قیصاج

See also: قیصاچ

Ottoman Turkish

قیصاج

Alternative forms

• قیصاچ (kısaç), قصاج (kısac, kısaç), قصاچ (kısac, kısaç), قیساج (kısac, kısaç), قساج (kısac, kısaç), قیصقاج (kıskac, kıskaç), قیصقاچ (kıskaç), قصقاج (kıskac, kıskaç), قصقاچ (kıskaç)

Etymology

Inherited from Proto-Turkic *kïsgač (“pincers”), from a formation widespread in Turkic equivalent to قیصمق (kısmak, “to catch, pinch”) +‎ ـغج (-gac). Cognate with Azerbaijani qısqac, Karakhanid قِسْغاجْ (qısɣač), Karaim кыскач, Kazakh қысқыш (qysqyş), Tatar кыскыч (qıskıç), Turkmen gysgyç, Uyghur قىسقاچ (qisqach), Uzbek qisqich.

Noun

قیصاج • (kısac or kısaç)

1. tongs, pliers, pincers, any instrument used for picking things up without touching them with the hands or fingers
   • 1922, ادارهٔ حرب و سیاست, Istanbul: مطبعهٔ عثمانیه, page 176, originally 199; translation of Erich Ludendorff, Kriegsführung und Politik, Berlin: E. S. Mittler & Sohn, 1922:

     شرقی غالیچیا، و بوقوونیاده شمندوفر نقاباتی تأسس ایتدكدن صكره شرقده صلحی تأمین ایچون دینیه‌ستر نهری جنوبندن روس — رومن جبهه‌سنه قارشو حربه دوام ایتمك فكرندن فراغت ایتمك لازمكلیورایدی. بر قصقاچ تأثیری یاپه‌بیلمك ایچون بری قلاص غربندن یوقاره‌سه‌ره‌ت اوزرینه و دیكری دینیه‌ستر جنوبندن اولمق اوزره مضاعف بر تعرض اجراسی لازمكلیور ایده.

     Şarki Galiçya, ve Bukovinyada‌ şömendüfer nakabatı tesis itdikden soñra şarkda sulhı temin içün Dinyester nehri cenubundan rus-rumen cebhesine karşu harbe devam itmek fikrinden feragat itmek lazım geliyor idi. Bir kıskaç tesiri yapabilmek içün biri Kalas garbından yukara-yı Seret üzerine ve diğeri Dinyester cenubundan olmak üzere muzaaf bir taarruz icrası lazım geliyor idi.

     [original: Unsere weitere Absicht, nach Herstellung der Eisenbahnverbindungen in Ostgalizien und in der Bukowina zur Erzwingung des Friedens im Osten den Feldzug gegen die russisch-rumänische Front südlich des Dnjestr fortzusetzen, mußte aufgegeben werden. Er sollte in einem doppelten Angriff über den oberen Sereth westlich Galatz und hart südlich des Dnjestr bestehen und auch zangenartig wirken.]

     Our further intention, the military campaign against the Russian-Romanian front to be continued south of the Dniestr to force peace in the east, after procurement of the railroad connections in Eastern Galicia and in the Bukovina, had to be abandoned. It was supposed to consist in a double attack over the upper Siret west of Galați as well as hard south of the Dniestr and go like pincers.

Descendants

• Turkish: kısaç, kıskaç
• → Arabic: قُصَاج (quṣāj)
• → Armenian: խըսաճ (xəsač)

See also

• كرپدن (kerpeden, “pincers, nipper”)
• ماشه (maşa, “pincers, firetongs”)
• چمدیك (çimdik, “pinch”)
• گلبرو (gelberi, “tongs for sorting ashes”)

 

Further reading

• Çağbayır, Yaşar (2007) “kısaç”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), volume 1, Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 2632
• Hindoglu, Artin (1838) “قصاج”, in Hazine-i lûgat ou dictionnaire abrégé turc-français‎^[1], Vienna: F. Beck, page 365a
• Kélékian, Diran (1911) “قیصاج”, in Dictionnaire turc-français‎^[2], Constantinople: Mihran, page 999
• Meninski, Franciszek à Mesgnien (1687) “Forceps”, in Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, simul idem index verborum lexici turcico-arabico-persici, quod latinâ, germanicâ, aliarumque linguarum adjectâ nomenclatione nuper in lucem editum‎^[3], Vienna, column 600
• Meninski, Franciszek à Mesgnien (1680) “قصاج”, in Thesaurus linguarum orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae, praecipuas earum opes à Turcis peculiariter usurpatas continens, nimirum Lexicon Turkico-Arabico-Persicum‎^[4], Vienna, column 3702
• Nişanyan, Sevan (2002–) “kıskaç”, in Nişanyan Sözlük
• Redhouse, James W. (1890) “قیصاج”, in A Turkish and English Lexicon‎^[5], Constantinople: A. H. Boyajian, page 1507
• Zenker, Julius Theodor (1876) “قصاج and قصاچ and قساج”, in Türkisch-arabisch-persisches Handwörterbuch, volume 2 (overall work in German and French), Leipzig: Wilhelm Engelmann, page 702a