बोध

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit बोध (bodhá).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /boːd̪ʱ/

Noun

बोध • (bodh) m

1. insight, knowledge

   Synonym: ज्ञान (jñān)

2. intelligence
3. perception, cognition

Declension

Declension of बोध (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	बोध bodh	बोध bodh
oblique	बोध bodh	बोधों bodhõ
vocative	बोध bodh	बोधो bodho

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• বোধ (Assamese script)
• ᬩᭀᬥ (Balinese script)
• বোধ (Bengali script)
• 𑰤𑰺𑰠 (Bhaiksuki script)
• 𑀩𑁄𑀥 (Brahmi script)
• ဗောဓ (Burmese script)
• બોધ (Gujarati script)
• ਬੋਧ (Gurmukhi script)
• 𑌬𑍋𑌧 (Grantha script)
• ꦧꦺꦴꦣ (Javanese script)
• 𑂥𑂷𑂡 (Kaithi script)
• ಬೋಧ (Kannada script)
• ពោធ (Khmer script)
• ໂພຘ (Lao script)
• ബോധ (Malayalam script)
• ᠪᠣᢡᠠ (Manchu script)
• 𑘤𑘻𑘠 (Modi script)
• ᠪᠣᠸᠠᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧄𑧜𑧀 (Nandinagari script)
• 𑐧𑑀𑐢 (Newa script)
• ବୋଧ (Odia script)
• ꢨꣂꢤ (Saurashtra script)
• 𑆧𑆾𑆣 (Sharada script)
• 𑖤𑖺𑖠 (Siddham script)
• බොධ (Sinhalese script)
• 𑩲𑩕𑩮 (Soyombo script)
• 𑚠𑚴𑚜 (Takri script)
• பே³ாத⁴ (Tamil script)
• బోధ (Telugu script)
• โพธ (Thai script)
• བོ་དྷ (Tibetan script)
• 𑒥𑒼𑒡 (Tirhuta script)
• 𑨠𑨆𑨜 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root बुध् (budh).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /bɐw.dʱɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈboː.d̪ʱɐ/

Adjective

बोध • (bodhá) stem

1. knowing, understanding

Declension

Masculine a-stem declension of बोध (bodhá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	बोधः bodháḥ	बोधौ / बोधा¹ bodhaú / bodhā́¹	बोधाः / बोधासः¹ bodhā́ḥ / bodhā́saḥ¹
Vocative	बोध bódha	बोधौ / बोधा¹ bódhau / bódhā¹	बोधाः / बोधासः¹ bódhāḥ / bódhāsaḥ¹
Accusative	बोधम् bodhám	बोधौ / बोधा¹ bodhaú / bodhā́¹	बोधान् bodhā́n
Instrumental	बोधेन bodhéna	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधैः / बोधेभिः¹ bodhaíḥ / bodhébhiḥ¹
Dative	बोधाय bodhā́ya	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधेभ्यः bodhébhyaḥ
Ablative	बोधात् bodhā́t	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधेभ्यः bodhébhyaḥ
Genitive	बोधस्य bodhásya	बोधयोः bodháyoḥ	बोधानाम् bodhā́nām
Locative	बोधे bodhé	बोधयोः bodháyoḥ	बोधेषु bodhéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of बोधा (bodhā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	बोधा bodhā́	बोधे bodhé	बोधाः bodhā́ḥ
Vocative	बोधे bódhe	बोधे bódhe	बोधाः bódhāḥ
Accusative	बोधाम् bodhā́m	बोधे bodhé	बोधाः bodhā́ḥ
Instrumental	बोधया / बोधा¹ bodháyā / bodhā́¹	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधाभिः bodhā́bhiḥ
Dative	बोधायै bodhā́yai	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधाभ्यः bodhā́bhyaḥ
Ablative	बोधायाः / बोधायै² bodhā́yāḥ / bodhā́yai²	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधाभ्यः bodhā́bhyaḥ
Genitive	बोधायाः / बोधायै² bodhā́yāḥ / bodhā́yai²	बोधयोः bodháyoḥ	बोधानाम् bodhā́nām
Locative	बोधायाम् bodhā́yām	बोधयोः bodháyoḥ	बोधासु bodhā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Feminine ī-stem declension of बोधी (bodhī́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	बोधी bodhī́	बोध्यौ / बोधी¹ bodhyaù / bodhī́¹	बोध्यः / बोधीः¹ bodhyàḥ / bodhī́ḥ¹
Vocative	बोधि bódhi	बोध्यौ / बोधी¹ bódhyau / bódhī¹	बोध्यः / बोधीः¹ bódhyaḥ / bódhīḥ¹
Accusative	बोधीम् bodhī́m	बोध्यौ / बोधी¹ bodhyaù / bodhī́¹	बोधीः bodhī́ḥ
Instrumental	बोध्या bodhyā́	बोधीभ्याम् bodhī́bhyām	बोधीभिः bodhī́bhiḥ
Dative	बोध्यै bodhyaí	बोधीभ्याम् bodhī́bhyām	बोधीभ्यः bodhī́bhyaḥ
Ablative	बोध्याः / बोध्यै² bodhyā́ḥ / bodhyaí²	बोधीभ्याम् bodhī́bhyām	बोधीभ्यः bodhī́bhyaḥ
Genitive	बोध्याः / बोध्यै² bodhyā́ḥ / bodhyaí²	बोध्योः bodhyóḥ	बोधीनाम् bodhī́nām
Locative	बोध्याम् bodhyā́m	बोध्योः bodhyóḥ	बोधीषु bodhī́ṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of बोध (bodhá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	बोधम् bodhám	बोधे bodhé	बोधानि / बोधा¹ bodhā́ni / bodhā́¹
Vocative	बोध bódha	बोधे bódhe	बोधानि / बोधा¹ bódhāni / bódhā¹
Accusative	बोधम् bodhám	बोधे bodhé	बोधानि / बोधा¹ bodhā́ni / bodhā́¹
Instrumental	बोधेन bodhéna	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधैः / बोधेभिः¹ bodhaíḥ / bodhébhiḥ¹
Dative	बोधाय bodhā́ya	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधेभ्यः bodhébhyaḥ
Ablative	बोधात् bodhā́t	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधेभ्यः bodhébhyaḥ
Genitive	बोधस्य bodhásya	बोधयोः bodháyoḥ	बोधानाम् bodhā́nām
Locative	बोधे bodhé	बोधयोः bodháyoḥ	बोधेषु bodhéṣu
Notes	¹Vedic

Noun

बोध • (bodhá) stem, m

1. waking, becoming or being awake, consciousness
2. the opening of blossom, bloom
3. the taking effect (of spells)
4. exciting (a perfume)
5. perception, apprehension, thought, knowledge, understanding, intelligence
6. designation
7. awakening, arousing
8. making known, informing, instructing
9. knowledge personified as a son of Buddhi

Declension

Masculine a-stem declension of बोध (bodhá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	बोधः bodháḥ	बोधौ / बोधा¹ bodhaú / bodhā́¹	बोधाः / बोधासः¹ bodhā́ḥ / bodhā́saḥ¹
Vocative	बोध bódha	बोधौ / बोधा¹ bódhau / bódhā¹	बोधाः / बोधासः¹ bódhāḥ / bódhāsaḥ¹
Accusative	बोधम् bodhám	बोधौ / बोधा¹ bodhaú / bodhā́¹	बोधान् bodhā́n
Instrumental	बोधेन bodhéna	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधैः / बोधेभिः¹ bodhaíḥ / bodhébhiḥ¹
Dative	बोधाय bodhā́ya	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधेभ्यः bodhébhyaḥ
Ablative	बोधात् bodhā́t	बोधाभ्याम् bodhā́bhyām	बोधेभ्यः bodhébhyaḥ
Genitive	बोधस्य bodhásya	बोधयोः bodháyoḥ	बोधानाम् bodhā́nām
Locative	बोधे bodhé	बोधयोः bodháyoḥ	बोधेषु bodhéṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “बोध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 734/2-3.