Jump to content

वपति

From Wiktionary, the free dictionary

Pali

[edit]

Alternative forms

[edit]

Verb

[edit]

वपति

  1. Devanagari script form of vapati (to sow)

Sanskrit

[edit]

Alternative forms

[edit]

Pronunciation

[edit]

Etymology 1

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *(H)wap- (to strew, scatter), from Proto-Indo-European *h₂wep(h₁)- (to scatter, harass). Cognate with Avestan 𐬬𐬍𐬎𐬎𐬁𐬞𐬀𐬝 (vīuuāpat̰, strews apart, plunders), and Hittite 𒄷𒉿𒀊𒍣 (huwapp-i, to hurl, throw; to mistreat, harass). See वप् (vap) for more etymological information.

The cognates show a semantic development from "strew, scatter" to "plunder, harass, destroy" ("to scatter" --> "to scatter the enemy armies"); this meaning is preserved in Rigveda 2.33.11.2 : anyáṃ te asmán ní vapantu sénāḥ ([O Rudra] May your armies attack someone other than us).

Verb

[edit]

वपति (vápati) third-singular indicative (class 1, type UP, root वप्)

  1. to scatter, spread, strew, bestrew
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 8.7.4:
      वप॑न्ति म॒रुतो॒ मिहं॒ प्र वे॑पयन्ति॒ पर्व॑तान् ।
      यद्यामं॒ यान्ति॑ वा॒युभिः॑ ॥
      vápanti marúto míhaṃ prá vepayanti párvatān.
      yádyā́maṃ yā́nti vāyúbhiḥ.
      The Maruts spread the mist abroad and make mountains rock and reel,
      When with the winds they go their way.
    1. (especially) to strew or scatter seeds, sow
      • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.101.3:
        यु॒नक्त॒ सीरा॒ वि यु॒गा त॑नुध्वं कृ॒ते योनौ॑ वपते॒ह बीजं॑ ।
        गि॒रा च॑ श्रु॒ष्टिः सभ॑रा॒ अस॑न्नो॒ नेदी॑य॒ इत्सृ॒ण्यः॑ प॒क्वमेया॑त् ॥
        yunákta sī́rā ví yugā́ tanudhvaṃ kṛté yónau vapatehá bī́jaṃ.
        girā́ ca śruṣṭíḥ sábharā ásanno nédīya ítsṛṇyàḥ pakváméyāt.
        Lay on the yokes, and fasten well the traces: formed is the furrow, sow the seed within it.
        Through song may we find bearing fraught with plenty: near to the ripened grain approach the sickle.
      1. to plant, put in the ground
      2. to procreate, beget
    2. to scatter an army, to plunder
      • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 2.33.11:
        स्तु॒हि श्रु॒तं ग॑र्त॒सदं॒ युवा॑नं मृ॒गं न भी॒ममु॑पह॒त्नुमु॒ग्रम् ।
        मृ॒ळा ज॑रि॒त्रे रु॑द्र॒ स्तवा॑नो॒ऽन्यं ते॑ अ॒स्मन्नि व॑पन्तु॒ सेनाः॑ ॥
        stuhí śrutáṃ gartasádaṃ yúvānaṃ mṛgáṃ ná bhīmámupahatnúmugrám.
        mṛḷā́ jaritré rudra stávānoʼnyáṃ te asmánní vapantu sénāḥ.
        Praise him the chariot-borne, the young, the famous, fierce, slaying like a dreaded beast of the forest.
        O Rudra, praised, be gracious to the singer of your hymns. Let thy armies spare us and attack someone else.
  2. to throw, cast (dice)
  3. to throw or heap up, dam up
Conjugation
[edit]
Present: वपति (vápati), वपते (vápate)
Active Mediopassive
Singular Dual Plural Singular Dual Plural
Indicative
Third वपति
vápati
वपतः
vápataḥ
वपन्ति
vápanti
वपते
vápate
वपेते
vápete
वपन्ते
vápante
Second वपसि
vápasi
वपथः
vápathaḥ
वपथ
vápatha
वपसे
vápase
वपेथे
vápethe
वपध्वे
vápadhve
First वपामि
vápāmi
वपावः
vápāvaḥ
वपामः / वपामसि¹
vápāmaḥ / vápāmasi¹
वपे
vápe
वपावहे
vápāvahe
वपामहे
vápāmahe
Imperative
Third वपतु
vápatu
वपताम्
vápatām
वपन्तु
vápantu
वपताम्
vápatām
वपेताम्
vápetām
वपन्ताम्
vápantām
Second वप
vápa
वपतम्
vápatam
वपत
vápata
वपस्व
vápasva
वपेथाम्
vápethām
वपध्वम्
vápadhvam
First वपानि
vápāni
वपाव
vápāva
वपाम
vápāma
वपै
vápai
वपावहै
vápāvahai
वपामहै
vápāmahai
Optative/Potential
Third वपेत् / उपेत्²
vápet / upet²
वपेताम्
vápetām
वपेयुः
vápeyuḥ
वपेत
vápeta
वपेयाताम्
vápeyātām
वपेरन्
váperan
Second वपेः
vápeḥ
वपेतम्
vápetam
वपेत
vápeta
वपेथाः
vápethāḥ
वपेयाथाम्
vápeyāthām
वपेध्वम्
vápedhvam
First वपेयम्
vápeyam
वपेव
vápeva
वपेम
vápema
वपेय
vápeya
वपेवहि
vápevahi
वपेमहि
vápemahi
Subjunctive
Third वपात् / वपाति
vápāt / vápāti
वपातः
vápātaḥ
वपान्
vápān
वपाते / वपातै
vápāte / vápātai
वपैते
vápaite
वपन्त / वपान्तै
vápanta / vápāntai
Second वपाः / वपासि
vápāḥ / vápāsi
वपाथः
vápāthaḥ
वपाथ
vápātha
वपासे / वपासै
vápāse / vápāsai
वपैथे
vápaithe
वपाध्वै
vápādhvai
First वपानि
vápāni
वपाव
vápāva
वपाम
vápāma
वपै
vápai
वपावहै
vápāvahai
वपामहै
vápāmahai
Participles
वपत्
vápat
वपमान
vápamāna
Notes
  • The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit.
  • ¹Vedic
  • ²Gṛhyasūtras
Imperfect: अवपत् (ávapat), अवपत (ávapata)
Active Mediopassive
Singular Dual Plural Singular Dual Plural
Indicative
Third अवपत्
ávapat
अवपताम्
ávapatām
अवपन्
ávapan
अवपत
ávapata
अवपेताम्
ávapetām
अवपन्त
ávapanta
Second अवपः
ávapaḥ
अवपतम्
ávapatam
अवपत
ávapata
अवपथाः
ávapathāḥ
अवपेथाम्
ávapethām
अवपध्वम्
ávapadhvam
First अवपम्
ávapam
अवपाव
ávapāva
अवपाम
ávapāma
अवपे
ávape
अवपावहि
ávapāvahi
अवपामहि
ávapāmahi
Descendants
[edit]

Etymology 2

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *(H)wap- (to shave, shear). See वप् (vap) for more etymological information.

Verb

[edit]

वपति (vápati) third-singular indicative (class 1, root वप्)

  1. to shave, shear
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.142.4:
      यदु॒द्वतो॑ नि॒वतो॒ यासि॒ बप्स॒त्पृथ॑गेषि प्रग॒र्धिनी॑व॒ सेना॑ ।
      य॒दा ते॒ वातो॑ अनु॒वाति॑ शो॒चिर्वप्ते॑व॒ श्मश्रु॑ वपसि॒ प्र भूम॑ ॥
      yádudváto niváto yā́si bápsatpṛ́thageṣi pragardhínīva sénā.
      yadā́ te vā́to anuvā́ti śocírvápteva śmáśru vapasi prá bhū́ma.
      O'er hills through vales devouring as thou goest, thou partest like an army fain for loot
      As when a barber shaves a beard, thou shavest earth when the wind blows on thy flame and fans it.