मदिर
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- মদিৰ (Assamese script)
- ᬫᬤᬶᬭ (Balinese script)
- মদির (Bengali script)
- 𑰦𑰟𑰰𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀫𑀤𑀺𑀭 (Brahmi script)
- မဒိရ (Burmese script)
- મદિર (Gujarati script)
- ਮਦਿਰ (Gurmukhi script)
- 𑌮𑌦𑌿𑌰 (Grantha script)
- ꦩꦢꦶꦫ (Javanese script)
- 𑂧𑂠𑂱𑂩 (Kaithi script)
- ಮದಿರ (Kannada script)
- មទិរ (Khmer script)
- ມທິຣ (Lao script)
- മദിര (Malayalam script)
- ᠮᠠᡩᡳᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘦𑘟𑘱𑘨 (Modi script)
- ᠮᠠᢑᠢᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧆𑦿𑧒𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐩𑐡𑐶𑐬 (Newa script)
- ମଦିର (Odia script)
- ꢪꢣꢶꢬ (Saurashtra script)
- 𑆩𑆢𑆴𑆫 (Sharada script)
- 𑖦𑖟𑖰𑖨 (Siddham script)
- මදිර (Sinhalese script)
- 𑩴𑩭𑩑𑩼 (Soyombo script)
- 𑚢𑚛𑚮𑚤 (Takri script)
- மதி³ர (Tamil script)
- మదిర (Telugu script)
- มทิร (Thai script)
- མ་དི་ར (Tibetan script)
- 𑒧𑒠𑒱𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨢𑨛𑨁𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-European *m̥h₂d-h₂-ró-s, from *meh₂d- (“to be wet”). Cognate with Ancient Greek μᾰδᾰρός (mădărós, “wet”).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]मदिर • (madirá) stem
- intoxicating, exhilarating, gladdening, lovely
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.69.7:
- इन्द्रा॑विष्णू॒ पिब॑तं॒ मध्वो॑ अ॒स्य सोम॑स्य दस्रा ज॒ठरं॑ पृणेथाम्।
आ वा॒मन्धां॑सि मदि॒राण्य्अ॒ग्म॒न्नुप॒ ब्रह्मा॑णि शृणुतं॒ हवं॑ मे॥- índrāviṣṇū píbataṃ mádhvo asyá sómasya dasrā jaṭháraṃ pṛṇethām.
ā́ vāmándhāṃsi madirā́ṇyagmannúpa bráhmāṇi śṛṇutaṃ hávaṃ me. - Drink of this meath, O Indra, thou, and Viṣṇu; drink ye your fill of Soma, Wonder-Workers.
The sweet exhilarating juices have reached you. Hear ye my prayers, give ear unto my calling.
- índrāviṣṇū píbataṃ mádhvo asyá sómasya dasrā jaṭháraṃ pṛṇethām.
- इन्द्रा॑विष्णू॒ पिब॑तं॒ मध्वो॑ अ॒स्य सोम॑स्य दस्रा ज॒ठरं॑ पृणेथाम्।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मदिरः (madiráḥ) | मदिरौ (madiraú) मदिरा¹ (madirā́¹) |
मदिराः (madirā́ḥ) मदिरासः¹ (madirā́saḥ¹) |
| vocative | मदिर (mádira) | मदिरौ (mádirau) मदिरा¹ (mádirā¹) |
मदिराः (mádirāḥ) मदिरासः¹ (mádirāsaḥ¹) |
| accusative | मदिरम् (madirám) | मदिरौ (madiraú) मदिरा¹ (madirā́¹) |
मदिरान् (madirā́n) |
| instrumental | मदिरेण (madiréṇa) | मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिरैः (madiraíḥ) मदिरेभिः¹ (madirébhiḥ¹) |
| dative | मदिराय (madirā́ya) | मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिरेभ्यः (madirébhyaḥ) |
| ablative | मदिरात् (madirā́t) | मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिरेभ्यः (madirébhyaḥ) |
| genitive | मदिरस्य (madirásya) | मदिरयोः (madiráyoḥ) | मदिराणाम् (madirā́ṇām) |
| locative | मदिरे (madiré) | मदिरयोः (madiráyoḥ) | मदिरेषु (madiréṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मदिरा (madirā́) | मदिरे (madiré) | मदिराः (madirā́ḥ) |
| vocative | मदिरे (mádire) | मदिरे (mádire) | मदिराः (mádirāḥ) |
| accusative | मदिराम् (madirā́m) | मदिरे (madiré) | मदिराः (madirā́ḥ) |
| instrumental | मदिरया (madiráyā) मदिरा¹ (madirā́¹) |
मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिराभिः (madirā́bhiḥ) |
| dative | मदिरायै (madirā́yai) | मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिराभ्यः (madirā́bhyaḥ) |
| ablative | मदिरायाः (madirā́yāḥ) मदिरायै² (madirā́yai²) |
मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिराभ्यः (madirā́bhyaḥ) |
| genitive | मदिरायाः (madirā́yāḥ) मदिरायै² (madirā́yai²) |
मदिरयोः (madiráyoḥ) | मदिराणाम् (madirā́ṇām) |
| locative | मदिरायाम् (madirā́yām) | मदिरयोः (madiráyoḥ) | मदिरासु (madirā́su) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मदिरम् (madirám) | मदिरे (madiré) | मदिराणि (madirā́ṇi) मदिरा¹ (madirā́¹) |
| vocative | मदिर (mádira) | मदिरे (mádire) | मदिराणि (mádirāṇi) मदिरा¹ (mádirā¹) |
| accusative | मदिरम् (madirám) | मदिरे (madiré) | मदिराणि (madirā́ṇi) मदिरा¹ (madirā́¹) |
| instrumental | मदिरेण (madiréṇa) | मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिरैः (madiraíḥ) मदिरेभिः¹ (madirébhiḥ¹) |
| dative | मदिराय (madirā́ya) | मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिरेभ्यः (madirébhyaḥ) |
| ablative | मदिरात् (madirā́t) | मदिराभ्याम् (madirā́bhyām) | मदिरेभ्यः (madirébhyaḥ) |
| genitive | मदिरस्य (madirásya) | मदिरयोः (madiráyoḥ) | मदिराणाम् (madirā́ṇām) |
| locative | मदिरे (madiré) | मदिरयोः (madiráyoḥ) | मदिरेषु (madiréṣu) |
- ¹Vedic
Derived terms
[edit]- मदिरा (madirā)
References
[edit]- Monier Williams (1899) “मदिर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 778.