चकृवांस्

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• চকৃৱাংস্ (Assamese script)
• ᬘᬓᬺᬯᬵᬂᬲ᭄ (Balinese script)
• চকৃবাংস্ (Bengali script)
• 𑰓𑰎𑰴𑰪𑰯𑰽𑰭𑰿 (Bhaiksuki script)
• 𑀘𑀓𑀾𑀯𑀸𑀁𑀲𑁆 (Brahmi script)
• စကၖဝါံသ် (Burmese script)
• ચકૃવાંસ્ (Gujarati script)
• ਚਕ੍ਰਵਾਂਸ੍ (Gurmukhi script)
• 𑌚𑌕𑍃𑌵𑌾𑌂𑌸𑍍 (Grantha script)
• ꦕꦏꦽꦮꦴꦁꦱ꧀ (Javanese script)
• 𑂒𑂍𑃂𑂫𑂰𑂁𑂮𑂹 (Kaithi script)
• ಚಕೃವಾಂಸ್ (Kannada script)
• ចក្ឫវាំស៑ (Khmer script)
• ຈກ຺ຣິວາໍສ຺ (Lao script)
• ചകൃവാംസ് (Malayalam script)
• ᢜᠠᡬᡵᡳᢀ᠋ᠸᠠ᠎᠊ᠠᠰ᠌ (Manchu script)
• 𑘓𑘎𑘵𑘪𑘰𑘽𑘭𑘿 (Modi script)
• ᢋᠠᢉᠷᠢᢀ᠋ᠸᠠᢗᠰ (Mongolian script)
• 𑦳𑦮𑧖𑧊𑧑𑧞𑧍𑧠 (Nandinagari script)
• 𑐔𑐎𑐺𑐰𑐵𑑄𑐳𑑂 (Newa script)
• ଚକୃଵାଂସ୍ (Odia script)
• ꢗꢒꢺꢮꢵꢀꢱ꣄ (Saurashtra script)
• 𑆖𑆑𑆸𑆮𑆳𑆁𑆱𑇀 (Sharada script)
• 𑖓𑖎𑖴𑖪𑖯𑖽𑖭𑖿 (Siddham script)
• චකෘවාංස් (Sinhalese script)
• 𑩡𑩜𑩙𑩾𑩛𑪖𑪁 𑪙 (Soyombo script)
• 𑚏𑚊𑚦𑚭𑚫𑚨𑚶 (Takri script)
• சக்ரிவாஂஸ் (Tamil script)
• చకృవాంస్ (Telugu script)
• จกฺฤวาํสฺ (Thai script)
• ཙ་ཀྲྀ་ཝཱཾ་ས྄ (Tibetan script)
• 𑒔𑒏𑒵𑒫𑒰𑓀𑒮𑓂 (Tirhuta script)
• 𑨣𑨋𑨼𑨉𑨭𑨊𑨸𑨰𑨴 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root कृ (kṛ) +‎ -वांस् (-vāṃs). Specifically, from the perfect participle Proto-Indo-Iranian *čakr̥wā́s, from Proto-Indo-European *kʷekr̥wṓs, from Proto-Indo-European *kʷer-.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /t͡ɕɐ.kr̩.ʋɑ̃́ːs/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /t͡ɕɐ.kr̩.ʋɑ̃ːs̪/

Participle

चकृवांस् • (cakṛvā́ṃs) perfect active participle (root कृ)

1. perfect participle of कृ (kṛ)

Declension

Masculine vāṃs-stem declension of चकृवांस्

	singular	dual	plural
nominative	चकृवान् (cakṛvā́n)	चकृवांसौ (cakṛvā́ṃsau)	चकृवांसः (cakṛvā́ṃsaḥ)
vocative	चकृवन् (cákṛvan) चकृवः¹ (cákṛvaḥ¹)	चकृवांसौ (cákṛvāṃsau)	चकृवांसः (cákṛvāṃsaḥ)
accusative	चकृवांसम् (cakṛvā́ṃsam)	चकृवांसौ (cakṛvā́ṃsau)	चक्रुषः (cakrúṣaḥ)
instrumental	चक्रुषा (cakrúṣā)	चकृवद्भ्याम् (cakṛvádbhyām)	चकृवद्भिः (cakṛvádbhiḥ)
dative	चक्रुषे (cakrúṣe)	चकृवद्भ्याम् (cakṛvádbhyām)	चकृवद्भ्यः (cakṛvádbhyaḥ)
ablative	चक्रुषः (cakrúṣaḥ)	चकृवद्भ्याम् (cakṛvádbhyām)	चक्रुषाम् (cakrúṣām)
genitive	चक्रुषः (cakrúṣaḥ)	चक्रुषोः (cakrúṣoḥ)	चक्रुषाम् (cakrúṣām)
locative	चक्रुषि (cakrúṣi)	चक्रुषोः (cakrúṣoḥ)	चकृवत्सु (cakṛvátsu)

• ¹Rigvedic

Feminine ī-stem declension of चक्रुषी

	singular	dual	plural
nominative	चक्रुषी (cakrúṣī)	चक्रुष्यौ (cakrúṣyau) चक्रुषी¹ (cakrúṣī¹)	चक्रुष्यः (cakrúṣyaḥ) चक्रुषीः¹ (cakrúṣīḥ¹)
vocative	चक्रुषि (cákruṣi)	चक्रुष्यौ (cákruṣyau) चक्रुषी¹ (cákruṣī¹)	चक्रुष्यः (cákruṣyaḥ) चक्रुषीः¹ (cákruṣīḥ¹)
accusative	चक्रुषीम् (cakrúṣīm)	चक्रुष्यौ (cakrúṣyau) चक्रुषी¹ (cakrúṣī¹)	चक्रुषीः (cakrúṣīḥ)
instrumental	चक्रुष्या (cakrúṣyā)	चक्रुषीभ्याम् (cakrúṣībhyām)	चक्रुषीभिः (cakrúṣībhiḥ)
dative	चक्रुष्यै (cakrúṣyai)	चक्रुषीभ्याम् (cakrúṣībhyām)	चक्रुषीभ्यः (cakrúṣībhyaḥ)
ablative	चक्रुष्याः (cakrúṣyāḥ) चक्रुष्यै² (cakrúṣyai²)	चक्रुषीभ्याम् (cakrúṣībhyām)	चक्रुषीभ्यः (cakrúṣībhyaḥ)
genitive	चक्रुष्याः (cakrúṣyāḥ) चक्रुष्यै² (cakrúṣyai²)	चक्रुष्योः (cakrúṣyoḥ)	चक्रुषीणाम् (cakrúṣīṇām)
locative	चक्रुष्याम् (cakrúṣyām)	चक्रुष्योः (cakrúṣyoḥ)	चक्रुषीषु (cakrúṣīṣu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter vāṃs-stem declension of चकृवांस्

	singular	dual	plural
nominative	चकृवत् (cakṛvát)	चक्रुषी (cakrúṣī)	चकृवांसी (cakṛvā́ṃsī)
vocative	चकृवत् (cákṛvat)	चक्रुषी (cákruṣī)	चकृवांसी (cákṛvāṃsī)
accusative	चकृवत् (cakṛvát)	चक्रुषी (cakrúṣī)	चकृवांसी (cakṛvā́ṃsī)
instrumental	चक्रुषा (cakrúṣā)	चकृवद्भ्याम् (cakṛvádbhyām)	चकृवद्भिः (cakṛvádbhiḥ)
dative	चक्रुषे (cakrúṣe)	चकृवद्भ्याम् (cakṛvádbhyām)	चकृवद्भ्यः (cakṛvádbhyaḥ)
ablative	चक्रुषः (cakrúṣaḥ)	चकृवद्भ्याम् (cakṛvádbhyām)	चक्रुषाम् (cakrúṣām)
genitive	चक्रुषः (cakrúṣaḥ)	चक्रुषोः (cakrúṣoḥ)	चक्रुषाम् (cakrúṣām)
locative	चक्रुषि (cakrúṣi)	चक्रुषोः (cakrúṣoḥ)	चकृवत्सु (cakṛvátsu)

References

• Monier Williams (1899) “चकृवांस्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 301.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “karṓti”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press