रुणद्धि
Jump to navigation
Jump to search
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ৰুণদ্ধি (Assamese script)
- ᬭᬸᬡᬤ᭄ᬥᬶ (Balinese script)
- রুণদ্ধি (Bengali script)
- 𑰨𑰲𑰜𑰟𑰿𑰠𑰰 (Bhaiksuki script)
- 𑀭𑀼𑀡𑀤𑁆𑀥𑀺 (Brahmi script)
- ရုဏဒ္ဓိ (Burmese script)
- રુણદ્ધિ (Gujarati script)
- ਰੁਣਦ੍ਧਿ (Gurmukhi script)
- 𑌰𑍁𑌣𑌦𑍍𑌧𑌿 (Grantha script)
- ꦫꦸꦟꦢ꧀ꦣꦶ (Javanese script)
- 𑂩𑂳𑂝𑂠𑂹𑂡𑂱 (Kaithi script)
- ರುಣದ್ಧಿ (Kannada script)
- រុណទ្ធិ (Khmer script)
- ຣຸຓທ຺ຘິ (Lao script)
- രുണദ്ധി (Malayalam script)
- ᡵᡠᢏᠠᡩᢡᡳ (Manchu script)
- 𑘨𑘳𑘜𑘟𑘿𑘠𑘱 (Modi script)
- ᠷᠤᢏᠠᢑᢑᠾᠢ (Mongolian script)
- 𑧈𑧔𑦼𑦿𑧠𑧀𑧒 (Nandinagari script)
- 𑐬𑐸𑐞𑐡𑑂𑐢𑐶 (Newa script)
- ରୁଣଦ୍ଧି (Odia script)
- ꢬꢸꢠꢣ꣄ꢤꢶ (Saurashtra script)
- 𑆫𑆶𑆟𑆢𑇀𑆣𑆴 (Sharada script)
- 𑖨𑖲𑖜𑖟𑖿𑖠𑖰 (Siddham script)
- රුණද්ධි (Sinhalese script)
- 𑩼𑩒𑩪𑩭 𑪙𑩮𑩑 (Soyombo script)
- 𑚤𑚰𑚘𑚛𑚶𑚜𑚮 (Takri script)
- ருணத்³தி⁴ (Tamil script)
- రుణద్ధి (Telugu script)
- รุณทฺธิ (Thai script)
- རུ་ཎ་དྡྷི (Tibetan script)
- 𑒩𑒳𑒝𑒠𑓂𑒡𑒱 (Tirhuta script)
- 𑨫𑨃𑨘𑨛𑩇𑨜𑨁 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-European *lu-né-dʰ-ti ~ *lu-n-dʰ-énti, nasal infix present of *lewdʰ.[1]
Pronunciation
[edit]- (Vedic) IPA(key): /ɾu.ɳɐ́d.dʱi/, [ɾu.ɳɐ́d̚.dʱi]
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɾuˈɳɐd̪.d̪ʱi/, [ɾuˈɳɐd̪̚.d̪ʱi]
Verb
[edit]रुणद्धि • (ruṇáddhi) third-singular indicative (class 7, type UP, root रुध्)
Conjugation
[edit]Present: रुणद्धि (ruṇáddhi), रुन्द्धे (runddhé) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Indicative | |||||||
Third | रुणद्धि ruṇáddhi |
रुन्द्धः runddháḥ |
रुन्धन्ति rundhánti |
रुन्द्धे runddhé |
रुन्धाते rundhā́te |
रुन्धते rundháte | |
Second | रुणत्सि ruṇátsi |
रुन्द्धः runddháḥ |
रुन्द्ध runddhá |
रुन्त्से runtsé |
रुन्धाथे rundhā́the |
रुन्द्ध्वे runddhvé | |
First | रुणध्मि ruṇádhmi |
रुन्ध्वः rundhváḥ |
रुन्ध्मः / रुन्ध्मसि¹ rundhmáḥ / rundhmási¹ |
रुन्धे rundhé |
रुन्ध्वहे rundhváhe |
रुन्ध्महे rundhmáhe | |
Imperative | |||||||
Third | रुणद्धु ruṇáddhu |
रुन्द्धाम् runddhā́m |
रुन्धन्तु rundhántu |
रुन्द्धाम् runddhā́m |
रुन्धाताम् rundhā́tām |
रुन्धताम् rundhátām | |
Second | रुन्द्धि runddhí |
रुन्द्धम् runddhám |
रुन्द्ध runddhá |
रुन्त्स्व runtsvá |
रुन्धाथाम् rundhā́thām |
रुन्द्ध्वम् runddhvám | |
First | रुणधानि ruṇádhāni |
रुणधाव ruṇádhāva |
रुणधाम ruṇádhāma |
रुणधै ruṇádhai |
रुणधावहै ruṇádhāvahai |
रुणधामहै ruṇádhāmahai | |
Optative/Potential | |||||||
Third | रुन्ध्यात् rundhyā́t |
रुन्ध्याताम् rundhyā́tām |
रुन्ध्युः rundhyúḥ |
रुन्धीत rundhītá |
रुन्धीयाताम् rundhīyā́tām |
रुन्धीरन् rundhīrán | |
Second | रुन्ध्याः rundhyā́ḥ |
रुन्ध्यातम् rundhyā́tam |
रुन्ध्यात rundhyā́ta |
रुन्धीथाः rundhīthā́ḥ |
रुन्धीयाथाम् rundhīyā́thām |
रुन्धीध्वम् rundhīdhvám | |
First | रुन्ध्याम् rundhyā́m |
रुन्ध्याव rundhyā́va |
रुन्ध्याम rundhyā́ma |
रुन्धीय rundhīyá |
रुन्धीवहि rundhīváhi |
रुन्धीमहि rundhīmáhi | |
Subjunctive | |||||||
Third | रुणधत् / रुणधति ruṇádhat / ruṇádhati |
रुणधतः ruṇádhataḥ |
रुणधन् ruṇádhan |
रुणधते / रुणधातै ruṇádhate / ruṇádhātai |
रुणधैते ruṇádhaite |
रुणधन्त / रुणधान्तै ruṇádhanta / ruṇádhāntai | |
Second | रुणधः / रुणधसि ruṇádhaḥ / ruṇádhasi |
रुणधथः ruṇádhathaḥ |
रुणधथ ruṇádhatha |
रुणधसे / रुणधासै ruṇádhase / ruṇádhāsai |
रुणधैथे ruṇádhaithe |
रुणधध्वे / रुणधाध्वै ruṇádhadhve / ruṇádhādhvai | |
First | रुणधानि / रुणधा ruṇádhāni / ruṇádhā |
रुणधाव ruṇádhāva |
रुणधाम ruṇádhāma |
रुणधै ruṇádhai |
रुणधावहै ruṇádhāvahai |
रुणधामहै ruṇádhāmahai | |
Participles | |||||||
रुन्धत् rundhát |
रुन्धान rundhāná | ||||||
Notes |
|
Imperfect: अरुणत् (áruṇat), अरुन्द्ध (árunddha) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | अरुणत् áruṇat |
अरुन्द्धाम् árunddhām |
अरुन्धन् árundhan |
अरुन्द्ध árunddha |
अरुन्धाताम् árundhātām |
अरुन्धत árundhata |
Second | अरुणत् áruṇat |
अरुन्द्धम् árunddham |
अरुन्द्ध árunddha |
अरुन्द्धाः árunddhāḥ |
अरुन्धाथाम् árundhāthām |
अरुन्द्ध्वम् árunddhvam |
First | अरुणधम् áruṇadham |
अरुन्ध्व árundhva |
अरुन्ध्म árundhma |
अरुन्धि árundhi |
अरुन्ध्वहि árundhvahi |
अरुन्ध्महि árundhmahi |
The first plural present indicative रुध्मः (rudhmaḥ) (in Atharvaveda) has been interpreted as coming from रुन्ध्मः (rundhmaḥ) by dissimilation of the first nasal, instead of being a class 2 verb.[2] Similarly, अरुध्म (arudhma) probably comes from अरुन्ध्म (arundhma), rather than being a root aorist.
References
[edit]- ^ Rix, Helmut, editor (2001), “*leu̯dʰ-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 415
- ^ Hoffmann, Karl, et al. (1975), Aufsätze zur Indoiranistik, page 366.
Categories:
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit verbs
- Sanskrit class 7 verbs
- Sanskrit ubhayapada verbs
- Sanskrit parasmaipada verbs
- Sanskrit terms belonging to the root रुध्
- Sanskrit verbs in Devanagari script