ցնծամ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]The origin is uncertain.
Verb
[edit]ցնծամ • (cʻncam)
- to rejoice, to be joyful, to be transported with happiness, to be full of merriment
- 16th century, Zakʻaria Gnunecʻi :[1]
- Րամեալ սիրով սիրտ իմ ցընծայ,
Հեռաստանէ առ քեզ խայտեայ,
Եւ ողջունեալ քեզ համբոյր տայ,
Սիրով ի սէր քո կապեցա։- Rameal sirov sirt im cʻəncay,
Heṙastanē aṙ kʻez xayteay,
Ew oġǰuneal kʻez hamboyr tay,
Sirov i sēr kʻo kapecʻa.
- Translation by S. Peter Cowe
- Filled with love, my heart rejoices,
From afar it rushes toward you,
And, greeting you, offers a kiss,
In love I am bound to your love.
- Filled with love, my heart rejoices,
- Rameal sirov sirt im cʻəncay,
- Րամեալ սիրով սիրտ իմ ցընծայ,
Conjugation
[edit]active
| infinitive | ցնծալ (cʻncal) | participle | ցնծացեալ (cʻncacʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | ցնծացուցանեմ (cʻncacʻucʻanem) | aorist stem | ցնծաց- (cʻncacʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցնծամ (cʻncam) | ցնծաս (cʻncas) | ցնծայ (cʻncay) | ցնծամք (cʻncamkʻ) | ցնծայք (cʻncaykʻ) | ցնծան (cʻncan) | |
| imperfect | ցնծայի (cʻncayi) | ցնծայիր (cʻncayir) | ցնծայր (cʻncayr) | ցնծայաք (cʻncayakʻ) | ցնծայիք (cʻncayikʻ) | ցնծային (cʻncayin) | |
| aorist | ցնծացի (cʻncacʻi) | ցնծացեր (cʻncacʻer) | ցնծաց (cʻncacʻ) | ցնծացաք (cʻncacʻakʻ) | ցնծացէք, ցնծացիք (cʻncacʻēkʻ, cʻncacʻikʻ) | ցնծացին (cʻncacʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցնծայցեմ (cʻncaycʻem) | ցնծայցես (cʻncaycʻes) | ցնծայցէ (cʻncaycʻē) | ցնծայցեմք (cʻncaycʻemkʻ) | ցնծայցէք (cʻncaycʻēkʻ) | ցնծայցեն (cʻncaycʻen) | |
| aorist | ցնծացից (cʻncacʻicʻ) | ցնծասցես (cʻncascʻes) | ցնծասցէ (cʻncascʻē) | ցնծասցուք (cʻncascʻukʻ) | ցնծասջիք (cʻncasǰikʻ) | ցնծասցեն (cʻncascʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ցնծա՛ (cʻncá) | — | — | ցնծացէ՛ք (cʻncacʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | ցնծասջի՛ր (cʻncasǰír) | — | — | ցնծասջի՛ք (cʻncasǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ցնծար (mí cʻncar) | — | — | մի՛ ցնծայք (mí cʻncaykʻ) | — | |
mediopassive
| infinitive | ցնծալ (cʻncal) | participle | ցնծացեալ (cʻncacʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | ցնծացուցանեմ (cʻncacʻucʻanem) | aorist stem | ցնծաց- (cʻncacʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցնծամ (cʻncam) | ցնծաս (cʻncas) | ցնծայ (cʻncay) | ցնծամք (cʻncamkʻ) | ցնծայք (cʻncaykʻ) | ցնծան (cʻncan) | |
| imperfect | ցնծայի (cʻncayi) | ցնծայիր (cʻncayir) | ցնծայր (cʻncayr) | ցնծայաք (cʻncayakʻ) | ցնծայիք (cʻncayikʻ) | ցնծային (cʻncayin) | |
| aorist | ցնծացայ (cʻncacʻay) | ցնծացար (cʻncacʻar) | ցնծացաւ (cʻncacʻaw) | ցնծացաք (cʻncacʻakʻ) | ցնծացայք (cʻncacʻaykʻ) | ցնծացան (cʻncacʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցնծայցիմ (cʻncaycʻim) | ցնծայցիս (cʻncaycʻis) | ցնծայցի (cʻncaycʻi) | ցնծայցիմք (cʻncaycʻimkʻ) | ցնծայցիք (cʻncaycʻikʻ) | ցնծայցին (cʻncaycʻin) | |
| aorist | ցնծացայց (cʻncacʻaycʻ) | ցնծասցիս (cʻncascʻis) | ցնծասցի (cʻncascʻi) | ցնծասցուք (cʻncascʻukʻ) | ցնծասջիք (cʻncasǰikʻ) | ցնծասցին (cʻncascʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ցնծացի՛ր (cʻncacʻír) | — | — | ցնծացարո՛ւք (cʻncacʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | ցնծասջի՛ր (cʻncasǰír) | — | — | ցնծասջի՛ք (cʻncasǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ցնծար (mí cʻncar) | — | — | մի՛ ցնծայք (mí cʻncaykʻ) | — | |
Derived terms
[edit]- ցնծալի (cʻncali)
- ցնծալից (cʻncalicʻ)
- ցնծատեսակ (cʻncatesak)
- ցնծացած (cʻncacʻac)
- ցնծացուցանեմ (cʻncacʻucʻanem)
- ցնծացուցիչ (cʻncacʻucʻičʻ)
- ցնծաւէտութիւն (cʻncawētutʻiwn)
- ցնծութիւն (cʻncutʻiwn)
- ցնծումն (cʻncumn)
Descendants
[edit]- Armenian: ցնծալ (cʻncal)
References
[edit]- ^ Cowe, S. Peter (2019) “The object of Ałtʿamarʿci’s affections”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 61
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ցնծալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ցնծամ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ցնծամ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy