क्रयति
Jump to navigation
Jump to search
Sanskrit
[edit]Etymology
[edit]From Proto-Indo-European *kʷreyh₂-. Cognate with Welsh prynu, Old Irish crenaid, Ancient Greek ἐπριάμην (epriámēn), Proto-Slavic *krьnǫti, Tocharian B käry- (“to buy”), karyor (“buying”).
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]क्रयति • (kráyati) third-singular indicative (class 1, type P, root क्री)
- to buy
Conjugation
[edit]Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.
Nonfinite Forms: क्रयितुम् (kráyitum) | |||
---|---|---|---|
Undeclinable | |||
Infinitive | क्रयितुम् kráyitum | ||
Gerund | क्रयित्वा krayitvā́ | ||
Participles | |||
Masculine/Neuter Gerundive | क्रयितव्य / क्रनीय krayitavyà / kranī́ya | ||
Feminine Gerundive | क्रयितव्या / क्रनीया krayitavyā̀ / kranī́yā | ||
Masculine/Neuter Past Passive Participle | क्रित kritá | ||
Feminine Past Passive Participle | क्रिता kritā́ | ||
Masculine/Neuter Past Active Participle | क्रितवत् kritávat | ||
Feminine Past Active Participle | क्रितवती kritávatī |
Present: क्रयति (kráyati), क्रयते (kráyate) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Indicative | |||||||
Third | क्रयति kráyati |
क्रयतः kráyataḥ |
क्रयन्ति kráyanti |
क्रयते kráyate |
क्रयेते kráyete |
क्रयन्ते kráyante | |
Second | क्रयसि kráyasi |
क्रयथः kráyathaḥ |
क्रयथ kráyatha |
क्रयसे kráyase |
क्रयेथे kráyethe |
क्रयध्वे kráyadhve | |
First | क्रयामि kráyāmi |
क्रयावः kráyāvaḥ |
क्रयामः / क्रयामसि¹ kráyāmaḥ / kráyāmasi¹ |
क्रये kráye |
क्रयावहे kráyāvahe |
क्रयामहे kráyāmahe | |
Imperative | |||||||
Third | क्रयतु kráyatu |
क्रयताम् kráyatām |
क्रयन्तु kráyantu |
क्रयताम् kráyatām |
क्रयेताम् kráyetām |
क्रयन्ताम् kráyantām | |
Second | क्रय kráya |
क्रयतम् kráyatam |
क्रयत kráyata |
क्रयस्व kráyasva |
क्रयेथाम् kráyethām |
क्रयध्वम् kráyadhvam | |
First | क्रयाणि kráyāṇi |
क्रयाव kráyāva |
क्रयाम kráyāma |
क्रयै kráyai |
क्रयावहै kráyāvahai |
क्रयामहै kráyāmahai | |
Optative/Potential | |||||||
Third | क्रयेत् kráyet |
क्रयेताम् kráyetām |
क्रयेयुः kráyeyuḥ |
क्रयेत kráyeta |
क्रयेयाताम् kráyeyātām |
क्रयेरन् kráyeran | |
Second | क्रयेः kráyeḥ |
क्रयेतम् kráyetam |
क्रयेत kráyeta |
क्रयेथाः kráyethāḥ |
क्रयेयाथाम् kráyeyāthām |
क्रयेध्वम् kráyedhvam | |
First | क्रयेयम् kráyeyam |
क्रयेव kráyeva |
क्रयेम kráyema |
क्रयेय kráyeya |
क्रयेवहि kráyevahi |
क्रयेमहि kráyemahi | |
Subjunctive | |||||||
Third | क्रयात् / क्रयाति kráyāt / kráyāti |
क्रयातः kráyātaḥ |
क्रयान् kráyān |
क्रयाते / क्रयातै kráyāte / kráyātai |
क्रयैते kráyaite |
क्रयन्त / क्रयान्तै kráyanta / kráyāntai | |
Second | क्रयाः / क्रयासि kráyāḥ / kráyāsi |
क्रयाथः kráyāthaḥ |
क्रयाथ kráyātha |
क्रयासे / क्रयासै kráyāse / kráyāsai |
क्रयैथे kráyaithe |
क्रयाध्वै kráyādhvai | |
First | क्रयाणि kráyāṇi |
क्रयाव kráyāva |
क्रयाम kráyāma |
क्रयै kráyai |
क्रयावहै kráyāvahai |
क्रयामहै kráyāmahai | |
Participles | |||||||
क्रयत् kráyat |
क्रयमाण kráyamāṇa | ||||||
Notes |
|
Imperfect: अक्रयत् (ákrayat), अक्रयत (ákrayata) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | अक्रयत् ákrayat |
अक्रयताम् ákrayatām |
अक्रयन् ákrayan |
अक्रयत ákrayata |
अक्रयेताम् ákrayetām |
अक्रयन्त ákrayanta |
Second | अक्रयः ákrayaḥ |
अक्रयतम् ákrayatam |
अक्रयत ákrayata |
अक्रयथाः ákrayathāḥ |
अक्रयेथाम् ákrayethām |
अक्रयध्वम् ákrayadhvam |
First | अक्रयम् ákrayam |
अक्रयाव ákrayāva |
अक्रयाम ákrayāma |
अक्रये ákraye |
अक्रयावहि ákrayāvahi |
अक्रयामहि ákrayāmahi |
Future: क्रयिष्यति (krayiṣyáti), क्रयिष्यते (krayiṣyáte) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Indicative | |||||||
Third | क्रयिष्यति krayiṣyáti |
क्रयिष्यतः krayiṣyátaḥ |
क्रयिष्यन्ति krayiṣyánti |
क्रयिष्यते krayiṣyáte |
क्रयिष्येते krayiṣyéte |
क्रयिष्यन्ते krayiṣyánte | |
Second | क्रयिष्यसि krayiṣyási |
क्रयिष्यथः krayiṣyáthaḥ |
क्रयिष्यथ krayiṣyátha |
क्रयिष्यसे krayiṣyáse |
क्रयिष्येथे krayiṣyéthe |
क्रयिष्यध्वे krayiṣyádhve | |
First | क्रयिष्यामि krayiṣyā́mi |
क्रयिष्यावः krayiṣyā́vaḥ |
क्रयिष्यामः / क्रयिष्यामसि¹ krayiṣyā́maḥ / krayiṣyā́masi¹ |
क्रयिष्ये krayiṣyé |
क्रयिष्यावहे krayiṣyā́vahe |
क्रयिष्यामहे krayiṣyā́mahe | |
Participles | |||||||
क्रयिष्यत् krayiṣyát |
क्रयिष्यमाण krayiṣyámāṇa | ||||||
Notes |
|
Conditional: अक्रयिष्यत् (ákrayiṣyat), अक्रयिष्यत (ákrayiṣyata) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | अक्रयिष्यत् ákrayiṣyat |
अक्रयिष्यताम् ákrayiṣyatām |
अक्रयिष्यन् ákrayiṣyan |
अक्रयिष्यत ákrayiṣyata |
अक्रयिष्येताम् ákrayiṣyetām |
अक्रयिष्यन्त ákrayiṣyanta |
Second | अक्रयिष्यः ákrayiṣyaḥ |
अक्रयिष्यतम् ákrayiṣyatam |
अक्रयिष्यत ákrayiṣyata |
अक्रयिष्यथाः ákrayiṣyathāḥ |
अक्रयिष्येथाम् ákrayiṣyethām |
अक्रयिष्यध्वम् ákrayiṣyadhvam |
First | अक्रयिष्यम् ákrayiṣyam |
अक्रयिष्याव ákrayiṣyāva |
अक्रयिष्याम ákrayiṣyāma |
अक्रयिष्ये ákrayiṣye |
अक्रयिष्यावहि ákrayiṣyāvahi |
अक्रयिष्यामहि ákrayiṣyāmahi |
Benedictive/Precative: कृयात् (kṛyā́t) or कृयाः (kṛyā́ḥ), क्रयिषीष्ट (krayiṣīṣṭá) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Optative/Potential | |||||||
Third | कृयात् / कृयाः¹ kṛyā́t / kṛyā́ḥ¹ |
कृयास्ताम् kṛyā́stām |
कृयासुः kṛyā́suḥ |
क्रयिषीष्ट krayiṣīṣṭá |
क्रयिषीयास्ताम्² krayiṣīyā́stām² |
क्रयिषीरन् krayiṣīrán | |
Second | कृयाः kṛyā́ḥ |
कृयास्तम् kṛyā́stam |
कृयास्त kṛyā́sta |
क्रयिषीष्ठाः krayiṣīṣṭhā́ḥ |
क्रयिषीयास्थाम्² krayiṣīyā́sthām² |
क्रयिषीढ्वम् krayiṣīḍhvám | |
First | कृयासम् kṛyā́sam |
कृयास्व kṛyā́sva |
कृयास्म kṛyā́sma |
क्रयिषीय krayiṣīyá |
क्रयिषीवहि krayiṣīváhi |
क्रयिषीमहि krayiṣīmáhi | |
Notes |
|
Perfect: क्रयामास (krayā́mā́sa) or क्रयांचकार (krayā́ṃcakā́ra), क्रयांचक्रे (krayā́ṃcakré) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | क्रयामास / क्रयांचकार krayā́mā́sa / krayā́ṃcakā́ra |
क्रयामासतुः / क्रयांचक्रतुः krayā́māsátuḥ / krayā́ṃcakrátuḥ |
क्रयामासुः / क्रयांचक्रुः krayā́māsúḥ / krayā́ṃcakrúḥ |
क्रयांचक्रे krayā́ṃcakré |
क्रयांचक्राते krayā́ṃcakrā́te |
क्रयांचक्रिरे krayā́ṃcakriré |
Second | क्रयामासिथ / क्रयांचकर्थ krayā́mā́sitha / krayā́ṃcakártha |
क्रयामासथुः / क्रयांचक्रथुः krayā́māsáthuḥ / krayā́ṃcakráthuḥ |
क्रयामास / क्रयांचक्र krayā́māsá / krayā́ṃcakrá |
क्रयांचकृषे krayā́ṃcakṛṣé |
क्रयांचक्राथे krayā́ṃcakrā́the |
क्रयांचकृध्वे krayā́ṃcakṛdhvé |
First | क्रयामास / क्रयांचकर krayā́mā́sa / krayā́ṃcakára |
क्रयामासिव / क्रयांचकृव krayā́māsivá / krayā́ṃcakṛvá |
क्रयामासिम / क्रयांचकृम krayā́māsimá / krayā́ṃcakṛmá |
क्रयांचक्रे krayā́ṃcakré |
क्रयांचकृवहे krayā́ṃcakṛváhe |
क्रयांचकृमहे krayā́ṃcakṛmáhe |
Participles | ||||||
क्रयामासिवांस् / क्रयांचकृवांस् krayā́māsivā́ṃs / krayā́ṃcakṛvā́ṃs |
क्रयांचक्राण krayā́ṃcakrāṇá |
References
[edit]- Monier Williams (1899) “क्रयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 321/2.
- William Dwight Whitney, 1885, The Roots, Verb-forms, and Primary Derivatives of the Sanskrit Language, Leipzig: Breitkopf and Härtel, page 25
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “क्रयति”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
- Otto Böhtlingk, Richard Schmidt (1879-1928) “क्रयति”, in Walter Slaje, Jürgen Hanneder, Paul Molitor, Jörg Ritter, editors, Nachtragswörterbuch des Sanskrit [Dictionary of Sanskrit with supplements] (in German), Halle-Wittenberg: Martin-Luther-Universität, published 2016
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 410-411; 413
- Pokorny, Julius (1959) “648”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 648
- Mallory, J. P. with Adams, D. Q. (2006) The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World (Oxford Linguistics), New York: Oxford University Press, →ISBN, page 273
Categories:
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit verbs
- Sanskrit class 1 verbs
- Sanskrit parasmaipada verbs
- Sanskrit terms belonging to the root क्री
- Sanskrit verbs in Devanagari script
- Sanskrit verbs with nonfinite forms
- Sanskrit verbs with s-future