चकृवांस्

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• চকৃৱাংস্ (Assamese script)
• ᬘᬓᬺᬯᬵᬂᬲ᭄ (Balinese script)
• চকৃবাংস্ (Bengali script)
• 𑰓𑰎𑰴𑰪𑰯𑰽𑰭𑰿 (Bhaiksuki script)
• 𑀘𑀓𑀾𑀯𑀸𑀁𑀲𑁆 (Brahmi script)
• စကၖဝါံသ် (Burmese script)
• ચકૃવાંસ્ (Gujarati script)
• ਚਕ੍ਰਵਾਂਸ੍ (Gurmukhi script)
• 𑌚𑌕𑍃𑌵𑌾𑌂𑌸𑍍 (Grantha script)
• ꦕꦏꦽꦮꦴꦁꦱ꧀ (Javanese script)
• 𑂒𑂍𑃂𑂫𑂰𑂁𑂮𑂹 (Kaithi script)
• ಚಕೃವಾಂಸ್ (Kannada script)
• ចក្ឫវាំស៑ (Khmer script)
• ຈກ຺ຣິວາໍສ຺ (Lao script)
• ചകൃവാംസ് (Malayalam script)
• ᢜᠠᡬᡵᡳᢀ᠋ᠸᠠ᠎᠊ᠠᠰ᠌ (Manchu script)
• 𑘓𑘎𑘵𑘪𑘰𑘽𑘭𑘿 (Modi script)
• ᢋᠠᢉᠷᠢᢀ᠋ᠸᠠᢗᠰ (Mongolian script)
• 𑦳𑦮𑧖𑧊𑧑𑧞𑧍𑧠 (Nandinagari script)
• 𑐔𑐎𑐺𑐰𑐵𑑄𑐳𑑂 (Newa script)
• ଚକୃଵାଂସ୍ (Odia script)
• ꢗꢒꢺꢮꢵꢀꢱ꣄ (Saurashtra script)
• 𑆖𑆑𑆸𑆮𑆳𑆁𑆱𑇀 (Sharada script)
• 𑖓𑖎𑖴𑖪𑖯𑖽𑖭𑖿 (Siddham script)
• චකෘවාංස් (Sinhalese script)
• 𑩡𑩜𑩙𑩾𑩛𑪖𑪁 𑪙 (Soyombo script)
• 𑚏𑚊𑚦𑚭𑚫𑚨𑚶 (Takri script)
• சக்ரிவாஂஸ் (Tamil script)
• చకృవాంస్ (Telugu script)
• จกฺฤวาํสฺ (Thai script)
• ཙ་ཀྲྀ་ཝཱཾ་ས྄ (Tibetan script)
• 𑒔𑒏𑒵𑒫𑒰𑓀𑒮𑓂 (Tirhuta script)
• 𑨣𑨋𑨼𑨉𑨭𑨊𑨸𑨰𑨴 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root कृ (kṛ) +‎ -वांस् (-vāṃs). Specifically, from the perfect participle Proto-Indo-Iranian *čakr̥wā́s, from Proto-Indo-European *kʷekr̥wṓs, from Proto-Indo-European *kʷer-.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /t͡ɕɐ.kr̩.ʋɑ̃́ːs/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈt͡ɕɐ.kr̩.ʋɑ̃ːs̪/

Participle

चकृवांस् • (cakṛvā́ṃs) perfect active participle (root कृ)

1. perfect participle of कृ (kṛ)

Declension

Masculine vāṃs-stem declension of चकृवांस् (cakṛvā́ṃs)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चकृवान् cakṛvā́n	चकृवांसौ cakṛvā́ṃsau	चकृवांसः cakṛvā́ṃsaḥ
Vocative	चकृवन् / चकृवः¹ cákṛvan / cákṛvaḥ¹	चकृवांसौ cákṛvāṃsau	चकृवांसः cákṛvāṃsaḥ
Accusative	चकृवांसम् cakṛvā́ṃsam	चकृवांसौ cakṛvā́ṃsau	चक्रुषः cakrúṣaḥ
Instrumental	चक्रुषा cakrúṣā	चकृवद्भ्याम् cakṛvádbhyām	चकृवद्भिः cakṛvádbhiḥ
Dative	चक्रुषे cakrúṣe	चकृवद्भ्याम् cakṛvádbhyām	चकृवद्भ्यः cakṛvádbhyaḥ
Ablative	चक्रुषः cakrúṣaḥ	चकृवद्भ्याम् cakṛvádbhyām	चक्रुषाम् cakrúṣām
Genitive	चक्रुषः cakrúṣaḥ	चक्रुषोः cakrúṣoḥ	चक्रुषाम् cakrúṣām
Locative	चक्रुषि cakrúṣi	चक्रुषोः cakrúṣoḥ	चकृवत्सु cakṛvátsu
Notes	¹Rigvedic

Feminine ī-stem declension of चक्रुषी (cakrúṣī)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चक्रुषी cakrúṣī	चक्रुष्यौ / चक्रुषी¹ cakrúṣyau / cakrúṣī¹	चक्रुष्यः / चक्रुषीः¹ cakrúṣyaḥ / cakrúṣīḥ¹
Vocative	चक्रुषि cákruṣi	चक्रुष्यौ / चक्रुषी¹ cákruṣyau / cákruṣī¹	चक्रुष्यः / चक्रुषीः¹ cákruṣyaḥ / cákruṣīḥ¹
Accusative	चक्रुषीम् cakrúṣīm	चक्रुष्यौ / चक्रुषी¹ cakrúṣyau / cakrúṣī¹	चक्रुषीः cakrúṣīḥ
Instrumental	चक्रुष्या cakrúṣyā	चक्रुषीभ्याम् cakrúṣībhyām	चक्रुषीभिः cakrúṣībhiḥ
Dative	चक्रुष्यै cakrúṣyai	चक्रुषीभ्याम् cakrúṣībhyām	चक्रुषीभ्यः cakrúṣībhyaḥ
Ablative	चक्रुष्याः / चक्रुष्यै² cakrúṣyāḥ / cakrúṣyai²	चक्रुषीभ्याम् cakrúṣībhyām	चक्रुषीभ्यः cakrúṣībhyaḥ
Genitive	चक्रुष्याः / चक्रुष्यै² cakrúṣyāḥ / cakrúṣyai²	चक्रुष्योः cakrúṣyoḥ	चक्रुषीणाम् cakrúṣīṇām
Locative	चक्रुष्याम् cakrúṣyām	चक्रुष्योः cakrúṣyoḥ	चक्रुषीषु cakrúṣīṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter vāṃs-stem declension of चकृवांस् (cakṛvā́ṃs)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चकृवत् cakṛvát	चक्रुषी cakrúṣī	चकृवांसी cakṛvā́ṃsī
Vocative	चकृवत् cákṛvat	चक्रुषी cákruṣī	चकृवांसी cákṛvāṃsī
Accusative	चकृवत् cakṛvát	चक्रुषी cakrúṣī	चकृवांसी cakṛvā́ṃsī
Instrumental	चक्रुषा cakrúṣā	चकृवद्भ्याम् cakṛvádbhyām	चकृवद्भिः cakṛvádbhiḥ
Dative	चक्रुषे cakrúṣe	चकृवद्भ्याम् cakṛvádbhyām	चकृवद्भ्यः cakṛvádbhyaḥ
Ablative	चक्रुषः cakrúṣaḥ	चकृवद्भ्याम् cakṛvádbhyām	चक्रुषाम् cakrúṣām
Genitive	चक्रुषः cakrúṣaḥ	चक्रुषोः cakrúṣoḥ	चक्रुषाम् cakrúṣām
Locative	चक्रुषि cakrúṣi	चक्रुषोः cakrúṣoḥ	चकृवत्सु cakṛvátsu

References

• Monier Williams (1899) “चकृवांस्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 301.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “karṓti”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press