आरण्य

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• আৰণ্য (Assamese script)
• ᬆᬭᬡ᭄ᬬ (Balinese script)
• আরণ্য (Bengali script)
• 𑰁𑰨𑰜𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀆𑀭𑀡𑁆𑀬 (Brahmi script)
• အာရဏျ (Burmese script)
• આરણ્ય (Gujarati script)
• ਆਰਣ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌆𑌰𑌣𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦄꦴꦫꦟꦾ (Javanese script)
• 𑂄𑂩𑂝𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ಆರಣ್ಯ (Kannada script)
• អារណ្យ (Khmer script)
• ອາຣຓ຺ຍ (Lao script)
• ആരണ്യ (Malayalam script)
• ᠠ᠎᠊ᠠᡵᠠᢏᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘁𑘨𑘜𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠠᢗᠷᠠᢏᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑦡𑧈𑦼𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐁𑐬𑐞𑑂𑐫 (Newa script)
• ଆରଣ୍ଯ (Odia script)
• ꢃꢬꢠ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆄𑆫𑆟𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖁𑖨𑖜𑖿𑖧 (Siddham script)
• ආරණ්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩐𑩛𑩼𑩪 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚁𑚤𑚘𑚶𑚣 (Takri script)
• ஆரண்ய (Tamil script)
• ఆరణ్య (Telugu script)
• อารณฺย (Thai script)
• ཨཱ་ར་ཎྱ (Tibetan script)
• 𑒂𑒩𑒝𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨊𑨫𑨘𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

Vṛddhi derivative of अरण्य (áraṇya, “forest”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɑː.ɾɐɳ.jɐ́/, [ɑː.ɾɐj̃.jɐ́]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɑːˈɾɐɳ.jɐ/

Adjective

आरण्य • (āraṇyá) stem

1. of, belonging to, or coming from forest; wild, forest-born

   Synonym: वन्य (vanya)

   • c. 800 CE – 950 CE, Nārāyaṇa, Hitopadeśa :

     परो ऽपि हितवान् बन्धुर् बन्धुर् अप्य् अहितः परः ।
     अहितो देहजो व्याधिर् हितम् आरण्यम् औषधम् ॥

     paro ʼpi hitavān bandhur bandhur apy ahitaḥ paraḥ.
     ahito dehajo vyādhir hitam āraṇyam auṣadham.

     A favourable stranger is an ally and even a hostile relative is a foe; just as a disease born in the body is unfavourable while the forest-born herb is beneficial.

Declension

Masculine a-stem declension of आरण्य (āraṇyá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	आरण्यः āraṇyáḥ	आरण्यौ / आरण्या¹ āraṇyaú / āraṇyā́¹	आरण्याः / आरण्यासः¹ āraṇyā́ḥ / āraṇyā́saḥ¹
Vocative	आरण्य ā́raṇya	आरण्यौ / आरण्या¹ ā́raṇyau / ā́raṇyā¹	आरण्याः / आरण्यासः¹ ā́raṇyāḥ / ā́raṇyāsaḥ¹
Accusative	आरण्यम् āraṇyám	आरण्यौ / आरण्या¹ āraṇyaú / āraṇyā́¹	आरण्यान् āraṇyā́n
Instrumental	आरण्येन āraṇyéna	आरण्याभ्याम् āraṇyā́bhyām	आरण्यैः / आरण्येभिः¹ āraṇyaíḥ / āraṇyébhiḥ¹
Dative	आरण्याय āraṇyā́ya	आरण्याभ्याम् āraṇyā́bhyām	आरण्येभ्यः āraṇyébhyaḥ
Ablative	आरण्यात् āraṇyā́t	आरण्याभ्याम् āraṇyā́bhyām	आरण्येभ्यः āraṇyébhyaḥ
Genitive	आरण्यस्य āraṇyásya	आरण्ययोः āraṇyáyoḥ	आरण्यानाम् āraṇyā́nām
Locative	आरण्ये āraṇyé	आरण्ययोः āraṇyáyoḥ	आरण्येषु āraṇyéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ī-stem declension of आरण्यी (āraṇyī)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	आरण्यी āraṇyī	आरण्य्यौ / आरण्यी¹ āraṇyyau / āraṇyī¹	आरण्य्यः / आरण्यीः¹ āraṇyyaḥ / āraṇyīḥ¹
Vocative	आरण्यि āraṇyi	आरण्य्यौ / आरण्यी¹ āraṇyyau / āraṇyī¹	आरण्य्यः / आरण्यीः¹ āraṇyyaḥ / āraṇyīḥ¹
Accusative	आरण्यीम् āraṇyīm	आरण्य्यौ / आरण्यी¹ āraṇyyau / āraṇyī¹	आरण्यीः āraṇyīḥ
Instrumental	आरण्य्या āraṇyyā	आरण्यीभ्याम् āraṇyībhyām	आरण्यीभिः āraṇyībhiḥ
Dative	आरण्य्यै āraṇyyai	आरण्यीभ्याम् āraṇyībhyām	आरण्यीभ्यः āraṇyībhyaḥ
Ablative	आरण्य्याः / आरण्य्यै² āraṇyyāḥ / āraṇyyai²	आरण्यीभ्याम् āraṇyībhyām	आरण्यीभ्यः āraṇyībhyaḥ
Genitive	आरण्य्याः / आरण्य्यै² āraṇyyāḥ / āraṇyyai²	आरण्य्योः āraṇyyoḥ	आरण्यीनाम् āraṇyīnām
Locative	आरण्य्याम् āraṇyyām	आरण्य्योः āraṇyyoḥ	आरण्यीषु āraṇyīṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Feminine ā-stem declension of आरण्या (āraṇyā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	आरण्या āraṇyā	आरण्ये āraṇye	आरण्याः āraṇyāḥ
Vocative	आरण्ये āraṇye	आरण्ये āraṇye	आरण्याः āraṇyāḥ
Accusative	आरण्याम् āraṇyām	आरण्ये āraṇye	आरण्याः āraṇyāḥ
Instrumental	आरण्यया / आरण्या¹ āraṇyayā / āraṇyā¹	आरण्याभ्याम् āraṇyābhyām	आरण्याभिः āraṇyābhiḥ
Dative	आरण्यायै āraṇyāyai	आरण्याभ्याम् āraṇyābhyām	आरण्याभ्यः āraṇyābhyaḥ
Ablative	आरण्यायाः / आरण्यायै² āraṇyāyāḥ / āraṇyāyai²	आरण्याभ्याम् āraṇyābhyām	आरण्याभ्यः āraṇyābhyaḥ
Genitive	आरण्यायाः / आरण्यायै² āraṇyāyāḥ / āraṇyāyai²	आरण्ययोः āraṇyayoḥ	आरण्यानाम् āraṇyānām
Locative	आरण्यायाम् āraṇyāyām	आरण्ययोः āraṇyayoḥ	आरण्यासु āraṇyāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of आरण्य (āraṇyá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	आरण्यम् āraṇyám	आरण्ये āraṇyé	आरण्यानि / आरण्या¹ āraṇyā́ni / āraṇyā́¹
Vocative	आरण्य ā́raṇya	आरण्ये ā́raṇye	आरण्यानि / आरण्या¹ ā́raṇyāni / ā́raṇyā¹
Accusative	आरण्यम् āraṇyám	आरण्ये āraṇyé	आरण्यानि / आरण्या¹ āraṇyā́ni / āraṇyā́¹
Instrumental	आरण्येन āraṇyéna	आरण्याभ्याम् āraṇyā́bhyām	आरण्यैः / आरण्येभिः¹ āraṇyaíḥ / āraṇyébhiḥ¹
Dative	आरण्याय āraṇyā́ya	आरण्याभ्याम् āraṇyā́bhyām	आरण्येभ्यः āraṇyébhyaḥ
Ablative	आरण्यात् āraṇyā́t	आरण्याभ्याम् āraṇyā́bhyām	आरण्येभ्यः āraṇyébhyaḥ
Genitive	आरण्यस्य āraṇyásya	आरण्ययोः āraṇyáyoḥ	आरण्यानाम् āraṇyā́nām
Locative	आरण्ये āraṇyé	आरण्ययोः āraṇyáyoḥ	आरण्येषु āraṇyéṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “आरण्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 149, column 3.
• Hellwig, Oliver (2010–2025) “āraṇya”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “आरण्य”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 351