क्षुब्ध

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit क्षुब्ध (kṣubdha).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /kʂʊbd̪ʱ/, [kʃʊbd̪ʱ]

Adjective

क्षुब्ध • (kṣubdh) (indeclinable) (formal)

1. agitated, exited

Noun

क्षुब्ध • (kṣubdh) m (rare)

1. a kind of coitus
2. the churning-stick

Declension

Declension of क्षुब्ध (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	क्षुब्ध kṣubdh	क्षुब्ध kṣubdh
oblique	क्षुब्ध kṣubdh	क्षुब्धों kṣubdhõ
vocative	क्षुब्ध kṣubdh	क्षुब्धो kṣubdho

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “क्षुब्ध”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “क्षुब्ध”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “क्षुब्ध”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ক্ষুব্ধ (Assamese script)
• ᬓ᭄ᬱᬸᬩ᭄ᬥ (Balinese script)
• ক্ষুব্ধ (Bengali script)
• 𑰎𑰿𑰬𑰲𑰤𑰿𑰠 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑁆𑀱𑀼𑀩𑁆𑀥 (Brahmi script)
• က္ၑုဗ္ဓ (Burmese script)
• ક્ષુબ્ધ (Gujarati script)
• ਕ੍ਸ਼ੁਬ੍ਧ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍍𑌷𑍁𑌬𑍍𑌧 (Grantha script)
• ꦏ꧀ꦰꦸꦧ꧀ꦣ (Javanese script)
• 𑂍𑂹𑂭𑂳𑂥𑂹𑂡 (Kaithi script)
• ಕ್ಷುಬ್ಧ (Kannada script)
• ក្ឞុព្ធ (Khmer script)
• ກ຺ຩຸພ຺ຘ (Lao script)
• ക്ഷുബ്ധ (Malayalam script)
• ᡬᢢᡠᠪᢡᠠ (Manchu script)
• 𑘎𑘿𑘬𑘳𑘤𑘿𑘠 (Modi script)
• ᢉᢔᠤᠪᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦮𑧠𑧌𑧔𑧄𑧠𑧀 (Nandinagari script)
• 𑐎𑑂𑐲𑐸𑐧𑑂𑐢 (Newa script)
• କ୍ଷୁବ୍ଧ (Odia script)
• ꢒ꣄ꢰꢸꢨ꣄ꢤ (Saurashtra script)
• 𑆑𑇀𑆰𑆶𑆧𑇀𑆣 (Sharada script)
• 𑖎𑖿𑖬𑖲𑖤𑖿𑖠 (Siddham script)
• ක්‍ෂුබ‍්ධ (Sinhalese script)
• 𑩜 𑪙𑪀𑩒𑩲 𑪙𑩮 (Soyombo script)
• 𑚊𑚶𑚰𑚠𑚶𑚜 (Takri script)
• க்ஷுப்³த⁴ (Tamil script)
• క్షుబ్ధ (Telugu script)
• กฺษุพฺธ (Thai script)
• ཀྵུ་བྡྷ (Tibetan script)
• 𑒏𑓂𑒭𑒳𑒥𑓂𑒡 (Tirhuta script)
• 𑨋𑩇𑨯𑨃𑨠𑩇𑨜 (Zanabazar Square script)

Etymology

Derived from क्षुभ् (kṣubh, root) +‎ -त (-ta).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kʂub.dʱɐ/, [kʂub̚.dʱɐ]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /kʂub.d̪ʱɐ/, [kʂub̚.d̪ʱɐ]

Adjective

क्षुब्ध • (kṣubdha) stem

1. agitated, shaken
2. expelled (as a king)
3. agitated (mentally), excited, disturbed

Declension

Masculine a-stem declension of क्षुब्ध

	singular	dual	plural
nominative	क्षुब्धः (kṣubdhaḥ)	क्षुब्धौ (kṣubdhau) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)	क्षुब्धाः (kṣubdhāḥ) क्षुब्धासः¹ (kṣubdhāsaḥ¹)
vocative	क्षुब्ध (kṣubdha)	क्षुब्धौ (kṣubdhau) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)	क्षुब्धाः (kṣubdhāḥ) क्षुब्धासः¹ (kṣubdhāsaḥ¹)
accusative	क्षुब्धम् (kṣubdham)	क्षुब्धौ (kṣubdhau) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)	क्षुब्धान् (kṣubdhān)
instrumental	क्षुब्धेन (kṣubdhena)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धैः (kṣubdhaiḥ) क्षुब्धेभिः¹ (kṣubdhebhiḥ¹)
dative	क्षुब्धाय (kṣubdhāya)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धेभ्यः (kṣubdhebhyaḥ)
ablative	क्षुब्धात् (kṣubdhāt)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धेभ्यः (kṣubdhebhyaḥ)
genitive	क्षुब्धस्य (kṣubdhasya)	क्षुब्धयोः (kṣubdhayoḥ)	क्षुब्धानाम् (kṣubdhānām)
locative	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धयोः (kṣubdhayoḥ)	क्षुब्धेषु (kṣubdheṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of क्षुब्धा

	singular	dual	plural
nominative	क्षुब्धा (kṣubdhā)	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धाः (kṣubdhāḥ)
vocative	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धाः (kṣubdhāḥ)
accusative	क्षुब्धाम् (kṣubdhām)	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धाः (kṣubdhāḥ)
instrumental	क्षुब्धया (kṣubdhayā) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धाभिः (kṣubdhābhiḥ)
dative	क्षुब्धायै (kṣubdhāyai)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धाभ्यः (kṣubdhābhyaḥ)
ablative	क्षुब्धायाः (kṣubdhāyāḥ) क्षुब्धायै² (kṣubdhāyai²)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धाभ्यः (kṣubdhābhyaḥ)
genitive	क्षुब्धायाः (kṣubdhāyāḥ) क्षुब्धायै² (kṣubdhāyai²)	क्षुब्धयोः (kṣubdhayoḥ)	क्षुब्धानाम् (kṣubdhānām)
locative	क्षुब्धायाम् (kṣubdhāyām)	क्षुब्धयोः (kṣubdhayoḥ)	क्षुब्धासु (kṣubdhāsu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of क्षुब्ध

	singular	dual	plural
nominative	क्षुब्धम् (kṣubdham)	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धानि (kṣubdhāni) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)
vocative	क्षुब्ध (kṣubdha)	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धानि (kṣubdhāni) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)
accusative	क्षुब्धम् (kṣubdham)	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धानि (kṣubdhāni) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)
instrumental	क्षुब्धेन (kṣubdhena)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धैः (kṣubdhaiḥ) क्षुब्धेभिः¹ (kṣubdhebhiḥ¹)
dative	क्षुब्धाय (kṣubdhāya)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धेभ्यः (kṣubdhebhyaḥ)
ablative	क्षुब्धात् (kṣubdhāt)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धेभ्यः (kṣubdhebhyaḥ)
genitive	क्षुब्धस्य (kṣubdhasya)	क्षुब्धयोः (kṣubdhayoḥ)	क्षुब्धानाम् (kṣubdhānām)
locative	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धयोः (kṣubdhayoḥ)	क्षुब्धेषु (kṣubdheṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Pali: chuddha
• Prakrit: 𑀔𑀼𑀤𑁆𑀥 (khuddha)

Noun

क्षुब्ध • (kṣubdha) stem, m

1. a kind of coitus
2. the churning-stick

Declension

Masculine a-stem declension of क्षुब्ध

	singular	dual	plural
nominative	क्षुब्धः (kṣubdhaḥ)	क्षुब्धौ (kṣubdhau) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)	क्षुब्धाः (kṣubdhāḥ) क्षुब्धासः¹ (kṣubdhāsaḥ¹)
vocative	क्षुब्ध (kṣubdha)	क्षुब्धौ (kṣubdhau) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)	क्षुब्धाः (kṣubdhāḥ) क्षुब्धासः¹ (kṣubdhāsaḥ¹)
accusative	क्षुब्धम् (kṣubdham)	क्षुब्धौ (kṣubdhau) क्षुब्धा¹ (kṣubdhā¹)	क्षुब्धान् (kṣubdhān)
instrumental	क्षुब्धेन (kṣubdhena)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धैः (kṣubdhaiḥ) क्षुब्धेभिः¹ (kṣubdhebhiḥ¹)
dative	क्षुब्धाय (kṣubdhāya)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धेभ्यः (kṣubdhebhyaḥ)
ablative	क्षुब्धात् (kṣubdhāt)	क्षुब्धाभ्याम् (kṣubdhābhyām)	क्षुब्धेभ्यः (kṣubdhebhyaḥ)
genitive	क्षुब्धस्य (kṣubdhasya)	क्षुब्धयोः (kṣubdhayoḥ)	क्षुब्धानाम् (kṣubdhānām)
locative	क्षुब्धे (kṣubdhe)	क्षुब्धयोः (kṣubdhayoḥ)	क्षुब्धेषु (kṣubdheṣu)

• ¹Vedic

Further reading

• Monier Williams (1899) “क्षुब्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 331, column 3.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kṣubdha”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press