प्रविष्ट

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit प्रविष्ट (praviṣṭa), ultimately from Proto-Indo-European *weyḱ- (“enter in”)

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pɾə.ʋɪʂʈ/, [pɾɐ.ʋɪʂʈ]

Adjective

प्रविष्ट • (praviṣṭ) (indeclinable)

1. entered, admitted

Sanskrit

Etymology

प्रविश् (praviś) +‎ -त (-ta).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɾɐ.ʋiʂ.ʈɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /pɾɐˈʋiʂ.ʈɐ/

Participle

प्रविष्ट • (praviṣṭá) past passive participle (root प्रविश्)

1. past passive participle of प्रविश् (praviś); entered

Noun

प्रविष्ट • (praviṣṭa) stem, ?

1. one who has entered or gone or come into, being in or among [with locative; or with accusative; or with compound]

   मध्य (madhya, “center”) + प्रविष्ट (praviṣṭa) → मध्यप्रविष्ट (madhyapraviṣṭa, “(in drama) one who has entered the stage”)

2. one who has entered upon or undertaken, occupied with, intent upon, engaged in [with locative; or with compound]

Adjective

प्रविष्ट • (praviṣṭa) stem

1. sunk (as an eye)
2. appeared or begun (as an age)
3. initiated into [with accusative]
4. agreeing with [with locative]
5. made use of, invested (as money)

Declension

Masculine a-stem declension of प्रविष्ट

	singular	dual	plural
nominative	प्रविष्टः (praviṣṭáḥ)	प्रविष्टौ (praviṣṭaú) प्रविष्टा¹ (praviṣṭā́¹)	प्रविष्टाः (praviṣṭā́ḥ) प्रविष्टासः¹ (praviṣṭā́saḥ¹)
vocative	प्रविष्ट (práviṣṭa)	प्रविष्टौ (práviṣṭau) प्रविष्टा¹ (práviṣṭā¹)	प्रविष्टाः (práviṣṭāḥ) प्रविष्टासः¹ (práviṣṭāsaḥ¹)
accusative	प्रविष्टम् (praviṣṭám)	प्रविष्टौ (praviṣṭaú) प्रविष्टा¹ (praviṣṭā́¹)	प्रविष्टान् (praviṣṭā́n)
instrumental	प्रविष्टेन (praviṣṭéna)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टैः (praviṣṭaíḥ) प्रविष्टेभिः¹ (praviṣṭébhiḥ¹)
dative	प्रविष्टाय (praviṣṭā́ya)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टेभ्यः (praviṣṭébhyaḥ)
ablative	प्रविष्टात् (praviṣṭā́t)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टेभ्यः (praviṣṭébhyaḥ)
genitive	प्रविष्टस्य (praviṣṭásya)	प्रविष्टयोः (praviṣṭáyoḥ)	प्रविष्टानाम् (praviṣṭā́nām)
locative	प्रविष्टे (praviṣṭé)	प्रविष्टयोः (praviṣṭáyoḥ)	प्रविष्टेषु (praviṣṭéṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of प्रविष्टा

	singular	dual	plural
nominative	प्रविष्टा (praviṣṭā́)	प्रविष्टे (praviṣṭé)	प्रविष्टाः (praviṣṭā́ḥ)
vocative	प्रविष्टे (práviṣṭe)	प्रविष्टे (práviṣṭe)	प्रविष्टाः (práviṣṭāḥ)
accusative	प्रविष्टाम् (praviṣṭā́m)	प्रविष्टे (praviṣṭé)	प्रविष्टाः (praviṣṭā́ḥ)
instrumental	प्रविष्टया (praviṣṭáyā) प्रविष्टा¹ (praviṣṭā́¹)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टाभिः (praviṣṭā́bhiḥ)
dative	प्रविष्टायै (praviṣṭā́yai)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टाभ्यः (praviṣṭā́bhyaḥ)
ablative	प्रविष्टायाः (praviṣṭā́yāḥ) प्रविष्टायै² (praviṣṭā́yai²)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टाभ्यः (praviṣṭā́bhyaḥ)
genitive	प्रविष्टायाः (praviṣṭā́yāḥ) प्रविष्टायै² (praviṣṭā́yai²)	प्रविष्टयोः (praviṣṭáyoḥ)	प्रविष्टानाम् (praviṣṭā́nām)
locative	प्रविष्टायाम् (praviṣṭā́yām)	प्रविष्टयोः (praviṣṭáyoḥ)	प्रविष्टासु (praviṣṭā́su)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of प्रविष्ट

	singular	dual	plural
nominative	प्रविष्टम् (praviṣṭám)	प्रविष्टे (praviṣṭé)	प्रविष्टानि (praviṣṭā́ni) प्रविष्टा¹ (praviṣṭā́¹)
vocative	प्रविष्ट (práviṣṭa)	प्रविष्टे (práviṣṭe)	प्रविष्टानि (práviṣṭāni) प्रविष्टा¹ (práviṣṭā¹)
accusative	प्रविष्टम् (praviṣṭám)	प्रविष्टे (praviṣṭé)	प्रविष्टानि (praviṣṭā́ni) प्रविष्टा¹ (praviṣṭā́¹)
instrumental	प्रविष्टेन (praviṣṭéna)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टैः (praviṣṭaíḥ) प्रविष्टेभिः¹ (praviṣṭébhiḥ¹)
dative	प्रविष्टाय (praviṣṭā́ya)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टेभ्यः (praviṣṭébhyaḥ)
ablative	प्रविष्टात् (praviṣṭā́t)	प्रविष्टाभ्याम् (praviṣṭā́bhyām)	प्रविष्टेभ्यः (praviṣṭébhyaḥ)
genitive	प्रविष्टस्य (praviṣṭásya)	प्रविष्टयोः (praviṣṭáyoḥ)	प्रविष्टानाम् (praviṣṭā́nām)
locative	प्रविष्टे (praviṣṭé)	प्रविष्टयोः (praviṣṭáyoḥ)	प्रविष्टेषु (praviṣṭéṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Pali: paviṭṭha
• Ashokan Prakrit: 𑀧𑀯𑀺𑀝𑁆𑀞 (paviṭṭha), Prakrit: 𑀧𑀇𑀝𑁆𑀞 (païṭṭha)
  • Hindi: पैठा (paiṭhā) (→ पैठना (paiṭhnā))
• → Hindi: प्रविष्ट (praviṣṭ)

References

• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “práviśati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
• Monier Williams (1899) “प्रविष्ट”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 692.