จ น. ยศหรือบรรดาศักดิ์อย่างสูงของเจ้านาย ขุนนาง และพระสงฆ์ ใช้นำหน้าชื่อฐานันดรศักดิ์โดยกำเนิดหรือได้รับแต่งตั้ง เช่น สมเด็จพระราชินี สมเด็จเจ้าฟ้า สมเด็จเจ้าพระยา สมเด็จพระราชาคณะ.”