निरानन्द

Sanskrit

Alternative scripts

Etymology

From निस्- (nis-) +‎ आनन्द (ānanda).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ni.ɾɑː.nɐn.dɐ/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /n̪i.ɾɑːˈn̪ɐn̪.d̪ɐ/

Adjective

निरानन्द • (nirānanda) stem

cheerless, joyless, melancholy, unhappy, sad
- c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 2.47.10:
  सा नूनं नगरी दीना दृष्ट्वास्मान् राघवं विना ।
  भविष्यति निरानन्दा सस्त्रीबालवयोऽधिका ॥
  sā nūnaṃ nagarī dīnā dṛṣṭvāsmān rāghavaṃ vinā.
  bhaviṣyati nirānandā sastrībālavayoʼdhikā.
  She, the miserable city [Ayodhya] with women, children and the aged ones, on seeing us without Rāma, would become joyless.

Declension

Masculine a-stem declension of निरानन्द (nirānanda)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	निरानन्दः nirānandaḥ	निरानन्दौ / निरानन्दा¹ nirānandau / nirānandā¹	निरानन्दाः / निरानन्दासः¹ nirānandāḥ / nirānandāsaḥ¹
Vocative	निरानन्द nirānanda	निरानन्दौ / निरानन्दा¹ nirānandau / nirānandā¹	निरानन्दाः / निरानन्दासः¹ nirānandāḥ / nirānandāsaḥ¹
Accusative	निरानन्दम् nirānandam	निरानन्दौ / निरानन्दा¹ nirānandau / nirānandā¹	निरानन्दान् nirānandān
Instrumental	निरानन्देन nirānandena	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्दैः / निरानन्देभिः¹ nirānandaiḥ / nirānandebhiḥ¹
Dative	निरानन्दाय nirānandāya	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्देभ्यः nirānandebhyaḥ
Ablative	निरानन्दात् nirānandāt	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्देभ्यः nirānandebhyaḥ
Genitive	निरानन्दस्य nirānandasya	निरानन्दयोः nirānandayoḥ	निरानन्दानाम् nirānandānām
Locative	निरानन्दे nirānande	निरानन्दयोः nirānandayoḥ	निरानन्देषु nirānandeṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of निरानन्दा (nirānandā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	निरानन्दा nirānandā	निरानन्दे nirānande	निरानन्दाः nirānandāḥ
Vocative	निरानन्दे nirānande	निरानन्दे nirānande	निरानन्दाः nirānandāḥ
Accusative	निरानन्दाम् nirānandām	निरानन्दे nirānande	निरानन्दाः nirānandāḥ
Instrumental	निरानन्दया / निरानन्दा¹ nirānandayā / nirānandā¹	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्दाभिः nirānandābhiḥ
Dative	निरानन्दायै nirānandāyai	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्दाभ्यः nirānandābhyaḥ
Ablative	निरानन्दायाः / निरानन्दायै² nirānandāyāḥ / nirānandāyai²	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्दाभ्यः nirānandābhyaḥ
Genitive	निरानन्दायाः / निरानन्दायै² nirānandāyāḥ / nirānandāyai²	निरानन्दयोः nirānandayoḥ	निरानन्दानाम् nirānandānām
Locative	निरानन्दायाम् nirānandāyām	निरानन्दयोः nirānandayoḥ	निरानन्दासु nirānandāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of निरानन्द (nirānanda)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	निरानन्दम् nirānandam	निरानन्दे nirānande	निरानन्दानि / निरानन्दा¹ nirānandāni / nirānandā¹
Vocative	निरानन्द nirānanda	निरानन्दे nirānande	निरानन्दानि / निरानन्दा¹ nirānandāni / nirānandā¹
Accusative	निरानन्दम् nirānandam	निरानन्दे nirānande	निरानन्दानि / निरानन्दा¹ nirānandāni / nirānandā¹
Instrumental	निरानन्देन nirānandena	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्दैः / निरानन्देभिः¹ nirānandaiḥ / nirānandebhiḥ¹
Dative	निरानन्दाय nirānandāya	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्देभ्यः nirānandebhyaḥ
Ablative	निरानन्दात् nirānandāt	निरानन्दाभ्याम् nirānandābhyām	निरानन्देभ्यः nirānandebhyaḥ
Genitive	निरानन्दस्य nirānandasya	निरानन्दयोः nirānandayoḥ	निरानन्दानाम् nirānandānām
Locative	निरानन्दे nirānande	निरानन्दयोः nirānandayoḥ	निरानन्देषु nirānandeṣu
Notes	¹Vedic

References

Monier Williams (1899) “निरानन्द”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 540, column 1.
Hellwig, Oliver (2010-2024) “nirānanda”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
Apte, Vaman Shivram (1890) “निर्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 911