ցանցեմ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]From ցանց (cʻancʻ).
Verb
[edit]ցանցեմ • (cʻancʻem)
- (transitive) to fish with nets
- 5th? century, Movsēs Xorenacʻi, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of Armenia] 2.85[1]:
- Եւ քանզի ոչ կարաց շարժել ձեռամբ զհսկայն՝ զլանջօք առ երիվարին․ և ոչ այնչափ ինչ շութափեաց մտրակել զերիվարն, քան թէ ահեակ ձեռամբն ի ներդեայն աճապարեալ սկային, և սաստկութեամբ ուժոյն զիւրեաւ ցանցեալ՝ ի ճահ դիպեցուցանէր զերկսայրին, և ընդ մէջ կտրէր զայրն և զոյգ ընդ պարանոցին զգլուխ երիվարին։
- Ew kʻanzi očʻ karacʻ šaržel jeṙamb zhskayn, zlanǰōkʻ aṙ erivarin; ew očʻ aynčʻapʻ inčʻ šutʻapʻeacʻ mtrakel zerivarn, kʻan tʻē aheak jeṙambn i nerdeayn ačapareal skayin, ew sastkutʻeamb užoyn ziwreaw cʻancʻeal, i čah dipecʻucʻanēr zerksayrin, ew ənd mēǰ ktrēr zayrn ew zoyg ənd paranocʻin zglux erivarin.
- Եւ քանզի ոչ կարաց շարժել ձեռամբ զհսկայն՝ զլանջօք առ երիվարին․ և ոչ այնչափ ինչ շութափեաց մտրակել զերիվարն, քան թէ ահեակ ձեռամբն ի ներդեայն աճապարեալ սկային, և սաստկութեամբ ուժոյն զիւրեաւ ցանցեալ՝ ի ճահ դիպեցուցանէր զերկսայրին, և ընդ մէջ կտրէր զայրն և զոյգ ընդ պարանոցին զգլուխ երիվարին։
Conjugation
[edit]active
| infinitive | ցանցել (cʻancʻel) | participle | ցանցեցեալ, ցանցեալ (cʻancʻecʻeal, cʻancʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ցանցեց- (cʻancʻecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցանցեմ (cʻancʻem) | ցանցես (cʻancʻes) | ցանցէ (cʻancʻē) | ցանցեմք (cʻancʻemkʻ) | ցանցէք (cʻancʻēkʻ) | ցանցեն (cʻancʻen) | |
| imperfect | ցանցէի, ցանցեի* (cʻancʻēi, cʻancʻei*) | ցանցէիր, ցանցեիր* (cʻancʻēir, cʻancʻeir*) | ցանցէր (cʻancʻēr) | ցանցէաք, ցանցեաք* (cʻancʻēakʻ, cʻancʻeakʻ*) | ցանցէիք, ցանցեիք* (cʻancʻēikʻ, cʻancʻeikʻ*) | ցանցէին, ցանցեին* (cʻancʻēin, cʻancʻein*) | |
| aorist | ցանցեցի (cʻancʻecʻi) | ցանցեցեր (cʻancʻecʻer) | ցանցեաց (cʻancʻeacʻ) | ցանցեցաք (cʻancʻecʻakʻ) | ցանցեցէք, ցանցեցիք (cʻancʻecʻēkʻ, cʻancʻecʻikʻ) | ցանցեցին (cʻancʻecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցանցիցեմ (cʻancʻicʻem) | ցանցիցես (cʻancʻicʻes) | ցանցիցէ (cʻancʻicʻē) | ցանցիցեմք (cʻancʻicʻemkʻ) | ցանցիցէք (cʻancʻicʻēkʻ) | ցանցիցեն (cʻancʻicʻen) | |
| aorist | ցանցեցից (cʻancʻecʻicʻ) | ցանցեսցես (cʻancʻescʻes) | ցանցեսցէ (cʻancʻescʻē) | ցանցեսցուք (cʻancʻescʻukʻ) | ցանցեսջիք (cʻancʻesǰikʻ) | ցանցեսցեն (cʻancʻescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ցանցեա՛ (cʻancʻeá) | — | — | ցանցեցէ՛ք (cʻancʻecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | ցանցեսջի՛ր (cʻancʻesǰír) | — | — | ցանցեսջի՛ք (cʻancʻesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ցանցեր (mí cʻancʻer) | — | — | մի՛ ցանցէք (mí cʻancʻēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | ցանցել, ցանցիլ* (cʻancʻel, cʻancʻil*) | participle | ցանցեցեալ, ցանցեալ (cʻancʻecʻeal, cʻancʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ցանցեց- (cʻancʻecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցանցիմ (cʻancʻim) | ցանցիս (cʻancʻis) | ցանցի (cʻancʻi) | ցանցիմք (cʻancʻimkʻ) | ցանցիք (cʻancʻikʻ) | ցանցին (cʻancʻin) | |
| imperfect | ցանցէի (cʻancʻēi) | ցանցէիր (cʻancʻēir) | ցանցէր, ցանցիւր (cʻancʻēr, cʻancʻiwr) | ցանցէաք (cʻancʻēakʻ) | ցանցէիք (cʻancʻēikʻ) | ցանցէին (cʻancʻēin) | |
| aorist | ցանցեցայ (cʻancʻecʻay) | ցանցեցար (cʻancʻecʻar) | ցանցեցաւ (cʻancʻecʻaw) | ցանցեցաք (cʻancʻecʻakʻ) | ցանցեցայք (cʻancʻecʻaykʻ) | ցանցեցան (cʻancʻecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցանցիցիմ (cʻancʻicʻim) | ցանցիցիս (cʻancʻicʻis) | ցանցիցի (cʻancʻicʻi) | ցանցիցիմք (cʻancʻicʻimkʻ) | ցանցիցիք (cʻancʻicʻikʻ) | ցանցիցին (cʻancʻicʻin) | |
| aorist | ցանցեցայց (cʻancʻecʻaycʻ) | ցանցեսցիս (cʻancʻescʻis) | ցանցեսցի (cʻancʻescʻi) | ցանցեսցուք (cʻancʻescʻukʻ) | ցանցեսջիք (cʻancʻesǰikʻ) | ցանցեսցին (cʻancʻescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ցանցեա՛ց (cʻancʻeácʻ) | — | — | ցանցեցարո՛ւք (cʻancʻecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | ցանցեսջի՛ր (cʻancʻesǰír) | — | — | ցանցեսջի՛ք (cʻancʻesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ցանցիր (mí cʻancʻir) | — | — | մի՛ ցանցիք (mí cʻancʻikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Descendants
[edit]- Armenian: ցանցել (cʻancʻel)
References
[edit]- ^ Movsēs Xorenacʻi (1913) M. Abeġean and S. Yarutʻiwnean, editors, Patmutʻiwn Hayocʻ (Patmagirkʻ hayocʻ; II.1), Tiflis: Aragatip Mnacʻakan Martiroseancʻi, pages 230–231
Further reading
[edit]- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “ցանցեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 910a
- Awgerean, Mkrtičʻ, Čēlalean, Grigor (1865) “ցանցեմ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 797b
- J̌axǰaxean, Manuēl (1837) “ցանցեմ”, in Baṙgirkʻ i barbaṙ hay ew italakan [Armenian–Italian Dictionary], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1409c
- Martirosyan, Hrach (2016) “Mediterranean substrate words in Armenian: two etymologies”, in Bjarne Simmelkjær Sandgaard Hansen, Benedicte Nielsen Whitehead, Thomas Olander & Birgit Anette Olsen, editors, Etymology and the European Lexicon. Proceedings of the 14th Fachtagung of the Indogermanische Gesellschaft, Copenhagen, 17-22 September 2012[1], Wiesbaden: Reichert Verlag, page 294
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ցանցեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 715a