दक्ष

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit दक्ष (dákṣa).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /d̪əkʂ/, [d̪ɐkʃ]

Adjective

दक्ष • (dakṣ) (indeclinable)

1. dextrous, skilled, expert

   Synonyms: कुशल (kuśal), निपुण (nipuṇ), माहिर (māhir)

   वे कई कलाओं में दक्ष हैं।

   ve kaī kalāõ mẽ dakṣ ha͠i.

   He is skilled in many arts.

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “दक्ष”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Marathi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit दक्ष (dákṣa).

Pronunciation

• IPA^(key): /d̪ək.ʂə/

Adjective

दक्ष • (dakṣa)

1. clever; competent; expert; dexterous

References

• Molesworth, James Thomas (1857) “दक्ष”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
• Shridhar Ganesh Vaze (1911) “दक्ष”, in The Aryabhusan School Dictionary, Poona: Arya-Bhushan Press

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• দক্ষ (Assamese script)
• ᬤᬓ᭄ᬱ (Balinese script)
• দক্ষ (Bengali script)
• 𑰟𑰎𑰿𑰬 (Bhaiksuki script)
• 𑀤𑀓𑁆𑀱 (Brahmi script)
• ဒက္ၑ (Burmese script)
• દક્ષ (Gujarati script)
• ਦਕ੍ਸ਼ (Gurmukhi script)
• 𑌦𑌕𑍍𑌷 (Grantha script)
• ꦢꦏ꧀ꦰ (Javanese script)
• 𑂠𑂍𑂹𑂭 (Kaithi script)
• ದಕ್ಷ (Kannada script)
• ទក្ឞ (Khmer script)
• ທກ຺ຩ (Lao script)
• ദക്ഷ (Malayalam script)
• ᡩᠠᡬᢢᠠ (Manchu script)
• 𑘟𑘎𑘿𑘬 (Modi script)
• ᢑᠠᢉᢔᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦿𑦮𑧠𑧌 (Nandinagari script)
• 𑐡𑐎𑑂𑐲 (Newa script)
• ଦକ୍ଷ (Odia script)
• ꢣꢒ꣄ꢰ (Saurashtra script)
• 𑆢𑆑𑇀𑆰 (Sharada script)
• 𑖟𑖎𑖿𑖬 (Siddham script)
• දක්‍ෂ (Sinhalese script)
• 𑩭𑩜 𑪙𑪀 (Soyombo script)
• 𑚛𑚊𑚶 (Takri script)
• த³க்ஷ (Tamil script)
• దక్ష (Telugu script)
• ทกฺษ (Thai script)
• ད་ཀྵ (Tibetan script)
• 𑒠𑒏𑓂𑒭 (Tirhuta script)
• 𑨛𑨋𑩇𑨯 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root दक्ष् (dakṣ, “able, strong”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /dɐ́k.ʂɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈd̪ɐk.ʂɐ/

Adjective

दक्ष • (dákṣa) stem

1. right (side)
2. able, fit, adroit, dexterous
3. expert, clever, industrious
4. strong, suitable

Declension

Masculine a-stem declension of दक्ष

	singular	dual	plural
nominative	दक्षः (dákṣaḥ)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षाः (dákṣāḥ) दक्षासः¹ (dákṣāsaḥ¹)
vocative	दक्ष (dákṣa)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षाः (dákṣāḥ) दक्षासः¹ (dákṣāsaḥ¹)
accusative	दक्षम् (dákṣam)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षान् (dákṣān)
instrumental	दक्षेण (dákṣeṇa)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षैः (dákṣaiḥ) दक्षेभिः¹ (dákṣebhiḥ¹)
dative	दक्षाय (dákṣāya)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षेभ्यः (dákṣebhyaḥ)
ablative	दक्षात् (dákṣāt)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षेभ्यः (dákṣebhyaḥ)
genitive	दक्षस्य (dákṣasya)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षाणाम् (dákṣāṇām)
locative	दक्षे (dákṣe)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षेषु (dákṣeṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of दक्षा

	singular	dual	plural
nominative	दक्षा (dákṣā)	दक्षे (dákṣe)	दक्षाः (dákṣāḥ)
vocative	दक्षे (dákṣe)	दक्षे (dákṣe)	दक्षाः (dákṣāḥ)
accusative	दक्षाम् (dákṣām)	दक्षे (dákṣe)	दक्षाः (dákṣāḥ)
instrumental	दक्षया (dákṣayā) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षाभिः (dákṣābhiḥ)
dative	दक्षायै (dákṣāyai)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षाभ्यः (dákṣābhyaḥ)
ablative	दक्षायाः (dákṣāyāḥ) दक्षायै² (dákṣāyai²)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षाभ्यः (dákṣābhyaḥ)
genitive	दक्षायाः (dákṣāyāḥ) दक्षायै² (dákṣāyai²)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षाणाम् (dákṣāṇām)
locative	दक्षायाम् (dákṣāyām)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षासु (dákṣāsu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of दक्ष

	singular	dual	plural
nominative	दक्षम् (dákṣam)	दक्षे (dákṣe)	दक्षाणि (dákṣāṇi) दक्षा¹ (dákṣā¹)
vocative	दक्ष (dákṣa)	दक्षे (dákṣe)	दक्षाणि (dákṣāṇi) दक्षा¹ (dákṣā¹)
accusative	दक्षम् (dákṣam)	दक्षे (dákṣe)	दक्षाणि (dákṣāṇi) दक्षा¹ (dákṣā¹)
instrumental	दक्षेण (dákṣeṇa)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षैः (dákṣaiḥ) दक्षेभिः¹ (dákṣebhiḥ¹)
dative	दक्षाय (dákṣāya)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षेभ्यः (dákṣebhyaḥ)
ablative	दक्षात् (dákṣāt)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षेभ्यः (dákṣebhyaḥ)
genitive	दक्षस्य (dákṣasya)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षाणाम् (dákṣāṇām)
locative	दक्षे (dákṣe)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षेषु (dákṣeṣu)

• ¹Vedic

Noun

दक्ष • (dákṣa) stem, m

1. ability, fitness
2. disposition

Declension

Masculine a-stem declension of दक्ष

	singular	dual	plural
nominative	दक्षः (dákṣaḥ)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षाः (dákṣāḥ) दक्षासः¹ (dákṣāsaḥ¹)
vocative	दक्ष (dákṣa)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षाः (dákṣāḥ) दक्षासः¹ (dákṣāsaḥ¹)
accusative	दक्षम् (dákṣam)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षान् (dákṣān)
instrumental	दक्षेण (dákṣeṇa)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षैः (dákṣaiḥ) दक्षेभिः¹ (dákṣebhiḥ¹)
dative	दक्षाय (dákṣāya)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षेभ्यः (dákṣebhyaḥ)
ablative	दक्षात् (dákṣāt)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षेभ्यः (dákṣebhyaḥ)
genitive	दक्षस्य (dákṣasya)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षाणाम् (dákṣāṇām)
locative	दक्षे (dákṣe)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षेषु (dákṣeṣu)

• ¹Vedic

Proper noun

दक्ष • (dákṣa) stem, m

1. (Vedic religion) a vedic solar deity and one of the Adityas
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.89.3:

     तान्पूर्व॑या नि॒विदा॑ हूमहे व॒यं भगं॑ मि॒त्रमदि॑तिं॒ दक्ष॑म्अ॒स्रिध॑म्।
     अ॒र्य॒मणं॒ वरु॑णं॒ सोम॑म॒श्विना॒ सर॑स्वती नः सु॒भगा॒ मय॑स्करत्॥

     tā́npū́rvayā nivídā hūmahe vayáṃ bhágaṃ mitrámáditiṃ dákṣamasrídham.
     aryamáṇaṃ váruṇaṃ sómamaśvínā sárasvatī naḥ subhágā máyaskarat.

     We invoke them with an ancient text, Bhaga, Mitra, Aditi, Dakṣa, Asridh, Aryaman, Varuṇa, Soma, the Aśvins; and may the gracious Sarasvatī grant us happiness.

2. (Hinduism) Daksha, a Manasputra of Brahma and one of the Prajapatis.

Declension

Masculine a-stem declension of दक्ष

	singular	dual	plural
nominative	दक्षः (dákṣaḥ)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षाः (dákṣāḥ) दक्षासः¹ (dákṣāsaḥ¹)
vocative	दक्ष (dákṣa)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षाः (dákṣāḥ) दक्षासः¹ (dákṣāsaḥ¹)
accusative	दक्षम् (dákṣam)	दक्षौ (dákṣau) दक्षा¹ (dákṣā¹)	दक्षान् (dákṣān)
instrumental	दक्षेण (dákṣeṇa)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षैः (dákṣaiḥ) दक्षेभिः¹ (dákṣebhiḥ¹)
dative	दक्षाय (dákṣāya)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षेभ्यः (dákṣebhyaḥ)
ablative	दक्षात् (dákṣāt)	दक्षाभ्याम् (dákṣābhyām)	दक्षेभ्यः (dákṣebhyaḥ)
genitive	दक्षस्य (dákṣasya)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षाणाम् (dákṣāṇām)
locative	दक्षे (dákṣe)	दक्षयोः (dákṣayoḥ)	दक्षेषु (dákṣeṣu)

• ¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “दक्ष”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0465.
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “दक्ष”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
• Otto Böhtlingk, Richard Schmidt (1879-1928) “दक्ष”, in Walter Slaje, Jürgen Hanneder, Paul Molitor, Jörg Ritter, editors, Nachtragswörterbuch des Sanskrit [Dictionary of Sanskrit with supplements] (in German), Halle-Wittenberg: Martin-Luther-Universität, published 2016

• Pokorny, Julius (1959) “0190”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 1, Bern, München: Francke Verlag, page 0190
• Mallory, J. P. with Adams, D. Q. (2006) The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World (Oxford Linguistics), New York: Oxford University Press, →ISBN, page 294