त्वेष

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

ত্বেষ (Assamese script)
ᬢ᭄ᬯᬾᬱ (Balinese script)
ত্বেষ (Bengali script)
𑰝𑰿𑰪𑰸𑰬 (Bhaiksuki script)
𑀢𑁆𑀯𑁂𑀱 (Brahmi script)
တွေၑ (Burmese script)
ત્વેષ (Gujarati script)
ਤ੍ਵੇਸ਼ (Gurmukhi script)
𑌤𑍍𑌵𑍇𑌷 (Grantha script)
ꦠ꧀ꦮꦺꦰ (Javanese script)
𑂞𑂹𑂫𑂵𑂭 (Kaithi script)
ತ್ವೇಷ (Kannada script)
ត្វេឞ (Khmer script)
ຕ຺ເວຩ (Lao script)
ത്വേഷ (Malayalam script)
ᢠᠣᠸᡝᢢᠠ (Manchu script)
𑘝𑘿𑘪𑘹𑘬 (Modi script)
ᢐᠸᠧᢔᠠ᠋ (Mongolian script)
𑦽𑧠𑧊𑧚𑧌 (Nandinagari script)
𑐟𑑂𑐰𑐾𑐲 (Newa script)
ତ୍ଵେଷ (Odia script)
ꢡ꣄ꢮꢾꢰ (Saurashtra script)
𑆠𑇀𑆮𑆼𑆰 (Sharada script)
𑖝𑖿𑖪𑖸𑖬 (Siddham script)
ත්‍වෙෂ (Sinhalese script)
𑩫 𑪙𑩾𑩔𑪀 (Soyombo script)
𑚙𑚶𑚦𑚲 (Takri script)
த்வேஷ (Tamil script)
త్వేష (Telugu script)
ตฺเวษ (Thai script)
ཏྭེ་ཥ (Tibetan script)
𑒞𑓂𑒫𑒹𑒭 (Tirhuta script)
𑨙𑩇𑨭𑨄𑨯 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root त्विष् (tviṣ, “to be violently agitated or excited; to shine”).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /tʋɐj.ʂɐ́/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈt̪ʋeː.ʂɐ/

Adjective

त्वेष • (tveṣá) stem

vehement, impetuous; causing fear, awful, fierce
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 9.4.1:
  साहस्रस्त्वेष ऋषभः पयस्वान् विश्वा रूपाणि वक्षणासु बिभ्रत् ।
  भद्रं दात्रे यजमानाय शिक्षन् बार्हस्पत्य उस्रियस्तन्तुमातान् ॥
  sāhasrastveṣa ṛṣabhaḥ payasvān viśvā rūpāṇi vakṣaṇāsu bibhrat.
  bhadraṃ dātre yajamānāya śikṣan bārhaspatya usriyastantumātān.
  The Bull, fierce, thousandfold, filled full of vigour, bearing within his flanks all forms and natures,
  Bṛhaspati's Steer, had stretched the thread, bestowing bliss on the worshipper, the liberal giver.
brilliant, glittering, lustrous
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.38.7:
  सत्यं त्वेषा अमवन्तो धन्वञ्चिदा रुद्रियासः ।
  मिहं कृण्वन्त्यवाताम् ॥
  satyaṃ tveṣā amavanto dhanvañcidā rudriyāsaḥ.
  mihaṃ kṛṇvantyavātām.
  In truth, the brilliant and vigorous sons by Rudra, send down rain without wind upon the desert.
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.95.8.1:
  त्वेषं रूपं कृणुत उत्तरं यत्सम्पृञ्चानः सदने गोभिरद्भिः ।
  tveṣaṃ rūpaṃ kṛṇuta uttaraṃ yatsampṛñcānaḥ sadane gobhiradbhiḥ.
  He assumes an excellent and lustrous form, decking him in his home with milk and waters.

Declension

Masculine a-stem declension of त्वेष (tveṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	त्वेषः tveṣáḥ	त्वेषौ / त्वेषा¹ tveṣaú / tveṣā́¹	त्वेषाः / त्वेषासः¹ tveṣā́ḥ / tveṣā́saḥ¹
Vocative	त्वेष tvéṣa	त्वेषौ / त्वेषा¹ tvéṣau / tvéṣā¹	त्वेषाः / त्वेषासः¹ tvéṣāḥ / tvéṣāsaḥ¹
Accusative	त्वेषम् tveṣám	त्वेषौ / त्वेषा¹ tveṣaú / tveṣā́¹	त्वेषान् tveṣā́n
Instrumental	त्वेषेण tveṣéṇa	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषैः / त्वेषेभिः¹ tveṣaíḥ / tveṣébhiḥ¹
Dative	त्वेषाय tveṣā́ya	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषेभ्यः tveṣébhyaḥ
Ablative	त्वेषात् tveṣā́t	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषेभ्यः tveṣébhyaḥ
Genitive	त्वेषस्य tveṣásya	त्वेषयोः tveṣáyoḥ	त्वेषाणाम् tveṣā́ṇām
Locative	त्वेषे tveṣé	त्वेषयोः tveṣáyoḥ	त्वेषेषु tveṣéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of त्वेषा (tveṣā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	त्वेषा tveṣā́	त्वेषे tveṣé	त्वेषाः tveṣā́ḥ
Vocative	त्वेषे tvéṣe	त्वेषे tvéṣe	त्वेषाः tvéṣāḥ
Accusative	त्वेषाम् tveṣā́m	त्वेषे tveṣé	त्वेषाः tveṣā́ḥ
Instrumental	त्वेषया / त्वेषा¹ tveṣáyā / tveṣā́¹	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषाभिः tveṣā́bhiḥ
Dative	त्वेषायै tveṣā́yai	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषाभ्यः tveṣā́bhyaḥ
Ablative	त्वेषायाः / त्वेषायै² tveṣā́yāḥ / tveṣā́yai²	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषाभ्यः tveṣā́bhyaḥ
Genitive	त्वेषायाः / त्वेषायै² tveṣā́yāḥ / tveṣā́yai²	त्वेषयोः tveṣáyoḥ	त्वेषाणाम् tveṣā́ṇām
Locative	त्वेषायाम् tveṣā́yām	त्वेषयोः tveṣáyoḥ	त्वेषासु tveṣā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of त्वेष (tveṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	त्वेषम् tveṣám	त्वेषे tveṣé	त्वेषाणि / त्वेषा¹ tveṣā́ṇi / tveṣā́¹
Vocative	त्वेष tvéṣa	त्वेषे tvéṣe	त्वेषाणि / त्वेषा¹ tvéṣāṇi / tvéṣā¹
Accusative	त्वेषम् tveṣám	त्वेषे tveṣé	त्वेषाणि / त्वेषा¹ tveṣā́ṇi / tveṣā́¹
Instrumental	त्वेषेण tveṣéṇa	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषैः / त्वेषेभिः¹ tveṣaíḥ / tveṣébhiḥ¹
Dative	त्वेषाय tveṣā́ya	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषेभ्यः tveṣébhyaḥ
Ablative	त्वेषात् tveṣā́t	त्वेषाभ्याम् tveṣā́bhyām	त्वेषेभ्यः tveṣébhyaḥ
Genitive	त्वेषस्य tveṣásya	त्वेषयोः tveṣáyoḥ	त्वेषाणाम् tveṣā́ṇām
Locative	त्वेषे tveṣé	त्वेषयोः tveṣáyoḥ	त्वेषेषु tveṣéṣu
Notes	¹Vedic

References

Monier Williams (1899) “त्वेष”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 464, column 2.
Hellwig, Oliver (2010-2024) “tveṣa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
Apte, Vaman Shivram (1890) “त्वेष”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 795
Arthur Anthony Macdonell (1893) “त्वेष”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 114