प्रबुध्

See also: प्रबंध, and प्रबिधि

Sanskrit

Etymology

प्र- (pra-) +‎ बुध् (búdh)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɾɐ.búdʱ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈpɾɐ.bud̪ʱ/

Noun

प्रबुध् • (prabúdh) stem, f

1. awaking
2. sunrise

Declension

Feminine root-stem declension of प्रबुध् (prabúdh)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रभुत् prabhút	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prabúdhau / prabúdhā¹	प्रबुधः prabúdhaḥ
Vocative	प्रभुत् prábhut	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prábudhau / prábudhā¹	प्रबुधः prábudhaḥ
Accusative	प्रबुधम् prabúdham	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prabúdhau / prabúdhā¹	प्रबुधः prabúdhaḥ
Instrumental	प्रबुधा prabúdhā	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भिः prabhúdbhiḥ
Dative	प्रबुधे prabúdhe	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भ्यः prabhúdbhyaḥ
Ablative	प्रबुधः prabúdhaḥ	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भ्यः prabhúdbhyaḥ
Genitive	प्रबुधः prabúdhaḥ	प्रबुधोः prabúdhoḥ	प्रबुधाम् prabúdhām
Locative	प्रबुधि prabúdhi	प्रबुधोः prabúdhoḥ	प्रभुत्सु prabhútsu
Notes	¹Vedic

Adjective

प्रबुध् • (prabúdh) stem

1. watchful, attentive
2. foreknowing

Declension

Masculine root-stem declension of प्रबुध् (prabúdh)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रभुत् prabhút	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prabúdhau / prabúdhā¹	प्रबुधः prabúdhaḥ
Vocative	प्रभुत् prábhut	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prábudhau / prábudhā¹	प्रबुधः prábudhaḥ
Accusative	प्रबुधम् prabúdham	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prabúdhau / prabúdhā¹	प्रबुधः prabúdhaḥ
Instrumental	प्रबुधा prabúdhā	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भिः prabhúdbhiḥ
Dative	प्रबुधे prabúdhe	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भ्यः prabhúdbhyaḥ
Ablative	प्रबुधः prabúdhaḥ	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भ्यः prabhúdbhyaḥ
Genitive	प्रबुधः prabúdhaḥ	प्रबुधोः prabúdhoḥ	प्रबुधाम् prabúdhām
Locative	प्रबुधि prabúdhi	प्रबुधोः prabúdhoḥ	प्रभुत्सु prabhútsu
Notes	¹Vedic

Feminine root-stem declension of प्रबुध् (prabúdh)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रभुत् prabhút	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prabúdhau / prabúdhā¹	प्रबुधः prabúdhaḥ
Vocative	प्रभुत् prábhut	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prábudhau / prábudhā¹	प्रबुधः prábudhaḥ
Accusative	प्रबुधम् prabúdham	प्रबुधौ / प्रबुधा¹ prabúdhau / prabúdhā¹	प्रबुधः prabúdhaḥ
Instrumental	प्रबुधा prabúdhā	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भिः prabhúdbhiḥ
Dative	प्रबुधे prabúdhe	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भ्यः prabhúdbhyaḥ
Ablative	प्रबुधः prabúdhaḥ	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भ्यः prabhúdbhyaḥ
Genitive	प्रबुधः prabúdhaḥ	प्रबुधोः prabúdhoḥ	प्रबुधाम् prabúdhām
Locative	प्रबुधि prabúdhi	प्रबुधोः prabúdhoḥ	प्रभुत्सु prabhútsu
Notes	¹Vedic

Neuter root-stem declension of प्रबुध् (prabúdh)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रभुत् prabhút	प्रबुधी prabúdhī	प्रबुन्धि prabúndhi
Vocative	प्रभुत् prábhut	प्रबुधी prábudhī	प्रबुन्धि prábundhi
Accusative	प्रभुत् prabhút	प्रबुधी prabúdhī	प्रबुन्धि prabúndhi
Instrumental	प्रबुधा prabúdhā	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भिः prabhúdbhiḥ
Dative	प्रबुधे prabúdhe	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भ्यः prabhúdbhyaḥ
Ablative	प्रबुधः prabúdhaḥ	प्रभुद्भ्याम् prabhúdbhyām	प्रभुद्भ्यः prabhúdbhyaḥ
Genitive	प्रबुधः prabúdhaḥ	प्रबुधोः prabúdhoḥ	प्रबुधाम् prabúdhām
Locative	प्रबुधि prabúdhi	प्रबुधोः prabúdhoḥ	प्रभुत्सु prabhútsu

References

• Monier Williams (1899) “प्रबुध्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0683/2.
• Hellwig, Oliver (2010-2024) “prabudh”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.