քուրմ
Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Old Armenian քուրմ (kʻurm); see it for more.
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /kʰuɾm/, [kʰuɾm]
- (Western Armenian) IPA(key): /kuɾm/, [kʰuɾm]
Noun
[edit]քուրմ • (kʻurm)
Declension
[edit]| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քուրմ (kʻurm) | քրմեր (kʻrmer) | ||
| dative | քրմի (kʻrmi) | քրմերի (kʻrmeri) | ||
| ablative | քրմից (kʻrmicʻ) | քրմերից (kʻrmericʻ) | ||
| instrumental | քրմով (kʻrmov) | քրմերով (kʻrmerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քուրմը/քուրմն (kʻurmə/kʻurmn) | քրմերը/քրմերն (kʻrmerə/kʻrmern) | ||
| dative | քրմին (kʻrmin) | քրմերին (kʻrmerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քուրմս (kʻurms) | քրմերս (kʻrmers) | ||
| dative | քրմիս (kʻrmis) | քրմերիս (kʻrmeris) | ||
| ablative | քրմիցս (kʻrmicʻs) | քրմերիցս (kʻrmericʻs) | ||
| instrumental | քրմովս (kʻrmovs) | քրմերովս (kʻrmerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քուրմդ (kʻurmd) | քրմերդ (kʻrmerd) | ||
| dative | քրմիդ (kʻrmid) | քրմերիդ (kʻrmerid) | ||
| ablative | քրմիցդ (kʻrmicʻd) | քրմերիցդ (kʻrmericʻd) | ||
| instrumental | քրմովդ (kʻrmovd) | քրմերովդ (kʻrmerovd) | ||
| locative | — | — | ||
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քուրմ (kʻurm) | քուրմեր (kʻurmer) | ||
| dative | քուրմի (kʻurmi) | քուրմերի (kʻurmeri) | ||
| ablative | քուրմից (kʻurmicʻ) | քուրմերից (kʻurmericʻ) | ||
| instrumental | քուրմով (kʻurmov) | քուրմերով (kʻurmerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քուրմը/քուրմն (kʻurmə/kʻurmn) | քուրմերը/քուրմերն (kʻurmerə/kʻurmern) | ||
| dative | քուրմին (kʻurmin) | քուրմերին (kʻurmerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քուրմս (kʻurms) | քուրմերս (kʻurmers) | ||
| dative | քուրմիս (kʻurmis) | քուրմերիս (kʻurmeris) | ||
| ablative | քուրմիցս (kʻurmicʻs) | քուրմերիցս (kʻurmericʻs) | ||
| instrumental | քուրմովս (kʻurmovs) | քուրմերովս (kʻurmerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քուրմդ (kʻurmd) | քուրմերդ (kʻurmerd) | ||
| dative | քուրմիդ (kʻurmid) | քուրմերիդ (kʻurmerid) | ||
| ablative | քուրմիցդ (kʻurmicʻd) | քուրմերիցդ (kʻurmericʻd) | ||
| instrumental | քուրմովդ (kʻurmovd) | քուրմերովդ (kʻurmerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Classical Syriac ܟܘܡܪܐ (kūmrāʾ, “priest”).
Noun
[edit]քուրմ • (kʻurm)
- pagan priest
- 5th century, Agatʻangełos, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of the Armenians] 778:[1]
- Նախ դիպեալ ի ճանապարհի երազացոյց երազահան պաշտաման Տրի դից, դպրի գիտութեան քրմաց, անուանեալ Դիւան գրչի Որմզդի, ուսման ճարտարութեան մեհեան
- Nax dipeal i čanaparhi erazacʻoycʻ erazahan paštaman Tri dicʻ, dpri gitutʻean kʻrmacʻ, anuaneal Diwan grčʻi Ormzdi, usman čartarutʻean mehean
- Translation by R. W. Thomson
- On the road he first came across the shrine of the god Tir, the interpreter of dreams, the scribe of pagan learning, who was called the secretary of Ormizd, a temple of learned instruction.
- Նախ դիպեալ ի ճանապարհի երազացոյց երազահան պաշտաման Տրի դից, դպրի գիտութեան քրմաց, անուանեալ Դիւան գրչի Որմզդի, ուսման ճարտարութեան մեհեան
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).10.2–3:[2]
- Է թռչուն ինչ ի հնդիկս, որ կոչի փիւնիքս։ Ըստ հինգհարիւր ամին գայ ի ծառսն Լիբանանու եւ լնու զերկոսին թեւսն իւր խնկաւք. եւ երթայ ազդ առնէ քրմին Արեգ քաղաքի ի յամսեան պայեմոդի կամ ի փարմոդի, այսինքն արեգ կամ ի կանխոց։
- Ē tʻṙčʻun inčʻ i hndiks, or kočʻi pʻiwnikʻs. Əst hinghariwr amin gay i caṙsn Libananu ew lnu zerkosin tʻewsn iwr xnkawkʻ. ew ertʻay azd aṙnē kʻrmin Areg kʻałakʻi i yamsean payemodi kam i pʻarmodi, aysinkʻn areg kam i kanxocʻ.
- Translation by Gohar Muradyan
- There is a bird in India called phoenix. Every five hundred years it comes to the trees of Lebanon and fills both its wings with incense, and goes to inform the priest of Heliopolis, in the month Phamenoth or Pharmuthi, that is Areg or the preceding months [i.e. Meheki].
- Է թռչուն ինչ ի հնդիկս, որ կոչի փիւնիքս։ Ըստ հինգհարիւր ամին գայ ի ծառսն Լիբանանու եւ լնու զերկոսին թեւսն իւր խնկաւք. եւ երթայ ազդ առնէ քրմին Արեգ քաղաքի ի յամսեան պայեմոդի կամ ի փարմոդի, այսինքն արեգ կամ ի կանխոց։
Declension
[edit]i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | քուրմ (kʻurm) | քուրմք (kʻurmkʻ) | |
| genitive | քրմի (kʻrmi) | քրմաց (kʻrmacʻ) | |
| dative | քրմի (kʻrmi) | քրմաց (kʻrmacʻ) | |
| accusative | քուրմ (kʻurm) | քուրմս (kʻurms) | |
| ablative | քրմէ (kʻrmē) | քրմաց (kʻrmacʻ) | |
| instrumental | քրմաւ (kʻrmaw) | քրմաւք = քրմօք (kʻrmawkʻ = kʻrmōkʻ) | |
| locative | քրմի (kʻrmi) | քուրմս (kʻurms) |
Derived terms
[edit]Descendants
[edit]References
[edit]- ^ Thomson, R. W. (1976) Agathangelos, History of the Armenians[1], Albany, NY: State University of New York Press, pages 316–317
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[2], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 103, 147
Further reading
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “քուրմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “քուրմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “քուրմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press