क्रयति

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Sanskrit

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-European *kʷreyh₂-. Cognate with Welsh prynu, Old Irish crenaid, Ancient Greek ἐπριάμην (epriámēn), Proto-Slavic *krьnǫti, Tocharian B käry- (to buy), karyor (buying).

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

क्रयति (kráyati) third-singular indicative (class 1, type P, root क्री)

  1. to buy

Conjugation

[edit]

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: क्रयितुम् (kráyitum)
Undeclinable
Infinitive क्रयितुम्
kráyitum
Gerund क्रयित्वा
krayitvā́
Participles
Masculine/Neuter Gerundive क्रयितव्य / क्रनीय
krayitavyà / kranī́ya
Feminine Gerundive क्रयितव्या / क्रनीया
krayitavyā̀ / kranī́yā
Masculine/Neuter Past Passive Participle क्रित
kritá
Feminine Past Passive Participle क्रिता
kritā́
Masculine/Neuter Past Active Participle क्रितवत्
kritávat
Feminine Past Active Participle क्रितवती
kritávatī
Present: क्रयति (kráyati), क्रयते (kráyate)
Active Mediopassive
Singular Dual Plural Singular Dual Plural
Indicative
Third क्रयति
kráyati
क्रयतः
kráyataḥ
क्रयन्ति
kráyanti
क्रयते
kráyate
क्रयेते
kráyete
क्रयन्ते
kráyante
Second क्रयसि
kráyasi
क्रयथः
kráyathaḥ
क्रयथ
kráyatha
क्रयसे
kráyase
क्रयेथे
kráyethe
क्रयध्वे
kráyadhve
First क्रयामि
kráyāmi
क्रयावः
kráyāvaḥ
क्रयामः / क्रयामसि¹
kráyāmaḥ / kráyāmasi¹
क्रये
kráye
क्रयावहे
kráyāvahe
क्रयामहे
kráyāmahe
Imperative
Third क्रयतु
kráyatu
क्रयताम्
kráyatām
क्रयन्तु
kráyantu
क्रयताम्
kráyatām
क्रयेताम्
kráyetām
क्रयन्ताम्
kráyantām
Second क्रय
kráya
क्रयतम्
kráyatam
क्रयत
kráyata
क्रयस्व
kráyasva
क्रयेथाम्
kráyethām
क्रयध्वम्
kráyadhvam
First क्रयाणि
kráyāṇi
क्रयाव
kráyāva
क्रयाम
kráyāma
क्रयै
kráyai
क्रयावहै
kráyāvahai
क्रयामहै
kráyāmahai
Optative/Potential
Third क्रयेत्
kráyet
क्रयेताम्
kráyetām
क्रयेयुः
kráyeyuḥ
क्रयेत
kráyeta
क्रयेयाताम्
kráyeyātām
क्रयेरन्
kráyeran
Second क्रयेः
kráyeḥ
क्रयेतम्
kráyetam
क्रयेत
kráyeta
क्रयेथाः
kráyethāḥ
क्रयेयाथाम्
kráyeyāthām
क्रयेध्वम्
kráyedhvam
First क्रयेयम्
kráyeyam
क्रयेव
kráyeva
क्रयेम
kráyema
क्रयेय
kráyeya
क्रयेवहि
kráyevahi
क्रयेमहि
kráyemahi
Subjunctive
Third क्रयात् / क्रयाति
kráyāt / kráyāti
क्रयातः
kráyātaḥ
क्रयान्
kráyān
क्रयाते / क्रयातै
kráyāte / kráyātai
क्रयैते
kráyaite
क्रयन्त / क्रयान्तै
kráyanta / kráyāntai
Second क्रयाः / क्रयासि
kráyāḥ / kráyāsi
क्रयाथः
kráyāthaḥ
क्रयाथ
kráyātha
क्रयासे / क्रयासै
kráyāse / kráyāsai
क्रयैथे
kráyaithe
क्रयाध्वै
kráyādhvai
First क्रयाणि
kráyāṇi
क्रयाव
kráyāva
क्रयाम
kráyāma
क्रयै
kráyai
क्रयावहै
kráyāvahai
क्रयामहै
kráyāmahai
Participles
क्रयत्
kráyat
क्रयमाण
kráyamāṇa
Notes
  • The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit.
  • ¹Vedic
Imperfect: अक्रयत् (ákrayat), अक्रयत (ákrayata)
Active Mediopassive
Singular Dual Plural Singular Dual Plural
Indicative
Third अक्रयत्
ákrayat
अक्रयताम्
ákrayatām
अक्रयन्
ákrayan
अक्रयत
ákrayata
अक्रयेताम्
ákrayetām
अक्रयन्त
ákrayanta
Second अक्रयः
ákrayaḥ
अक्रयतम्
ákrayatam
अक्रयत
ákrayata
अक्रयथाः
ákrayathāḥ
अक्रयेथाम्
ákrayethām
अक्रयध्वम्
ákrayadhvam
First अक्रयम्
ákrayam
अक्रयाव
ákrayāva
अक्रयाम
ákrayāma
अक्रये
ákraye
अक्रयावहि
ákrayāvahi
अक्रयामहि
ákrayāmahi
Future: क्रयिष्यति (krayiṣyáti), क्रयिष्यते (krayiṣyáte)
Active Mediopassive
Singular Dual Plural Singular Dual Plural
Indicative
Third क्रयिष्यति
krayiṣyáti
क्रयिष्यतः
krayiṣyátaḥ
क्रयिष्यन्ति
krayiṣyánti
क्रयिष्यते
krayiṣyáte
क्रयिष्येते
krayiṣyéte
क्रयिष्यन्ते
krayiṣyánte
Second क्रयिष्यसि
krayiṣyási
क्रयिष्यथः
krayiṣyáthaḥ
क्रयिष्यथ
krayiṣyátha
क्रयिष्यसे
krayiṣyáse
क्रयिष्येथे
krayiṣyéthe
क्रयिष्यध्वे
krayiṣyádhve
First क्रयिष्यामि
krayiṣyā́mi
क्रयिष्यावः
krayiṣyā́vaḥ
क्रयिष्यामः / क्रयिष्यामसि¹
krayiṣyā́maḥ / krayiṣyā́masi¹
क्रयिष्ये
krayiṣyé
क्रयिष्यावहे
krayiṣyā́vahe
क्रयिष्यामहे
krayiṣyā́mahe
Participles
क्रयिष्यत्
krayiṣyát
क्रयिष्यमाण
krayiṣyámāṇa
Notes
  • ¹Vedic
Conditional: अक्रयिष्यत् (ákrayiṣyat), अक्रयिष्यत (ákrayiṣyata)
Active Mediopassive
Singular Dual Plural Singular Dual Plural
Indicative
Third अक्रयिष्यत्
ákrayiṣyat
अक्रयिष्यताम्
ákrayiṣyatām
अक्रयिष्यन्
ákrayiṣyan
अक्रयिष्यत
ákrayiṣyata
अक्रयिष्येताम्
ákrayiṣyetām
अक्रयिष्यन्त
ákrayiṣyanta
Second अक्रयिष्यः
ákrayiṣyaḥ
अक्रयिष्यतम्
ákrayiṣyatam
अक्रयिष्यत
ákrayiṣyata
अक्रयिष्यथाः
ákrayiṣyathāḥ
अक्रयिष्येथाम्
ákrayiṣyethām
अक्रयिष्यध्वम्
ákrayiṣyadhvam
First अक्रयिष्यम्
ákrayiṣyam
अक्रयिष्याव
ákrayiṣyāva
अक्रयिष्याम
ákrayiṣyāma
अक्रयिष्ये
ákrayiṣye
अक्रयिष्यावहि
ákrayiṣyāvahi
अक्रयिष्यामहि
ákrayiṣyāmahi
Benedictive/Precative: कृयात् (kṛyā́t) or कृयाः (kṛyā́ḥ), क्रयिषीष्ट (krayiṣīṣṭá)
Active Mediopassive
Singular Dual Plural Singular Dual Plural
Optative/Potential
Third कृयात् / कृयाः¹
kṛyā́t / kṛyā́ḥ¹
कृयास्ताम्
kṛyā́stām
कृयासुः
kṛyā́suḥ
क्रयिषीष्ट
krayiṣīṣṭá
क्रयिषीयास्ताम्²
krayiṣīyā́stām²
क्रयिषीरन्
krayiṣīrán
Second कृयाः
kṛyā́ḥ
कृयास्तम्
kṛyā́stam
कृयास्त
kṛyā́sta
क्रयिषीष्ठाः
krayiṣīṣṭhā́ḥ
क्रयिषीयास्थाम्²
krayiṣīyā́sthām²
क्रयिषीढ्वम्
krayiṣīḍhvám
First कृयासम्
kṛyā́sam
कृयास्व
kṛyā́sva
कृयास्म
kṛyā́sma
क्रयिषीय
krayiṣīyá
क्रयिषीवहि
krayiṣīváhi
क्रयिषीमहि
krayiṣīmáhi
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Uncertain
Perfect: क्रयामास (krayā́mā́sa) or क्रयांचकार (krayā́ṃcakā́ra), क्रयांचक्रे (krayā́ṃcakré)
Active Mediopassive
Singular Dual Plural Singular Dual Plural
Indicative
Third क्रयामास / क्रयांचकार
krayā́mā́sa / krayā́ṃcakā́ra
क्रयामासतुः / क्रयांचक्रतुः
krayā́māsátuḥ / krayā́ṃcakrátuḥ
क्रयामासुः / क्रयांचक्रुः
krayā́māsúḥ / krayā́ṃcakrúḥ
क्रयांचक्रे
krayā́ṃcakré
क्रयांचक्राते
krayā́ṃcakrā́te
क्रयांचक्रिरे
krayā́ṃcakriré
Second क्रयामासिथ / क्रयांचकर्थ
krayā́mā́sitha / krayā́ṃcakártha
क्रयामासथुः / क्रयांचक्रथुः
krayā́māsáthuḥ / krayā́ṃcakráthuḥ
क्रयामास / क्रयांचक्र
krayā́māsá / krayā́ṃcakrá
क्रयांचकृषे
krayā́ṃcakṛṣé
क्रयांचक्राथे
krayā́ṃcakrā́the
क्रयांचकृध्वे
krayā́ṃcakṛdhvé
First क्रयामास / क्रयांचकर
krayā́mā́sa / krayā́ṃcakára
क्रयामासिव / क्रयांचकृव
krayā́māsivá / krayā́ṃcakṛvá
क्रयामासिम / क्रयांचकृम
krayā́māsimá / krayā́ṃcakṛmá
क्रयांचक्रे
krayā́ṃcakré
क्रयांचकृवहे
krayā́ṃcakṛváhe
क्रयांचकृमहे
krayā́ṃcakṛmáhe
Participles
क्रयामासिवांस् / क्रयांचकृवांस्
krayā́māsivā́ṃs / krayā́ṃcakṛvā́ṃs
क्रयांचक्राण
krayā́ṃcakrāṇá

References

[edit]
  • Monier Williams (1899) “क्रयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 321/2.
  • William Dwight Whitney, 1885, The Roots, Verb-forms, and Primary Derivatives of the Sanskrit Language, Leipzig: Breitkopf and Härtel, page 25
  • Arthur Anthony Macdonell (1893) “क्रयति”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
  • Otto Böhtlingk, Richard Schmidt (1879-1928) “क्रयति”, in Walter Slaje, Jürgen Hanneder, Paul Molitor, Jörg Ritter, editors, Nachtragswörterbuch des Sanskrit [Dictionary of Sanskrit with supplements] (in German), Halle-Wittenberg: Martin-Luther-Universität, published 2016
  • Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 410-411; 413
  • Pokorny, Julius (1959) “648”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 648
  • Mallory, J. P. with Adams, D. Q. (2006) The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World (Oxford Linguistics), New York: Oxford University Press, →ISBN, page 273