ջնար
Armenian
[edit]Etymology
[edit]Learned borrowing from Old Armenian ջնար (ǰnar)
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /d͡ʒəˈnɑɾ/, [d͡ʒənɑ́ɾ]
- (Western Armenian) IPA(key): /t͡ʃəˈnɑɾ/, [t͡ʃʰənɑ́ɾ]
Audio (Eastern Armenian): (file)
Noun
[edit]ջնար • (ǰnar)
- (historical) a kind of lyre
Declension
[edit]| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ջնար (ǰnar) | ջնարներ (ǰnarner) | ||
| dative | ջնարի (ǰnari) | ջնարների (ǰnarneri) | ||
| ablative | ջնարից (ǰnaricʻ) | ջնարներից (ǰnarnericʻ) | ||
| instrumental | ջնարով (ǰnarov) | ջնարներով (ǰnarnerov) | ||
| locative | ջնարում (ǰnarum) | ջնարներում (ǰnarnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ջնարը/ջնարն (ǰnarə/ǰnarn) | ջնարները/ջնարներն (ǰnarnerə/ǰnarnern) | ||
| dative | ջնարին (ǰnarin) | ջնարներին (ǰnarnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ջնարս (ǰnars) | ջնարներս (ǰnarners) | ||
| dative | ջնարիս (ǰnaris) | ջնարներիս (ǰnarneris) | ||
| ablative | ջնարիցս (ǰnaricʻs) | ջնարներիցս (ǰnarnericʻs) | ||
| instrumental | ջնարովս (ǰnarovs) | ջնարներովս (ǰnarnerovs) | ||
| locative | ջնարումս (ǰnarums) | ջնարներումս (ǰnarnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ջնարդ (ǰnard) | ջնարներդ (ǰnarnerd) | ||
| dative | ջնարիդ (ǰnarid) | ջնարներիդ (ǰnarnerid) | ||
| ablative | ջնարիցդ (ǰnaricʻd) | ջնարներիցդ (ǰnarnericʻd) | ||
| instrumental | ջնարովդ (ǰnarovd) | ջնարներովդ (ǰnarnerovd) | ||
| locative | ջնարումդ (ǰnarumd) | ջնարներումդ (ǰnarnerumd) | ||
See also
[edit]Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]An ancient culture word of uncertain immediate and ultimate origin. Related to Georgian ჭიანური (č̣ianuri, “a Georgian viol”) and to Hattic 𒄑𒀭𒈹 (giš dingirMÙŠ /zinar/, “lyre”). Further possibly related to the family of Old Armenian քնար (kʻnar) and to Ancient Greek κιθάρα (kithára).
Noun
[edit]ջնար • (ǰnar)
- lyre, harp, cithara
- 5th century, Bible, Nahum 3.8:[1]
- Պատրաստեա բաժին, կազմեա ջնար, վիճակդ Ամովնայ․ որ բնակեալ է ի մէջ գետոց, եւ ջուրք շուրջ զնովաւ․ որոյ սկիզբն ծով, եւ ջուրք պարիսպ նորա:
- Patrastea bažin, kazmea ǰnar, vičakd Amovnay; or bnakeal ē i mēǰ getocʻ, ew ǰurkʻ šurǰ znovaw; oroy skizbn cov, ew ǰurkʻ parisp nora:
- Translation by New English Translation of the Septuagint
- Tune a chord; prepare a portion, O Amon who dwells in rivers; water is around her, whose dominion is the sea, and her walls are water.
- Պատրաստեա բաժին, կազմեա ջնար, վիճակդ Ամովնայ․ որ բնակեալ է ի մէջ գետոց, եւ ջուրք շուրջ զնովաւ․ որոյ սկիզբն ծով, եւ ջուրք պարիսպ նորա:
- 5th century, Severian of Gabala, Čaṙkʻ [Homilies] VII:[2][3]
- […] որպէս և Դաւիթ ասէ, օրհնեցէ՛ք զտէր սաղմոսարանաւ, և ջնարաւ, և աղեաւ, և տաւուղաւ, ծնծղայիւք, քաղցր ձայնիւք, օրհնութեամբ, թմբկաւ, և պարուք։
- […] orpēs ew Dawitʻ asē, ōrhnecʻḗkʻ ztēr sałmosaranaw, ew ǰnaraw, ew ałeaw, ew tawuław, cncłayiwkʻ, kʻałcʻr jayniwkʻ, ōrhnutʻeamb, tʻmbkaw, ew parukʻ.
- Translation by J.B. Aucher
- Quemadmodum et David dixit: Laudate Dominum psalterio, et cithara, in chordis et organo, in cymbalis suaviter soոaոtibus, in hymnis, in tympano et choro.
- […] որպէս և Դաւիթ ասէ, օրհնեցէ՛ք զտէր սաղմոսարանաւ, և ջնարաւ, և աղեաւ, և տաւուղաւ, ծնծղայիւք, քաղցր ձայնիւք, օրհնութեամբ, թմբկաւ, և պարուք։
- 10/13th century, Tʻovmay Arcruni and Ananun, Patmutʻiwn tann Arcruneacʻ [History of the House of Artsrunik] :[4][5]
- Յայնժամ հրաման ետուն ամենայն զօրացն ելանել ի պատերազմ, և ահա աղաղակ և փողք և քնարք և ջնարք, և վառեալ զինու և սրոյ և ամենայն պատրաստութեամբ անհուն զօրացն, մինչ գրեթէ ի հիմանց զլեառնն տապալել […]
- Yaynžam hraman etun amenayn zōracʻn elanel i paterazm, ew aha ałałak ew pʻołkʻ ew kʻnarkʻ ew ǰnarkʻ, ew vaṙeal zinu ew sroy ew amenayn patrastutʻeamb anhun zōracʻn, minčʻ gretʻē i himancʻ zleaṙnn tapalel […]
- Translation by Robert W. Thomson
- Then he commanded all the troops to go out to battle. As the host of soldiers put on their armour and swords and made preparations, there was such a great noise of trumpets, lyres, and harps that the mountain almost collapsed from its foundations.
- Յայնժամ հրաման ետուն ամենայն զօրացն ելանել ի պատերազմ, և ահա աղաղակ և փողք և քնարք և ջնարք, և վառեալ զինու և սրոյ և ամենայն պատրաստութեամբ անհուն զօրացն, մինչ գրեթէ ի հիմանց զլեառնն տապալել […]
Usage notes
[edit]- In the Bible, translates Ancient Greek χορδή (khordḗ).
- It is a different musical instrument from քնար (kʻnar). Note the separate enumeration in Arcruni.
Declension
[edit]i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ջնար (ǰnar) | ջնարք (ǰnarkʻ) | |
| genitive | ջնարի (ǰnari) | ջնարաց (ǰnaracʻ) | |
| dative | ջնարի (ǰnari) | ջնարաց (ǰnaracʻ) | |
| accusative | ջնար (ǰnar) | ջնարս (ǰnars) | |
| ablative | ջնարէ (ǰnarē) | ջնարաց (ǰnaracʻ) | |
| instrumental | ջնարաւ (ǰnaraw) | ջնարաւք = ջնարօք (ǰnarawkʻ = ǰnarōkʻ) | |
| locative | ջնարի (ǰnari) | ջնարս (ǰnars) |
Derived terms
[edit]Descendants
[edit]- → Armenian: ջնար (ǰnar) (learned)
References
[edit]- ^ Astuacašunčʻ matean Hin ew Nor ktakaranacʻ əst čšgrit tʻargmanutʻean naxneacʻ merocʻ hamematutʻeamb ebrayakan ew yunakan bnagracʻ [Bible. Scriptures of the Old and New Testaments][1], Constantinople: G. Paġtatlean, 1895, pages 963–964
- ^ Awgerean, Mkrtičʻ (1827) Seberianosi kam Sewerianosi Emesacʻwoy Gabałacʻwoy episkoposi Čaṙkʻ [Severiani sive Seberiani Gabalorum episcopi Emesensis Homiliae] (Matenagrutʻiwnkʻ naxneacʻ), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 279
- ^ Seberianos (1830) Seberianosi Emesacʻwoy Gabałacʻwocʻ episkoposi Čaṙkʻ ŽE [Fifteen homilies of Severianus of Emessa] (Matenagrutʻiwnkʻ naxneacʻ; Seberianos), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 136
- ^ Tʻovma Arcruni ew Ananun (2006) M. H. Darbinyan-Melikʻyan, editor, Patmutʻiwn Tann Arcruneacʻ [History of the House of Artsrunik][2], Yerevan: Magaghat, critical text with introduction and commentary, page 204
- ^ Thomson, Robert W. (1985) Thomas Artsruni, History of the House of the Artsrunik‘: translation and commentary (Byzantine texts in translation)[3], Detroit, Michigan: Wayne State University Press, page 246
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “ջնար”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 129a
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “ջնար”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 674bc
- Ivanov, Vjač. Vs. (1985) “Ob otnošenii xattskovo jazyka k severozapadnokavkazskim [Hattic and North Caucasian]”, in B. B. Piotrovskij et al., editors, Drevnjaja Anatolija (in Russian), Moscow: Nauka, page 49 of 26–59
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “ջնար”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, pages 652–653
- Lagarde, Paul de (1854) Zur Urgeschichte der Armenier: ein philologischer Versuch (in German), Berlin: W. Hertz, page 31
- The template Template:R:xcl:Martirosyan:2019b does not use the parameter(s):
vol=IV
Please see Module:checkparams for help with this warning.Martirosyan, Hrach (2019) “Armenian musical instruments: three etymologies”, in Tatevik Shakhkulyan, editor, Komitas Museum-Institute Yearbook, vol. IV[4], Yerevan: Komitas Museum-Institute, pages 187–189 - Martirosyan, Nšan (1972) “Npast mə hetʻ ew hay baṙakʻnnutʻyan [Hittite–Armenian Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal][5] (in Armenian), number 2, page 186 of 163–186
- Mkrtčʻyan, Nerses (1969) “Xetʻa-haykakan mi kʻani baṙayin əndhanrutʻyunner [A Number of Words Common to Hittite and Armenian]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal][6] (in Armenian), number 1, pages 240–241
- Mkrtčʻyan, Nerses (1970) “Xetʻa-haykakan əndhanrutʻyunner [Hittite–Armenian Parallels]”, in Lraber Hasarakakan Gitutyunneri [Herald of the Social Sciences][7] (in Armenian), number 7, page 58 of 58–69
- Mkrtschjan, N. (1974) “Neue hethitisch-armenische lexikalische Parallelen”, in Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae (in German), number 22, Budapest, page 316
- Mkrtčʻyan, Nerses (2000) “ջնար”, in Eražštakan baṙaran [Musical Dictionary][8] (in Armenian), Yerevan: Mšakuytʻi hayk. fond, →ISBN, page 228
- Mkrtčjan, N. A. (2005) Семитские языки и армянский [Semitic Languages and Armenian][9] (in Russian), Yerevan: Drazark, →ISBN, page 190
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ջնար”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Categories:
- Armenian terms borrowed from Old Armenian
- Armenian learned borrowings from Old Armenian
- Armenian terms derived from Old Armenian
- Armenian terms with IPA pronunciation
- Armenian terms with audio pronunciation
- Armenian lemmas
- Armenian nouns
- Armenian terms with historical senses
- hy:Musical instruments
- Old Armenian terms with unknown etymologies
- Old Armenian lemmas
- Old Armenian nouns
- Old Armenian terms with quotations
- xcl:Musical instruments