නුදති

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

• nudati (Latin script)
• 𑀦𑀼𑀤𑀢𑀺 (Brahmi script)
• नुदति (Devanagari script)
• নুদতি (Bengali script)
• နုဒတိ or ၼုၻတိ (Burmese script)
• นุทติ or นุทะติ (Thai script)
• ᨶᩩᨴᨲᩥ (Tai Tham script)
• ນຸທຕິ or ນຸທະຕິ (Lao script)
• នុទតិ (Khmer script)
• 𑄚𑄪𑄘𑄖𑄨 (Chakma script)

Verb

නුදති

1. Sinhala script form of nudati (“to push”)
   • c. 50 BC, The Buddha, Dhammapada(pāḷi), Appamādavaɡɡa, page 32; republished in The Eighteenth Book in the Suttanta-Pitaka: Khuddaka-Nikāya‎^[1], Colombo, 2009:

     8. පමාදං අප‍්පමාදෙන යදා නුදති පණ‍්ඩිතො 28
     පඤ‍්ඤාපාසාදමාරුය‍්හ අසොකො සොකිනිං පජං
     පබ‍්බතට‍්ඨො’ව භුම‍්මට‍්ඨෙ ධීරො බාලෙ අවෙක‍්ඛති.

     8. Pamādaṃ appamādena yadā nudati paṇḍito 28
     Paññāpāsādamāruyha asoko sokiniṃ pajaṃ
     Pabbataṭṭho'va bhummaṭṭhe dhīro bāle avekkhati.

     8. When the astute dispel negligence by means of diligence, 28
     having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free behold this generation of sorrow,
     as a wise man on a mountain-top beholds the fools below.

     (literally, “8. When the astute dispel negligence by means of diligence, 28
     having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free behold this generation of sorrow,
     as a wise man on a mountain-top beholds the fools on the ground.”)

     (Wiktionary translation adapted from translation of the Pali by Ajahn Sujato.)

Conjugation

Conjugation of "නුදති"

	Singular	Plural
Present
1st	නුදාමි (nudāmi)	නුදාම (nudāma)
2nd	නුදසි (nudasi)	නුදථ (nudatha)
3rd	නුදති (nudati)	නුදන‍්ති (nudanti)
Imperative
1st	නුදාමි (nudāmi)	නුදාම (nudāma)
2nd	නුද (nuda) or නුදාහි (nudāhi)	නුදථ (nudatha)
3rd	නුදතු (nudatu)	නුදන‍්තු (nudantu)
Optative
1st	නුදෙය්‍යාමි (nudeyyāmi) or නුදෙය්‍යං (nudeyyaṃ) or නුදෙ (nude)	නුදෙය්‍යාම (nudeyyāma)
2nd	නුදෙය්‍යාසි (nudeyyāsi) or නුදෙ (nude)	නුදෙය්‍යාථ (nudeyyātha)
3rd	නුදෙය්‍ය (nudeyya) or නුදෙ (nude)	නුදෙය්‍යුං (nudeyyuṃ)

• Present active participle: නුදන‍්ත් (nudant), which see for forms and usage

Adjective

නුදති

1. Sinhala script form of nudati, masculine/neuter locative singular of නුදන‍්ත් (nudant), present active participle of the verb above

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• নুদতি (Assamese script)
• ᬦᬸᬤᬢᬶ (Balinese script)
• নুদতি (Bengali script)
• 𑰡𑰲𑰟𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
• 𑀦𑀼𑀤𑀢𑀺 (Brahmi script)
• နုဒတိ (Burmese script)
• नुदति (Devanagari script)
• નુદતિ (Gujarati script)
• ਨੁਦਤਿ (Gurmukhi script)
• 𑌨𑍁𑌦𑌤𑌿 (Grantha script)
• ꦤꦸꦢꦠꦶ (Javanese script)
• 𑂢𑂳𑂠𑂞𑂱 (Kaithi script)
• ನುದತಿ (Kannada script)
• នុទតិ (Khmer script)
• ນຸທຕິ (Lao script)
• നുദതി (Malayalam script)
• ᠨᡠᡩᠠᢠᡳ (Manchu script)
• 𑘡𑘳𑘟𑘝𑘱 (Modi script)
• ᠨᠤᢑᠠᢐᠢ (Mongolian script)
• 𑧁𑧔𑦿𑦽𑧒 (Nandinagari script)
• 𑐣𑐸𑐡𑐟𑐶 (Newa script)
• ନୁଦତି (Odia script)
• ꢥꢸꢣꢡꢶ (Saurashtra script)
• 𑆤𑆶𑆢𑆠𑆴 (Sharada script)
• 𑖡𑖲𑖟𑖝𑖰 (Siddham script)
• 𑩯𑩒𑩭𑩫𑩑 (Soyombo script)
• 𑚝𑚰𑚛𑚙𑚮 (Takri script)
• நுத³தி (Tamil script)
• నుదతి (Telugu script)
• นุทติ (Thai script)
• ནུ་ད་ཏི (Tibetan script)
• 𑒢𑒳𑒠𑒞𑒱 (Tirhuta script)
• 𑨝𑨃𑨛𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Verb

නුදති • (nudati) third-singular indicative (class 6, type U, present, root नुद्)

1. Sinhalese script form of नुदति (“to push”)
   • (Can we date this quote?), The Buddha, Dhammapada(pāḷi) (subsequently translated from Pali to Sanskrit), Appamādavaɡɡa, page 32; republished in The Eighteenth Book in the Suttanta-Pitaka: Khuddaka-Nikāya‎^[2], Colombo, 2009:

     8. ප්‍රමාදමප්‍රමාදෙන යදා නුදති පණ‍්ඩිතඃ
     ප්‍රඥාප්‍රසාදමාරුහ්‍ය ත්‍වශොකඃ ශොකිනීං ප්‍රජාම්
     පර්‍වතස‍්ථ ඉව භූමිෂ‍්ඨාන් ධීරො බාලානවෙක්‍ෂතෙ

     8 Pramādamapramādena yadā nudati paṇḍitaḥ
     Prajñāprasādamāruhya tvaśokaḥ śokinīṃ prajām
     Parvatastha iva bhūmiṣṭhān dhīro bālānavekṣate

     8. When the astute dispel negligence by means of diligence,
     having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free then behold this generation of sorrow,
     as a wise man on a mountain-top beholds the fools below.

     (literally, “8. When the astute dispel negligence by means of diligence,
     having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free then behold this generation of sorrow,
     as a wise man on a mountain-top beholds the fools on the ground.”)

     (Wiktionary translation adapted from translation of the Pali by Ajahn Sujato.)

Conjugation

Present: නුදති (nudáti), නුදතෙ (nudáte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	නුදති nudáti	නුදතඃ nudátaḥ	නුදන‍්ති nudánti	නුදතෙ nudáte	නුදෙතෙ nudéte	නුදන‍්තෙ nudánte
Second	නුදසි nudási	නුදථඃ nudáthaḥ	නුදථ nudátha	නුදසෙ nudáse	නුදෙථෙ nudéthe	නුදධ‍්වෙ nudádhve
First	නුදාමි nudā́mi	නුදාවඃ nudā́vaḥ	නුදාමඃ / නුදාමසි¹ nudā́maḥ / nudā́masi¹	නුදෙ nudé	නුදාවහෙ nudā́vahe	නුදාමහෙ nudā́mahe
Imperative
Third	නුදතු nudátu	නුදතාම් nudátām	නුදන‍්තු nudántu	නුදතාම් nudátām	නුදෙතාම් nudétām	නුදන‍්තාම් nudántām
Second	නුද nudá	නුදතම් nudátam	නුදත nudáta	නුදස‍්ව nudásva	නුදෙථාම් nudéthām	නුදධ‍්වම් nudádhvam
First	නුදානි nudā́ni	නුදාව nudā́va	නුදාම nudā́ma	නුදෛ nudaí	නුදාවහෛ nudā́vahai	නුදාමහෛ nudā́mahai
Optative/Potential
Third	නුදෙත් nudét	නුදෙතාම් nudétām	නුදෙයුඃ nudéyuḥ	නුදෙත nudéta	නුදෙයාතාම් nudéyātām	නුදෙරන් nudéran
Second	නුදෙඃ nudéḥ	නුදෙතම් nudétam	නුදෙත nudéta	නුදෙථාඃ nudéthāḥ	නුදෙයාථාම් nudéyāthām	නුදෙධ‍්වම් nudédhvam
First	නුදෙයම් nudéyam	නුදෙව nudéva	නුදෙම nudéma	නුදෙය nudéya	නුදෙවහි nudévahi	නුදෙමහි nudémahi
Subjunctive
Third	නුදාත් / නුදාති nudā́t / nudā́ti	නුදාතඃ nudā́taḥ	නුදාන් nudā́n	නුදාතෙ / නුදාතෛ nudā́te / nudā́tai	නුදෛතෙ nudaíte	නුදන‍්ත / නුදාන‍්තෛ nudánta / nudā́ntai
Second	නුදාඃ / නුදාසි nudā́ḥ / nudā́si	නුදාථඃ nudā́thaḥ	නුදාථ nudā́tha	නුදාසෙ / නුදාසෛ nudā́se / nudā́sai	නුදෛථෙ nudaíthe	නුදාධ‍්වෛ nudā́dhvai
First	නුදානි nudā́ni	නුදාව nudā́va	නුදාම nudā́ma	නුදෛ nudaí	නුදාවහෛ nudā́vahai	නුදාමහෛ nudā́mahai
Participles
	නුදත් nudát			නුදමාන nudámāna
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic

Imperfect: අනුදත් (ánudat), අනුදත (ánudata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	අනුදත් ánudat	අනුදතාම් ánudatām	අනුදන් ánudan	අනුදත ánudata	අනුදෙතාම් ánudetām	අනුදන‍්ත ánudanta
Second	අනුදඃ ánudaḥ	අනුදතම් ánudatam	අනුදත ánudata	අනුදථාඃ ánudathāḥ	අනුදෙථාම් ánudethām	අනුදධ‍්වම් ánudadhvam
First	අනුදම් ánudam	අනුදාව ánudāva	අනුදාම ánudāma	අනුදෙ ánude	අනුදාවහි ánudāvahi	අනුදාමහි ánudāmahi