मायूरक
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- মায়ূৰক (Assamese script)
- ᬫᬵᬬᬹᬭᬓ (Balinese script)
- মায়ূরক (Bengali script)
- 𑰦𑰯𑰧𑰳𑰨𑰎 (Bhaiksuki script)
- 𑀫𑀸𑀬𑀽𑀭𑀓 (Brahmi script)
- မာယူရက (Burmese script)
- માયૂરક (Gujarati script)
- ਮਾਯੂਰਕ (Gurmukhi script)
- 𑌮𑌾𑌯𑍂𑌰𑌕 (Grantha script)
- ꦩꦴꦪꦹꦫꦏ (Javanese script)
- 𑂧𑂰𑂨𑂴𑂩𑂍 (Kaithi script)
- ಮಾಯೂರಕ (Kannada script)
- មាយូរក (Khmer script)
- ມາຍູຣກ (Lao script)
- മായൂരക (Malayalam script)
- ᠮᠠ᠊ᠠᠶᡠᡠᡵᠠᡬᠠ (Manchu script)
- 𑘦𑘰𑘧𑘴𑘨𑘎 (Modi script)
- ᠮᠠᢗᠶ᠋ᠤᠤᠷᠠᢉᠠ (Mongolian script)
- 𑧆𑧑𑧇𑧕𑧈𑦮 (Nandinagari script)
- 𑐩𑐵𑐫𑐹𑐬𑐎 (Newa script)
- ମାଯୂରକ (Odia script)
- ꢪꢵꢫꢹꢬꢒ (Saurashtra script)
- 𑆩𑆳𑆪𑆷𑆫𑆑 (Sharada script)
- 𑖦𑖯𑖧𑖳𑖨𑖎 (Siddham script)
- මායූරක (Sinhalese script)
- 𑩴𑩛𑩻𑩒𑩛𑩼𑩜 (Soyombo script)
- 𑚢𑚭𑚣𑚱𑚤𑚊 (Takri script)
- மாயூரக (Tamil script)
- మాయూరక (Telugu script)
- มายูรก (Thai script)
- མཱ་ཡཱུ་ར་ཀ (Tibetan script)
- 𑒧𑒰𑒨𑒴𑒩𑒏 (Tirhuta script)
- 𑨢𑨊𑨪𑨃𑨊𑨫𑨋 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From मायूर (māyūra) + -क (-ka).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]मायूरक • (māyūraka) stem, m
- a peacock-catcher or an artisan in peacock-feathers
- c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 2.83.12–15:
- मणिकाराश् च ये केचित् कुम्भकाराश् च शोभनाः ।
सूत्रकर्मकृतश् चैव ये च शस्त्रोपजीविनः ॥
मायूरकाः क्राकचिका रोचकाः वेधकास् तथा ।
दन्तकाराः सुधाकारास् तथा गन्धोपजीविनः ॥
सुवर्णकाराः प्रख्यातास् तथा कम्बलधावकाः ।
स्नापकोष्णोदका वैद्या धूपकाः शौण्डिकास् तथा ॥
रजकास् तुन्नवायाश् च ग्रामघोषमहत्तराः ।
शैलूषाश् च सह स्त्रीभिर् ययुः कैवर्तकास् तथा ॥- maṇikārāś ca ye kecit kumbhakārāś ca śobhanāḥ.
sūtrakarmakṛtaś caiva ye ca śastropajīvinaḥ.
māyūrakāḥ krākacikā rocakāḥ vedhakās tathā.
dantakārāḥ sudhākārās tathā gandhopajīvinaḥ.
suvarṇakārāḥ prakhyātās tathā kambaladhāvakāḥ.
snāpakoṣṇodakā vaidyā dhūpakāḥ śauṇḍikās tathā.
rajakās tunnavāyāś ca grāmaghoṣamahattarāḥ.
śailūṣāś ca saha strībhir yayuḥ kaivartakās tathā. - All those who were jewellers, potters, carpenters, armourers, makers of articles with peacock-feathers, perforators of shells and ornaments, ivorysmiths, plasterers, perfumers, goldsmiths, woollen-washers, hot-water bathers, physicians, incense-makers, liquor-vendors, washermen, tailors, village headmen, actors, fishermen, along with women, all went [following Bharata].
- maṇikārāś ca ye kecit kumbhakārāś ca śobhanāḥ.
- मणिकाराश् च ये केचित् कुम्भकाराश् च शोभनाः ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मायूरकः (māyūrakaḥ) | मायूरकौ (māyūrakau) मायूरका¹ (māyūrakā¹) |
मायूरकाः (māyūrakāḥ) मायूरकासः¹ (māyūrakāsaḥ¹) |
| vocative | मायूरक (māyūraka) | मायूरकौ (māyūrakau) मायूरका¹ (māyūrakā¹) |
मायूरकाः (māyūrakāḥ) मायूरकासः¹ (māyūrakāsaḥ¹) |
| accusative | मायूरकम् (māyūrakam) | मायूरकौ (māyūrakau) मायूरका¹ (māyūrakā¹) |
मायूरकान् (māyūrakān) |
| instrumental | मायूरकेण (māyūrakeṇa) | मायूरकाभ्याम् (māyūrakābhyām) | मायूरकैः (māyūrakaiḥ) मायूरकेभिः¹ (māyūrakebhiḥ¹) |
| dative | मायूरकाय (māyūrakāya) | मायूरकाभ्याम् (māyūrakābhyām) | मायूरकेभ्यः (māyūrakebhyaḥ) |
| ablative | मायूरकात् (māyūrakāt) | मायूरकाभ्याम् (māyūrakābhyām) | मायूरकेभ्यः (māyūrakebhyaḥ) |
| genitive | मायूरकस्य (māyūrakasya) | मायूरकयोः (māyūrakayoḥ) | मायूरकाणाम् (māyūrakāṇām) |
| locative | मायूरके (māyūrake) | मायूरकयोः (māyūrakayoḥ) | मायूरकेषु (māyūrakeṣu) |
- ¹Vedic
Further reading
[edit]- Monier Williams (1899) “मायूरक”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 811.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “मायूरक”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1263