պանիր

Armenian

Պանիր

Etymology

Inherited from Old Armenian պանիր (panir).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /pɑˈniɾ/, [pɑníɾ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /bɑˈniɾ/, [bɑníɾ]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

• Hyphenation: պա‧նիր

Noun

պանիր • (panir)

1. cheese

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	պանիր (panir)	պանիրներ (panirner)
dative	պանրի (panri)	պանիրների (panirneri)
ablative	պանրից (panricʻ)	պանիրներից (panirnericʻ)
instrumental	պանրով (panrov)	պանիրներով (panirnerov)
locative	պանրում (panrum)	պանիրներում (panirnerum)
	definite forms
nominative	պանիրը/պանիրն (panirə/panirn)	պանիրները/պանիրներն (panirnerə/panirnern)
dative	պանրին (panrin)	պանիրներին (panirnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	պանիրս (panirs)	պանիրներս (panirners)
dative	պանրիս (panris)	պանիրներիս (panirneris)
ablative	պանրիցս (panricʻs)	պանիրներիցս (panirnericʻs)
instrumental	պանրովս (panrovs)	պանիրներովս (panirnerovs)
locative	պանրումս (panrums)	պանիրներումս (panirnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	պանիրդ (panird)	պանիրներդ (panirnerd)
dative	պանրիդ (panrid)	պանիրներիդ (panirnerid)
ablative	պանրիցդ (panricʻd)	պանիրներիցդ (panirnericʻd)
instrumental	պանրովդ (panrovd)	պանիրներովդ (panirnerovd)
locative	պանրումդ (panrumd)	պանիրներումդ (panirnerumd)

i-type, inanimate (Western Armenian)

	singular	plural
nominative	պանիր (panir)	պանիրներ (panirner)
dative	պանիրի (paniri)	պանիրներու (panirneru)
ablative	պանիրէ (panirē)	պանիրներէ (panirnerē)
instrumental	պանիրով (panirov)	պանիրներով (panirnerov)
	definite forms
nominative	պանիրը/պանիրն (panirə/panirn)	պանիրները/պանիրներն (panirnerə/panirnern)
dative	պանիրին (panirin)	պանիրներուն (panirnerun)
ablative	պանիրէն (panirēn)	պանիրներէն (panirnerēn)
instrumental	պանիրովը/պանիրովն (panirovə/panirovn)	պանիրներովը/պանիրներովն (panirnerovə/panirnerovn)
	1st person possessive forms (my)
nominative	պանիրս (panirs)	պանիրներս (panirners)
dative	պանիրիս (paniris)	պանիրներուս (panirnerus)
ablative	պանիրէս (panirēs)	պանիրներէս (panirnerēs)
instrumental	պանիրովս (panirovs)	պանիրներովս (panirnerovs)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	պանիրդ (panird)	պանիրներդ (panirnerd)
dative	պանիրիդ (panirid)	պանիրներուդ (panirnerud)
ablative	պանիրէդ (panirēd)	պանիրներէդ (panirnerēd)
instrumental	պանիրովդ (panirovd)	պանիրներովդ (panirnerovd)

Derived terms

• հալած պանիր (halac panir)
• պանրաման (panraman)
• պանրխոտ (panrxot)

Old Armenian

Etymology

An Iranian borrowing. Compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (pnyl /⁠panīr⁠/, “cheese”), Persian پنیر (panir, “cheese”).

Noun

պանիր • (panir)

1. cheese

   գործել, մածուցանել պանիր ― gorcel, macucʻanel panir ― to make cheese; to curdle milk

   • 5th century, Yovhan Mandakuni, Čaṙkʻ [Sermons] :

     Այլ գինի և իւղ, ձու, ձուկն, պանիր, կոգի, կաղտի, բածին, շճուկ, կաթն, խեր, և ձկանմորէ, զայս բնաւ ամենևին չէ օրէն և ոչ վայել է ճաշակել ամենայն ումեք, մեծի և փոքու, արդարոյ և մեղաւորի։

     Ayl gini ew iwł, ju, jukn, panir, kogi, kałti, bacin, ščuk, katʻn, xer, ew jkanmorē, zays bnaw amenewin čʻē ōrēn ew očʻ vayel ē čašakel amenayn umekʻ, meci ew pʻokʻu, ardaroy ew meławori.

Usage notes

In some compounds there appears a parasitic -դ- (-d-), e.g. պանդրեմ (pandrem); for this compare dialectal մանդր (mandr), ծանդր (candr), ծունդր (cundr).

Declension

o-type

	singular	plural
nominative	պանիր (panir)	պանիրք (panirkʻ)
genitive	պանրոյ (panroy)	պանրոց (panrocʻ)
dative	պանրոյ (panroy)	պանրոց (panrocʻ)
accusative	պանիր (panir)	պանիրս (panirs)
ablative	պանրոյ (panroy)	պանրոց (panrocʻ)
instrumental	պանրով (panrov)	պանրովք (panrovkʻ)
locative	պանիր (panir)	պանիրս (panirs)

post-classical

i-a-type or i-type

	singular	plural
nominative	պանիր (panir)	պանիրք (panirkʻ)
genitive	պանրի (panri)	?
dative	պանրի (panri)	?
accusative	պանիր (panir)	պանիրս (panirs)
ablative	պանրէ (panrē)	?
instrumental	?	?
locative	պանրի (panri)	պանիրս (panirs)

the instrumental singular and the genitive/dative/instrumental plural are not attested, which does not allow determining whether the word followed an i-type or an i-a-type declension
post-classical
a genitive singular պանտրի (pantri) with a parasitic -տ- (-t-) is also attested

Derived terms

• պանդրաջուր (pandraǰur)
• պանդրեմ (pandrem)
• պանդրուտու (pandrutu)
• պանրանամ (panranam)
• պանրուտէ (panrutē)
• պանրուտի (panruti)

Descendants

• Armenian: պանիր (panir)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “պանիր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “պանիր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “պանիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press