Jump to content

अवकाश

From Wiktionary, the free dictionary

Hindi

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed from Sanskrit अवकाश (avakāśa).

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /əʋ.kɑːʃ/, [ɐʋ.käːʃ]

Noun

[edit]

अवकाश (avkāśm (Urdu spelling اوکاش)

  1. leisure
  2. leave
  3. free time

Declension

[edit]

References

[edit]

Marathi

[edit]

Etymology

[edit]

From Old Marathi 𑘀𑘪𑘎𑘰𑘫 (avakāśa), from Sanskrit अवकाश (avakāśa).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

अवकाश (avkāśm

  1. leisure
  2. time remaining; space of time
  3. (sciences) interval, space, room

Declension

[edit]
Declension of अवकाश (masc cons-stem)
direct
singular
अवकाश
avkāś
direct
plural
अवकाश
avkāś
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
nominative
प्रथमा
अवकाश
avkāś
अवकाश
avkāś
oblique
सामान्यरूप
अवकाशा
avkāśā
अवकाशां-
avkāśān-
acc. / dative
द्वितीया / चतुर्थी
अवकाशाला
avkāśālā
अवकाशांना
avkāśānnā
ergative अवकाशाने, अवकाशानं
avkāśāne, avkāśāna
अवकाशांनी
avkāśānnī
instrumental अवकाशाशी
avkāśāśī
अवकाशांशी
avkāśānśī
locative
सप्तमी
अवकाशात
avkāśāt
अवकाशांत
avkāśāt
vocative
संबोधन
अवकाशा
avkāśā
अवकाशांनो
avkāśānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions.
There is no space between the stem and the postposition.
Locative Note: -त (-ta) is a postposition.
Genitive declension of अवकाश (masc cons-stem)
masculine object
पुल्लिंगी कर्म
feminine object
स्त्रीलिंगी कर्म
neuter object
नपुसकलिंगी कर्म
oblique
सामान्यरूप
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular*
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular subject
एकवचनी कर्ता
अवकाशाचा
avkāśāċā
अवकाशाचे
avkāśāċe
अवकाशाची
avkāśācī
अवकाशाच्या
avkāśācā
अवकाशाचे, अवकाशाचं
avkāśāċe, avkāśāċa
अवकाशाची
avkāśācī
अवकाशाच्या
avkāśācā
plural subject
अनेकवचनी कर्ता
अवकाशांचा
avkāśānċā
अवकाशांचे
avkāśānċe
अवकाशांची
avkāśāñcī
अवकाशांच्या
avkāśāncā
अवकाशांचे, अवकाशांचं
avkāśānċe, avkāśānċa
अवकाशांची
avkāśāñcī
अवकाशांच्या
avkāśāñcā
* Note: Word-final (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as (a).
Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

References

[edit]
  • Berntsen, Maxine (1982–1983) “अवकाश”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
  • Molesworth, James Thomas (1857) “अवकाश”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press

Old Marathi

[edit]

Noun

[edit]

अवकाश (avakāśam

  1. Devanagari form of 𑘀𑘪𑘎𑘰𑘫 (avakāśa)

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

अव- (ava-) +‎ काश (kāśa).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

अवकाश (avakāśa) stemm

  1. space; room
  2. occasion, opportunity
  3. interval, aperture
  4. intermediate time
  5. access

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of अवकाश
singular dual plural
nominative अवकाशः (avakāśaḥ) अवकाशौ (avakāśau)
अवकाशा¹ (avakāśā¹)
अवकाशाः (avakāśāḥ)
अवकाशासः¹ (avakāśāsaḥ¹)
vocative अवकाश (avakāśa) अवकाशौ (avakāśau)
अवकाशा¹ (avakāśā¹)
अवकाशाः (avakāśāḥ)
अवकाशासः¹ (avakāśāsaḥ¹)
accusative अवकाशम् (avakāśam) अवकाशौ (avakāśau)
अवकाशा¹ (avakāśā¹)
अवकाशान् (avakāśān)
instrumental अवकाशेन (avakāśena) अवकाशाभ्याम् (avakāśābhyām) अवकाशैः (avakāśaiḥ)
अवकाशेभिः¹ (avakāśebhiḥ¹)
dative अवकाशाय (avakāśāya) अवकाशाभ्याम् (avakāśābhyām) अवकाशेभ्यः (avakāśebhyaḥ)
ablative अवकाशात् (avakāśāt) अवकाशाभ्याम् (avakāśābhyām) अवकाशेभ्यः (avakāśebhyaḥ)
genitive अवकाशस्य (avakāśasya) अवकाशयोः (avakāśayoḥ) अवकाशानाम् (avakāśānām)
locative अवकाशे (avakāśe) अवकाशयोः (avakāśayoḥ) अवकाशेषु (avakāśeṣu)
  • ¹Vedic

Descendants

[edit]

References

[edit]