ดม

See also: ดื่ม

Thai

Pronunciation

Orthographic/Phonemic		ดม ɗ m
Romanization	Paiboon	dom
Romanization	Royal Institute	dom
(standard) IPA^(key)		/dom˧/^(R)

Etymology 1

From Proto-Tai *ɗɤmᴬ (“to smell (tr.)”).^[1]

Cognate with Lao ດົມ (dom), Lü ᦡᦳᧄ (ḋum), Shan ၼူမ် (nǔum), Ahom 𑜃𑜤𑜉𑜫 (num).

Verb

ดม • (dom) (abstract noun การดม)

to smell; to sniff.

Derived terms

Etymology 2

Possibly from Old Khmer taṃ (“to beat; to pound”), thus cognate with Modern Khmer ដំ (dɑm).^[2]^[3]^[4]

Alternative forms

ดํ, ดำ (dam)

Verb

ดม • (dom) (abstract noun การดม)

(archaic) to beat; to hit; to strike; to pound.^[2]^[3]^[4]^[5]

References

^ Pittayaporn, Pittayawat (2009) The Phonology of Proto-Tai‎^[1], Cornell University PhD dissertation, page 353
↑ ^2.0 ^2.1 ราชบัณฑิตยสถาน (2013) พจนานุกรมศัพท์วรรณคดีไทย สมัยสุโขทัย ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงมหาราช หลักที่ 1 (in Thai), 3rd edition, Bangkok: ราชบัณฑิตยสถาน, →ISBN, page 41: “ดํ (ดม) ก. ตี ในความว่า "ดมบงคมกลอง" (๒/๑๘). (คำว่า "กลอง" ในที่นี้เคยอ่านว่า "กลอย" ซึ่งแปลว่า ร่วม เพราะตัวจารึกไม่ชัด ถ้าเป็นเช่นนั้น ดมบงคมกลอย ก็หมายถึง ตีประโคมร่วมกัน, เทียบภาษาเขมรโบราณ ตํ, ภาษาเขมร ฎํ แปลว่า ตอก, ทุบ).”
↑ ^3.0 ^3.1 พงศ์ศรีเพียร, วินัย (2009) ๑๐๐ เอกสารสำคัญ: สรรพสาระประวัติศาสตร์ไทย ลำดับที่ ๑ (in Thai), Bangkok: ศักดิโสภาการพิมพ์, →ISBN, page 23: “[ดํบงคํกลอง คือ] ดํบงดํกลอง คำว่า ดํบง มาจากคำเขมรว่า ฎํบง อ่านว่า ด็อมบอง แปลว่า ไม้ตะบอง ในที่นี้หมายถึง ไม้ขนาดใหญ่ที่ใช้ตี คำว่า ดำ ใน ดำกลอง มาจากคำเขมรว่า ฎํ (ด็อม) แปลว่า ทุบ ในที่นี้น่าจะหมายถึง ตี หรือรัว ดำกลอง หมายถึง ตีกลอง ความทั้งหมด คือ เสียงไม้ตีรัวกลอง”
↑ ^4.0 ^4.1 วงษ์เทศ, สุจิตต์ (1983) สุโขทัยไม่ใช่ราชธานีแห่งแรกของไทย (in Thai), Bangkok: โรงพิมพ์เรือนแก้วการพิมพ์, →ISBN, page 186:
ดํบงคํกลอง (ย) หมายถึง ตีประโคมกลอง. (พิฑูร [มลิวัลย์]) บง แปลว่า ตี อาจเป็นสำนวนว่า ลั่น เช่น ลั่นฆ้อง ได้ทราบจากผู้มีอายุมากในจังหวัดสุรินทร์ว่า ก่อนนี้มีคำว่า คำบงคำกลอย คำบง แปลว่า คำที่กล่าวขึ้นก่อน คำกลอย คือ คำที่กล่าวทีหลัง ในการพิธีมีคนกล่าวคำบง เช่น โห่ และมีผู้ขานคำกลอย คือ ฮิ้ว คำนี้อาจเป็นสำนวนโบราณว่า คำไพเราะ ลั่นวาจาไพเราะ. (ประเสริฐ [ณ นคร]) คำ กลอย นี้ ในจารึกปรากฏว่า ตัว ย เป็นตัวตกเติมเข้ามาทีหลัง ดูไม่ออกว่า เป็นตัว ย หรือ ง แน่ ถ้าเป็น ย กลอย แปลว่า ร่วม ความหมายใช้ได้ในที่นี้ ถ้าเป็นตัว ง กลอง ความก็ใช้ได้เหมือนกัน พิจารณาดูจารึกแล้ว เป็นตัว ง แน่. (ทองสืบ [ศุภะมารค]) ดง ภาษาเขมรแปลว่า ตี บงคํ คล้ายคำ ปฺรคํ ในภาษาเขมร แปลว่า ประโคม.
^ วีระประจักษ์, ก่องแก้ว, et al, editors (1999), ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓ (in Thai), Bangkok: กรมศิลปากร, กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์, →ISBN, page 27: “ดมบงคมกลอง หมายถึง ตีประโคมกลอง บง แปลว่า ตี หรืออาจจะเป็นสำนวนโบราณ หมายถึง คำไพเราะ หรือลั่นวาจาไพเราะ มีคำบอกเล่าจากจังหวัดในภาคอีสาน เช่น จังหวัดสุรินทร์ ว่า มีสำนวน ดำบงดำกลอย คือ คำที่กล่าวขึ้นก่อนและกล่าวทีหลังในพิธีการบางอย่าง”

[1] Pittayaporn, Pittayawat (2009) The Phonology of Proto-Tai‎^[1], Cornell University PhD dissertation, page 353

[:0-2] 2.0 ^2.1 ราชบัณฑิตยสถาน (2013) พจนานุกรมศัพท์วรรณคดีไทย สมัยสุโขทัย ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงมหาราช หลักที่ 1 (in Thai), 3rd edition, Bangkok: ราชบัณฑิตยสถาน, →ISBN, page 41: “ดํ (ดม) ก. ตี ในความว่า "ดมบงคมกลอง" (๒/๑๘). (คำว่า "กลอง" ในที่นี้เคยอ่านว่า "กลอย" ซึ่งแปลว่า ร่วม เพราะตัวจารึกไม่ชัด ถ้าเป็นเช่นนั้น ดมบงคมกลอย ก็หมายถึง ตีประโคมร่วมกัน, เทียบภาษาเขมรโบราณ ตํ, ภาษาเขมร ฎํ แปลว่า ตอก, ทุบ).”

[:1-3] 3.0 ^3.1 พงศ์ศรีเพียร, วินัย (2009) ๑๐๐ เอกสารสำคัญ: สรรพสาระประวัติศาสตร์ไทย ลำดับที่ ๑ (in Thai), Bangkok: ศักดิโสภาการพิมพ์, →ISBN, page 23: “[ดํบงคํกลอง คือ] ดํบงดํกลอง คำว่า ดํบง มาจากคำเขมรว่า ฎํบง อ่านว่า ด็อมบอง แปลว่า ไม้ตะบอง ในที่นี้หมายถึง ไม้ขนาดใหญ่ที่ใช้ตี คำว่า ดำ ใน ดำกลอง มาจากคำเขมรว่า ฎํ (ด็อม) แปลว่า ทุบ ในที่นี้น่าจะหมายถึง ตี หรือรัว ดำกลอง หมายถึง ตีกลอง ความทั้งหมด คือ เสียงไม้ตีรัวกลอง”

[:2-4] 4.0 ^4.1 วงษ์เทศ, สุจิตต์ (1983) สุโขทัยไม่ใช่ราชธานีแห่งแรกของไทย (in Thai), Bangkok: โรงพิมพ์เรือนแก้วการพิมพ์, →ISBN, page 186:
ดํบงคํกลอง (ย) หมายถึง ตีประโคมกลอง. (พิฑูร [มลิวัลย์]) บง แปลว่า ตี อาจเป็นสำนวนว่า ลั่น เช่น ลั่นฆ้อง ได้ทราบจากผู้มีอายุมากในจังหวัดสุรินทร์ว่า ก่อนนี้มีคำว่า คำบงคำกลอย คำบง แปลว่า คำที่กล่าวขึ้นก่อน คำกลอย คือ คำที่กล่าวทีหลัง ในการพิธีมีคนกล่าวคำบง เช่น โห่ และมีผู้ขานคำกลอย คือ ฮิ้ว คำนี้อาจเป็นสำนวนโบราณว่า คำไพเราะ ลั่นวาจาไพเราะ. (ประเสริฐ [ณ นคร]) คำ กลอย นี้ ในจารึกปรากฏว่า ตัว ย เป็นตัวตกเติมเข้ามาทีหลัง ดูไม่ออกว่า เป็นตัว ย หรือ ง แน่ ถ้าเป็น ย กลอย แปลว่า ร่วม ความหมายใช้ได้ในที่นี้ ถ้าเป็นตัว ง กลอง ความก็ใช้ได้เหมือนกัน พิจารณาดูจารึกแล้ว เป็นตัว ง แน่. (ทองสืบ [ศุภะมารค]) ดง ภาษาเขมรแปลว่า ตี บงคํ คล้ายคำ ปฺรคํ ในภาษาเขมร แปลว่า ประโคม.

[5] วีระประจักษ์, ก่องแก้ว, et al, editors (1999), ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓ (in Thai), Bangkok: กรมศิลปากร, กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์, →ISBN, page 27: “ดมบงคมกลอง หมายถึง ตีประโคมกลอง บง แปลว่า ตี หรืออาจจะเป็นสำนวนโบราณ หมายถึง คำไพเราะ หรือลั่นวาจาไพเราะ มีคำบอกเล่าจากจังหวัดในภาคอีสาน เช่น จังหวัดสุรินทร์ ว่า มีสำนวน ดำบงดำกลอย คือ คำที่กล่าวขึ้นก่อนและกล่าวทีหลังในพิธีการบางอย่าง”

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]