हारिण
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- হাৰিণ (Assamese script)
- ᬳᬵᬭᬶᬡ (Balinese script)
- হারিণ (Bengali script)
- 𑰮𑰯𑰨𑰰𑰜 (Bhaiksuki script)
- 𑀳𑀸𑀭𑀺𑀡 (Brahmi script)
- ဟာရိဏ (Burmese script)
- હારિણ (Gujarati script)
- ਹਾਰਿਣ (Gurmukhi script)
- 𑌹𑌾𑌰𑌿𑌣 (Grantha script)
- ꦲꦴꦫꦶꦟ (Javanese script)
- 𑂯𑂰𑂩𑂱𑂝 (Kaithi script)
- ಹಾರಿಣ (Kannada script)
- ហារិណ (Khmer script)
- ຫາຣິຓ (Lao script)
- ഹാരിണ (Malayalam script)
- ᡥᠠ᠊ᠠᡵᡳᢏᠠ (Manchu script)
- 𑘮𑘰𑘨𑘱𑘜 (Modi script)
- ᠾᠠᢗᠷᠢᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧎𑧑𑧈𑧒𑦼 (Nandinagari script)
- 𑐴𑐵𑐬𑐶𑐞 (Newa script)
- ହାରିଣ (Odia script)
- ꢲꢵꢬꢶꢠ (Saurashtra script)
- 𑆲𑆳𑆫𑆴𑆟 (Sharada script)
- 𑖮𑖯𑖨𑖰𑖜 (Siddham script)
- හාරිණ (Sinhalese script)
- 𑪂𑩛𑩼𑩑𑩪 (Soyombo script)
- 𑚩𑚭𑚤𑚮𑚘 (Takri script)
- ஹாரிண (Tamil script)
- హారిణ (Telugu script)
- หาริณ (Thai script)
- ཧཱ་རི་ཎ (Tibetan script)
- 𑒯𑒰𑒩𑒱𑒝 (Tirhuta script)
- 𑨱𑨊𑨫𑨁𑨘 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Vṛddhi derivative of हरिण (hariṇa, “deer”).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]हारिण • (hāriṇa) stem
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | हारिणः (hāriṇaḥ) | हारिणौ (hāriṇau) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
हारिणाः (hāriṇāḥ) हारिणासः¹ (hāriṇāsaḥ¹) |
| vocative | हारिण (hāriṇa) | हारिणौ (hāriṇau) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
हारिणाः (hāriṇāḥ) हारिणासः¹ (hāriṇāsaḥ¹) |
| accusative | हारिणम् (hāriṇam) | हारिणौ (hāriṇau) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
हारिणान् (hāriṇān) |
| instrumental | हारिणेन (hāriṇena) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणैः (hāriṇaiḥ) हारिणेभिः¹ (hāriṇebhiḥ¹) |
| dative | हारिणाय (hāriṇāya) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणेभ्यः (hāriṇebhyaḥ) |
| ablative | हारिणात् (hāriṇāt) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणेभ्यः (hāriṇebhyaḥ) |
| genitive | हारिणस्य (hāriṇasya) | हारिणयोः (hāriṇayoḥ) | हारिणानाम् (hāriṇānām) |
| locative | हारिणे (hāriṇe) | हारिणयोः (hāriṇayoḥ) | हारिणेषु (hāriṇeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | हारिणी (hāriṇī) | हारिण्यौ (hāriṇyau) हारिणी¹ (hāriṇī¹) |
हारिण्यः (hāriṇyaḥ) हारिणीः¹ (hāriṇīḥ¹) |
| vocative | हारिणि (hāriṇi) | हारिण्यौ (hāriṇyau) हारिणी¹ (hāriṇī¹) |
हारिण्यः (hāriṇyaḥ) हारिणीः¹ (hāriṇīḥ¹) |
| accusative | हारिणीम् (hāriṇīm) | हारिण्यौ (hāriṇyau) हारिणी¹ (hāriṇī¹) |
हारिणीः (hāriṇīḥ) |
| instrumental | हारिण्या (hāriṇyā) | हारिणीभ्याम् (hāriṇībhyām) | हारिणीभिः (hāriṇībhiḥ) |
| dative | हारिण्यै (hāriṇyai) | हारिणीभ्याम् (hāriṇībhyām) | हारिणीभ्यः (hāriṇībhyaḥ) |
| ablative | हारिण्याः (hāriṇyāḥ) हारिण्यै² (hāriṇyai²) |
हारिणीभ्याम् (hāriṇībhyām) | हारिणीभ्यः (hāriṇībhyaḥ) |
| genitive | हारिण्याः (hāriṇyāḥ) हारिण्यै² (hāriṇyai²) |
हारिण्योः (hāriṇyoḥ) | हारिणीनाम् (hāriṇīnām) |
| locative | हारिण्याम् (hāriṇyām) | हारिण्योः (hāriṇyoḥ) | हारिणीषु (hāriṇīṣu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | हारिणम् (hāriṇam) | हारिणे (hāriṇe) | हारिणानि (hāriṇāni) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
| vocative | हारिण (hāriṇa) | हारिणे (hāriṇe) | हारिणानि (hāriṇāni) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
| accusative | हारिणम् (hāriṇam) | हारिणे (hāriṇe) | हारिणानि (hāriṇāni) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
| instrumental | हारिणेन (hāriṇena) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणैः (hāriṇaiḥ) हारिणेभिः¹ (hāriṇebhiḥ¹) |
| dative | हारिणाय (hāriṇāya) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणेभ्यः (hāriṇebhyaḥ) |
| ablative | हारिणात् (hāriṇāt) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणेभ्यः (hāriṇebhyaḥ) |
| genitive | हारिणस्य (hāriṇasya) | हारिणयोः (hāriṇayoḥ) | हारिणानाम् (hāriṇānām) |
| locative | हारिणे (hāriṇe) | हारिणयोः (hāriṇayoḥ) | हारिणेषु (hāriṇeṣu) |
- ¹Vedic
Noun
[edit]हारिण • (hāriṇa) stem, n
- venison; flesh of deer
- c. 400 BCE, Mahābhārata Sabha Parva.Chapter 4:
- ततः प्रवेशनं तस्यां चक्रे राजा युधिष्ठिरः।
अयुतं भोजयित्वा तु ब्राह्मणानां नराधिपः॥
साज्येन पायसेनैव मधुना मिश्रितेन च।
भक्ष्यैर् मूलैः फलैश् चैव मांसैर् वाराहहारिणैः।- tataḥ praveśanaṃ tasyāṃ cakre rājā yudhiṣṭhiraḥ.
ayutaṃ bhojayitvā tu brāhmaṇānāṃ narādhipaḥ.
sājyena pāyasenaiva madhunā miśritena ca.
bhakṣyair mūlaiḥ phalaiś caiva māṃsair vārāhahāriṇaiḥ. - Then that chief of men, king Yudhishthira, entered that palatial sabha having first fed ten thousand Brahmanas with preparations of milk and rice mixed with clarified butter and honey with fruits and roots, and with boar-meat and venison.
- tataḥ praveśanaṃ tasyāṃ cakre rājā yudhiṣṭhiraḥ.
- ततः प्रवेशनं तस्यां चक्रे राजा युधिष्ठिरः।
- c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti 3.268:
- द्वौ मासौ मत्स्यमांसेन त्रीन् मासान् हारिणेन तु ।
औरभ्रेणाथ चतुरः शाकुनेनाथ पञ्च वै ॥- dvau māsau matsyamāṃsena trīn māsān hāriṇena tu.
aurabhreṇātha caturaḥ śākunenātha pañca vai. - [The Pitṛs are satisfied] for two months, with fish-meat; for three months with deer-meat;
for four months with sheep-meat; for five months with bird-meat.
- dvau māsau matsyamāṃsena trīn māsān hāriṇena tu.
- द्वौ मासौ मत्स्यमांसेन त्रीन् मासान् हारिणेन तु ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | हारिणम् (hāriṇam) | हारिणे (hāriṇe) | हारिणानि (hāriṇāni) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
| vocative | हारिण (hāriṇa) | हारिणे (hāriṇe) | हारिणानि (hāriṇāni) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
| accusative | हारिणम् (hāriṇam) | हारिणे (hāriṇe) | हारिणानि (hāriṇāni) हारिणा¹ (hāriṇā¹) |
| instrumental | हारिणेन (hāriṇena) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणैः (hāriṇaiḥ) हारिणेभिः¹ (hāriṇebhiḥ¹) |
| dative | हारिणाय (hāriṇāya) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणेभ्यः (hāriṇebhyaḥ) |
| ablative | हारिणात् (hāriṇāt) | हारिणाभ्याम् (hāriṇābhyām) | हारिणेभ्यः (hāriṇebhyaḥ) |
| genitive | हारिणस्य (hāriṇasya) | हारिणयोः (hāriṇayoḥ) | हारिणानाम् (hāriṇānām) |
| locative | हारिणे (hāriṇe) | हारिणयोः (hāriṇayoḥ) | हारिणेषु (hāriṇeṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “हारिण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1292.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “hāriṇa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “हारिण”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1755