քրքրեմ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]Reduplication of *քիր- (*kʻir-), of unknown origin.[1]
Verb
[edit]քրքրեմ • (kʻrkʻrem)
- (transitive) to search or dive into, to investigate carefully, to examine with care
- (transitive) to agitate, to undo, to destroy
- քրքրել զմիտս ― kʻrkʻrel zmits ― to excite, to rouse up or awake the mind, to stimulate
- քրքրեմ զախորժակ ― kʻrkʻrem zaxoržak ― to sharpen, to quicken the appetite
- (mediopassive, intransitive) to give oneself up to debauchery
Conjugation
[edit]active
| infinitive | քրքրել (kʻrkʻrel) | participle | քրքրեցեալ, քրքրեալ (kʻrkʻrecʻeal, kʻrkʻreal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | քրքրեց- (kʻrkʻrecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | քրքրեմ (kʻrkʻrem) | քրքրես (kʻrkʻres) | քրքրէ (kʻrkʻrē) | քրքրեմք (kʻrkʻremkʻ) | քրքրէք (kʻrkʻrēkʻ) | քրքրեն (kʻrkʻren) | |
| imperfect | քրքրէի, քրքրեի* (kʻrkʻrēi, kʻrkʻrei*) | քրքրէիր, քրքրեիր* (kʻrkʻrēir, kʻrkʻreir*) | քրքրէր (kʻrkʻrēr) | քրքրէաք, քրքրեաք* (kʻrkʻrēakʻ, kʻrkʻreakʻ*) | քրքրէիք, քրքրեիք* (kʻrkʻrēikʻ, kʻrkʻreikʻ*) | քրքրէին, քրքրեին* (kʻrkʻrēin, kʻrkʻrein*) | |
| aorist | քրքրեցի (kʻrkʻrecʻi) | քրքրեցեր (kʻrkʻrecʻer) | քրքրեաց (kʻrkʻreacʻ) | քրքրեցաք (kʻrkʻrecʻakʻ) | քրքրեցէք, քրքրեցիք (kʻrkʻrecʻēkʻ, kʻrkʻrecʻikʻ) | քրքրեցին (kʻrkʻrecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | քրքրիցեմ (kʻrkʻricʻem) | քրքրիցես (kʻrkʻricʻes) | քրքրիցէ (kʻrkʻricʻē) | քրքրիցեմք (kʻrkʻricʻemkʻ) | քրքրիցէք (kʻrkʻricʻēkʻ) | քրքրիցեն (kʻrkʻricʻen) | |
| aorist | քրքրեցից (kʻrkʻrecʻicʻ) | քրքրեսցես (kʻrkʻrescʻes) | քրքրեսցէ (kʻrkʻrescʻē) | քրքրեսցուք (kʻrkʻrescʻukʻ) | քրքրեսջիք (kʻrkʻresǰikʻ) | քրքրեսցեն (kʻrkʻrescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | քրքրեա՛ (kʻrkʻreá) | — | — | քրքրեցէ՛ք (kʻrkʻrecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | քրքրեսջի՛ր (kʻrkʻresǰír) | — | — | քրքրեսջի՛ք (kʻrkʻresǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ քրքրեր (mí kʻrkʻrer) | — | — | մի՛ քրքրէք (mí kʻrkʻrēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | քրքրել, քրքրիլ* (kʻrkʻrel, kʻrkʻril*) | participle | քրքրեցեալ, քրքրեալ (kʻrkʻrecʻeal, kʻrkʻreal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | քրքրեց- (kʻrkʻrecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | քրքրիմ (kʻrkʻrim) | քրքրիս (kʻrkʻris) | քրքրի (kʻrkʻri) | քրքրիմք (kʻrkʻrimkʻ) | քրքրիք (kʻrkʻrikʻ) | քրքրին (kʻrkʻrin) | |
| imperfect | քրքրէի (kʻrkʻrēi) | քրքրէիր (kʻrkʻrēir) | քրքրէր, քրքրիւր (kʻrkʻrēr, kʻrkʻriwr) | քրքրէաք (kʻrkʻrēakʻ) | քրքրէիք (kʻrkʻrēikʻ) | քրքրէին (kʻrkʻrēin) | |
| aorist | քրքրեցայ (kʻrkʻrecʻay) | քրքրեցար (kʻrkʻrecʻar) | քրքրեցաւ (kʻrkʻrecʻaw) | քրքրեցաք (kʻrkʻrecʻakʻ) | քրքրեցայք (kʻrkʻrecʻaykʻ) | քրքրեցան (kʻrkʻrecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | քրքրիցիմ (kʻrkʻricʻim) | քրքրիցիս (kʻrkʻricʻis) | քրքրիցի (kʻrkʻricʻi) | քրքրիցիմք (kʻrkʻricʻimkʻ) | քրքրիցիք (kʻrkʻricʻikʻ) | քրքրիցին (kʻrkʻricʻin) | |
| aorist | քրքրեցայց (kʻrkʻrecʻaycʻ) | քրքրեսցիս (kʻrkʻrescʻis) | քրքրեսցի (kʻrkʻrescʻi) | քրքրեսցուք (kʻrkʻrescʻukʻ) | քրքրեսջիք (kʻrkʻresǰikʻ) | քրքրեսցին (kʻrkʻrescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | քրքրեա՛ց (kʻrkʻreácʻ) | — | — | քրքրեցարո՛ւք (kʻrkʻrecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | քրքրեսջի՛ր (kʻrkʻresǰír) | — | — | քրքրեսջի՛ք (kʻrkʻresǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ քրքրիր (mí kʻrkʻrir) | — | — | մի՛ քրքրիք (mí kʻrkʻrikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- հետաքրքիր (hetakʻrkʻir)
- հետաքրքրաբար (hetakʻrkʻrabar)
- քրքիր (kʻrkʻir)
- քրքրանք (kʻrkʻrankʻ)
- քրքրութիւն (kʻrkʻrutʻiwn)
Descendants
[edit]- Armenian: քրքրել (kʻrkʻrel)
References
[edit]- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “քրքիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 603a
Further reading
[edit]- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “քրքրեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “քրքրեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy