रथ्य
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ৰথ্য (Assamese script)
- ᬭᬣ᭄ᬬ (Balinese script)
- রথ্য (Bengali script)
- 𑰨𑰞𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀭𑀣𑁆𑀬 (Brahmi script)
- ရထျ (Burmese script)
- રથ્ય (Gujarati script)
- ਰਥ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌰𑌥𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦫꦡꦾ (Javanese script)
- 𑂩𑂟𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ರಥ್ಯ (Kannada script)
- រថ្យ (Khmer script)
- ຣຖ຺ຍ (Lao script)
- രഥ്യ (Malayalam script)
- ᡵᠠᡨᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘨𑘞𑘿𑘧 (Modi script)
- ᠷᠠᠲᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑧈𑦾𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐬𑐠𑑂𑐫 (Newa script)
- ରଥ୍ଯ (Odia script)
- ꢬꢢ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆫𑆡𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖨𑖞𑖿𑖧 (Siddham script)
- රථ්ය (Sinhalese script)
- 𑩼𑩬 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚤𑚚𑚶𑚣 (Takri script)
- ரத்²ய (Tamil script)
- రథ్య (Telugu script)
- รถฺย (Thai script)
- ར་ཐྱ (Tibetan script)
- 𑒩𑒟𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨫𑨚𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-Iranian *Hratʰyás (“pertaining or relating to a chariot; belonging to a chariot”), from Proto-Indo-European *Hroth₂-yós, (“of or pertaining to chariots”), from *Hróth₂-os. Cognate with Avestan 𐬭𐬀𐬌𐬚𐬌𐬌𐬀 (raiθiia).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]रथ्य • (ráthya or rathyà) stem (metrical Vedic rathiya)
- related to chariots, of or pertaining to carriages or chariots, belonging to a chariot
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.10.07:
- य॒मस्य॑ मा य॒म्यं१॒॑ काम॒ आग॑न्त्समा॒ने योनौ॑ सह॒शेय्या॑य ।
जा॒येव॒ पत्ये॑ त॒न्वं॑ रिरिच्यां॒ वि चि॑द्वृहेव॒ रथ्ये॑व च॒क्रा ॥- yamásya mā yamyàṃ kā́ma ā́gantsamāné yónau sahaśéyyāya.
jāyéva pátye tanvàṃ riricyāṃ ví cidvṛheva ráthyeva cakrā́. - I, Yami, am possessed by love of Yama, that I may rest on the same couch beside him.
I as a wife would yield me to my husband. Like wheels of a chariot let us speed to meet each other.
- yamásya mā yamyàṃ kā́ma ā́gantsamāné yónau sahaśéyyāya.
- य॒मस्य॑ मा य॒म्यं१॒॑ काम॒ आग॑न्त्समा॒ने योनौ॑ सह॒शेय्या॑य ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रथ्यः (ráthyaḥ) | रथ्यौ (ráthyau) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
रथ्याः (ráthyāḥ) रथ्यासः¹ (ráthyāsaḥ¹) |
| vocative | रथ्य (ráthya) | रथ्यौ (ráthyau) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
रथ्याः (ráthyāḥ) रथ्यासः¹ (ráthyāsaḥ¹) |
| accusative | रथ्यम् (ráthyam) | रथ्यौ (ráthyau) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
रथ्यान् (ráthyān) |
| instrumental | रथ्येन (ráthyena) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्यैः (ráthyaiḥ) रथ्येभिः¹ (ráthyebhiḥ¹) |
| dative | रथ्याय (ráthyāya) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्येभ्यः (ráthyebhyaḥ) |
| ablative | रथ्यात् (ráthyāt) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्येभ्यः (ráthyebhyaḥ) |
| genitive | रथ्यस्य (ráthyasya) | रथ्ययोः (ráthyayoḥ) | रथ्यानाम् (ráthyānām) |
| locative | रथ्ये (ráthye) | रथ्ययोः (ráthyayoḥ) | रथ्येषु (ráthyeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रथ्या (ráthyā) | रथ्ये (ráthye) | रथ्याः (ráthyāḥ) |
| vocative | रथ्ये (ráthye) | रथ्ये (ráthye) | रथ्याः (ráthyāḥ) |
| accusative | रथ्याम् (ráthyām) | रथ्ये (ráthye) | रथ्याः (ráthyāḥ) |
| instrumental | रथ्यया (ráthyayā) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्याभिः (ráthyābhiḥ) |
| dative | रथ्यायै (ráthyāyai) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्याभ्यः (ráthyābhyaḥ) |
| ablative | रथ्यायाः (ráthyāyāḥ) रथ्यायै² (ráthyāyai²) |
रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्याभ्यः (ráthyābhyaḥ) |
| genitive | रथ्यायाः (ráthyāyāḥ) रथ्यायै² (ráthyāyai²) |
रथ्ययोः (ráthyayoḥ) | रथ्यानाम् (ráthyānām) |
| locative | रथ्यायाम् (ráthyāyām) | रथ्ययोः (ráthyayoḥ) | रथ्यासु (ráthyāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रथ्यम् (ráthyam) | रथ्ये (ráthye) | रथ्यानि (ráthyāni) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
| vocative | रथ्य (ráthya) | रथ्ये (ráthye) | रथ्यानि (ráthyāni) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
| accusative | रथ्यम् (ráthyam) | रथ्ये (ráthye) | रथ्यानि (ráthyāni) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
| instrumental | रथ्येन (ráthyena) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्यैः (ráthyaiḥ) रथ्येभिः¹ (ráthyebhiḥ¹) |
| dative | रथ्याय (ráthyāya) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्येभ्यः (ráthyebhyaḥ) |
| ablative | रथ्यात् (ráthyāt) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्येभ्यः (ráthyebhyaḥ) |
| genitive | रथ्यस्य (ráthyasya) | रथ्ययोः (ráthyayoḥ) | रथ्यानाम् (ráthyānām) |
| locative | रथ्ये (ráthye) | रथ्ययोः (ráthyayoḥ) | रथ्येषु (ráthyeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रथ्यः (rathyàḥ) | रथ्यौ (rathyaù) रथ्या¹ (rathyā̀¹) |
रथ्याः (rathyā̀ḥ) रथ्यासः¹ (rathyā̀saḥ¹) |
| vocative | रथ्य (ráthya) | रथ्यौ (ráthyau) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
रथ्याः (ráthyāḥ) रथ्यासः¹ (ráthyāsaḥ¹) |
| accusative | रथ्यम् (rathyàm) | रथ्यौ (rathyaù) रथ्या¹ (rathyā̀¹) |
रथ्यान् (rathyā̀n) |
| instrumental | रथ्येन (rathyèna) | रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्यैः (rathyaìḥ) रथ्येभिः¹ (rathyèbhiḥ¹) |
| dative | रथ्याय (rathyā̀ya) | रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्येभ्यः (rathyèbhyaḥ) |
| ablative | रथ्यात् (rathyā̀t) | रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्येभ्यः (rathyèbhyaḥ) |
| genitive | रथ्यस्य (rathyàsya) | रथ्ययोः (rathyàyoḥ) | रथ्यानाम् (rathyā̀nām) |
| locative | रथ्ये (rathyè) | रथ्ययोः (rathyàyoḥ) | रथ्येषु (rathyèṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रथ्या (rathyā̀) | रथ्ये (rathyè) | रथ्याः (rathyā̀ḥ) |
| vocative | रथ्ये (ráthye) | रथ्ये (ráthye) | रथ्याः (ráthyāḥ) |
| accusative | रथ्याम् (rathyā̀m) | रथ्ये (rathyè) | रथ्याः (rathyā̀ḥ) |
| instrumental | रथ्यया (rathyàyā) रथ्या¹ (rathyā̀¹) |
रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्याभिः (rathyā̀bhiḥ) |
| dative | रथ्यायै (rathyā̀yai) | रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्याभ्यः (rathyā̀bhyaḥ) |
| ablative | रथ्यायाः (rathyā̀yāḥ) रथ्यायै² (rathyā̀yai²) |
रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्याभ्यः (rathyā̀bhyaḥ) |
| genitive | रथ्यायाः (rathyā̀yāḥ) रथ्यायै² (rathyā̀yai²) |
रथ्ययोः (rathyàyoḥ) | रथ्यानाम् (rathyā̀nām) |
| locative | रथ्यायाम् (rathyā̀yām) | रथ्ययोः (rathyàyoḥ) | रथ्यासु (rathyā̀su) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रथ्यम् (rathyàm) | रथ्ये (rathyè) | रथ्यानि (rathyā̀ni) रथ्या¹ (rathyā̀¹) |
| vocative | रथ्य (ráthya) | रथ्ये (ráthye) | रथ्यानि (ráthyāni) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
| accusative | रथ्यम् (rathyàm) | रथ्ये (rathyè) | रथ्यानि (rathyā̀ni) रथ्या¹ (rathyā̀¹) |
| instrumental | रथ्येन (rathyèna) | रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्यैः (rathyaìḥ) रथ्येभिः¹ (rathyèbhiḥ¹) |
| dative | रथ्याय (rathyā̀ya) | रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्येभ्यः (rathyèbhyaḥ) |
| ablative | रथ्यात् (rathyā̀t) | रथ्याभ्याम् (rathyā̀bhyām) | रथ्येभ्यः (rathyèbhyaḥ) |
| genitive | रथ्यस्य (rathyàsya) | रथ्ययोः (rathyàyoḥ) | रथ्यानाम् (rathyā̀nām) |
| locative | रथ्ये (rathyè) | रथ्ययोः (rathyàyoḥ) | रथ्येषु (rathyèṣu) |
- ¹Vedic
Noun
[edit]रथ्य • (ráthya) stem, m
- chariot-horse
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रथ्यः (ráthyaḥ) | रथ्यौ (ráthyau) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
रथ्याः (ráthyāḥ) रथ्यासः¹ (ráthyāsaḥ¹) |
| vocative | रथ्य (ráthya) | रथ्यौ (ráthyau) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
रथ्याः (ráthyāḥ) रथ्यासः¹ (ráthyāsaḥ¹) |
| accusative | रथ्यम् (ráthyam) | रथ्यौ (ráthyau) रथ्या¹ (ráthyā¹) |
रथ्यान् (ráthyān) |
| instrumental | रथ्येन (ráthyena) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्यैः (ráthyaiḥ) रथ्येभिः¹ (ráthyebhiḥ¹) |
| dative | रथ्याय (ráthyāya) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्येभ्यः (ráthyebhyaḥ) |
| ablative | रथ्यात् (ráthyāt) | रथ्याभ्याम् (ráthyābhyām) | रथ्येभ्यः (ráthyebhyaḥ) |
| genitive | रथ्यस्य (ráthyasya) | रथ्ययोः (ráthyayoḥ) | रथ्यानाम् (ráthyānām) |
| locative | रथ्ये (ráthye) | रथ्ययोः (ráthyayoḥ) | रथ्येषु (ráthyeṣu) |
- ¹Vedic
Categories:
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit terms with quotations
- Sanskrit a-stem adjectives
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit a-stem nouns