սենեսկալ
Jump to navigation
Jump to search
Middle Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]From Old French seneschal.
Noun
[edit]սենեսկալ • (seneskal)
- seneschal (tite in the Armenian Kingdom of Cilicia)
- 1265, Smbat Sparapet, Datastanagirkʻ [Law Code] :[1]
- Են եւ այլ շատ սպասաւորք աթոռոյն, որձեր եւ կրտեր, դասէ ի դուրս՝ անհաշիւք, հինգ դասք։ Առաջին՝ պատգամաւորքն, որ զդուրսի գանգատն ասեն․ են եւ կարդացաւղքն եւ նաւտարնին․ են որք են լվացաւղք ի բաղանիքն, են եւ հացապաներ եւ սենէսկալեր (var. սենսկլեր) եւ ֆառաշնին որ ջուր տանին լուանալոյ […]
- En ew ayl šat spasaworkʻ atʻoṙoyn, orjer ew krter, dasē i durs, anhašiwkʻ, hing daskʻ. Aṙaǰin, patgamaworkʻn, or zdursi gangatn asen; en ew kardacʻawġkʻn ew nawtarnin; en orkʻ en lvacʻawġkʻ i baġanikʻn, en ew hacʻapaner ew senēskaler (var. senskler) ew faṙašnin or ǰur tanin luanaloy […]
- There are many other palace ministers, males and eunuchs, who are not in [those nine] ranks. They [do not represent ranks, but] are divided into five classes. First, envoys reporting external complaints, then readers and notaries; then those preparing [the king's] bath and bathing him, and stewards and seneschals, farashes, bringing water to the king for bathing […]
- Են եւ այլ շատ սպասաւորք աթոռոյն, որձեր եւ կրտեր, դասէ ի դուրս՝ անհաշիւք, հինգ դասք։ Առաջին՝ պատգամաւորքն, որ զդուրսի գանգատն ասեն․ են եւ կարդացաւղքն եւ նաւտարնին․ են որք են լվացաւղք ի բաղանիքն, են եւ հացապաներ եւ սենէսկալեր (var. սենսկլեր) եւ ֆառաշնին որ ջուր տանին լուանալոյ […]
- 13th century, Smbat Sparapet, Taregirkʻ [Chronicle] , (1859 edition, page 137):
- Պարոն Օշին Սինիջալն։
- Paron Ōšin Siniǰaln.
- Baron Ōšin the seneschal.
- Պարոն Օշին Սինիջալն։
- 13th century, Smbat Sparapet, Taregirkʻ [Chronicle] , (1957 edition, page 222):
- Եւ էր սա աշտիճանաւ սենեսկալ Հայոց, որում յանձն առնէր թագաւորն զդուստրն իւր, հանդերձ պայլիւն, Յոհաննու հայրապետին եւ իշխանացն ամենեցուն․ եւ բանս խրատականս խօսէր ընդ նոսա։
- Ew ēr sa aštičanaw seneskal Hayocʻ, orum yanjn aṙnēr tʻagaworn zdustrn iwr, handerj payliwn, Yohannu hayrapetin ew išxanacʻn amenecʻun; ew bans xratakans xōsēr ənd nosa.
- Translation by Robert Bedrosian
- His rank was seneschal of the Armenians, and to him did the king entrust his daughter, together with others [including] the patriarch Yohanēs, and all the princes, and he counseled them.
- Եւ էր սա աշտիճանաւ սենեսկալ Հայոց, որում յանձն առնէր թագաւորն զդուստրն իւր, հանդերձ պայլիւն, Յոհաննու հայրապետին եւ իշխանացն ամենեցուն․ եւ բանս խրատականս խօսէր ընդ նոսա։
- 1296, Hetʻum of Korikos, Žamanakagrutʻiwn [Chronicle] :[2]
- Ըռէ տը Ֆրանցն նաւեցաւ գնալ ծովուն ի յայնդեհն եւ եթող ի Յաքա Ճ (100) ձիաւորով զսիր Ճաւֆրէ տ Սառճինն, որ էր սենեսջալ Երուսաղէմի եւ պայլ Աքաո:
- Əṙē tə Francʻn nawecʻaw gnal covun i yayndehn ew etʻoġ i Yakʻa Č (100) jiaworov zsir Čawfrē t Saṙčinn, or ēr senesǰal Erusaġēmi ew payl Akʻao:
- Ըռէ տը Ֆրանցն նաւեցաւ գնալ ծովուն ի յայնդեհն եւ եթող ի Յաքա Ճ (100) ձիաւորով զսիր Ճաւֆրէ տ Սառճինն, որ էր սենեսջալ Երուսաղէմի եւ պայլ Աքաո:
- 13–17th centuries, Samuēl Anecʻi’s Continuators, Hawakʻmunkʻ i grocʻ patmagracʻ [Chronology] Year 1307:[3]
- […] գնաց առ նա՝ ունելով ընդ իւր զնոր օծեալ տղայ թագաւորն Լեւոն զեղբօրորդին իւր՝ զՕշին սինէգալն, որ յայնժամ գունդստապլն էր […]
- […] gnacʻ aṙ na, unelov ənd iwr znor ōceal tġay tʻagaworn Lewon zeġbōrordin iwr, zŌšin sinēgaln, or yaynžam gundstapln ēr […]
- […] գնաց առ նա՝ ունելով ընդ իւր զնոր օծեալ տղայ թագաւորն Լեւոն զեղբօրորդին իւր՝ զՕշին սինէգալն, որ յայնժամ գունդստապլն էր […]
References
[edit]- ^ Smbat Sparapet (1958) A. G. Galstyan, transl., Datastanagirkʻ [Law Code], Yerevan: HayPetHrat, § 63, pages 70–71
- ^ Hakobyan, Vazgen (1956) Manr žamanakagrutʻyunner XIII—XVIII dd. [Minor Chronicles 13–18th cc.] (Nyutʻer hay žoġovrdi patmutʻyan; 7) (in Armenian), volume II, Yerevan: Academy Press, page 69
- ^ Samuēl Anecʻi and Continuators (2014) Karen Matʻewosyan, editor, Žamanakagrutʻiwn. Adamicʻ minčʻew 1776 tʻ. [The Chronicle: From Adam to 1776][1], Yerevan: Nairi, page 272
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “սինիջալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 216a
- Hacʻuni, Vardan (1923) Patmutʻiwn hin hay tarazin [History of ancient Armenian dress], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 13
- Ġazaryan, Ṙuben, Avetisyan, Henrik (2009) “սենեսջալ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 695a
- Ġazaryan, Ṙuben, Avetisyan, Henrik (2009) “սենէսկալ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 695a
- Norayr N. Biwzandacʻi (2000) “սենեսկալ”, in Martiros Minassian, editor, Baṙagirkʻ storin hayerēni i matenagrutʻeancʻ ŽA–ŽĒ darucʻ [Dictionary of Middle Armenian Based on the Literature of 11–17th Centuries][2], edited from the author's unfinished manuscript written 1884–1915, Geneva: Martiros Minassian, page 678