क्रतु

Sanskrit

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *kret-

Proto-Indo-European *-us

Proto-Indo-Iranian *krátuš

Sanskrit क्रतु॑ (krátu)

Inherited from Proto-Indo-Aryan *krátuṣ, from Proto-Indo-Iranian *krátuš, from Proto-Indo-European *krétus, from *kret- (“insight, intelligence”). Cognate with Ancient Greek κράτος (krátos), Avestan 𐬑𐬭𐬀𐬙𐬎 (xratu), Gothic 𐌷𐌰𐍂𐌳𐌿𐍃 (hardus).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kɾɐ́.tu/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /kɾɐ.t̪u/

Noun

क्रतु॑ • (krátu) stem, m

1. intelligence, understanding, enlightenment
2. a plan, idea
3. power, might, ability
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.42.7:

     अति नः सश्चतो नय सुगा नः सुपथा कृणु।
     पूषन्निह क्रतुं विदः॥

     ati naḥ saścato naya sugā naḥ supathā kṛṇu.
     pūṣanniha kratuṃ vidaḥ.

     Past all pursuers lead us, make pleasant our path and fair to tread:
     O Pūṣan, find thou power for this.

Declension

Masculine u-stem declension of क्रतु

	singular	dual	plural
nominative	क्रतुः (krátuḥ)	क्रतू (krátū)	क्रतवः (krátavaḥ)
vocative	क्रतो (kráto)	क्रतू (krátū)	क्रतवः (krátavaḥ)
accusative	क्रतुम् (krátum)	क्रतू (krátū)	क्रतून् (krátūn)
instrumental	क्रतुना (krátunā) क्रत्वा¹ (krátvā¹)	क्रतुभ्याम् (krátubhyām)	क्रतुभिः (krátubhiḥ)
dative	क्रतवे (krátave) क्रत्वे¹ (krátve¹)	क्रतुभ्याम् (krátubhyām)	क्रतुभ्यः (krátubhyaḥ)
ablative	क्रतोः (krátoḥ) क्रत्वः¹ (krátvaḥ¹)	क्रतुभ्याम् (krátubhyām)	क्रतुभ्यः (krátubhyaḥ)
genitive	क्रतोः (krátoḥ) क्रत्वः¹ (krátvaḥ¹)	क्रत्वोः (krátvoḥ)	क्रतूनाम् (krátūnām)
locative	क्रतौ (krátau)	क्रत्वोः (krátvoḥ)	क्रतुषु (krátuṣu)

• ¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “क्रतु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 319/1.