ունչ

Armenian

ունչ • (unčʻ) (archaic)

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	ունչ (unčʻ)	ունչեր (unčʻer)
dative	ունչի (unčʻi)	ունչերի (unčʻeri)
ablative	ունչից (unčʻicʻ)	ունչերից (unčʻericʻ)
instrumental	ունչով (unčʻov)	ունչերով (unčʻerov)
locative	ունչում (unčʻum)	ունչերում (unčʻerum)

	definite forms
nominative	ունչը / ունչն (unčʻə / unčʻn)	ունչերը/ունչերն (unčʻerə/unčʻern)
dative	ունչին (unčʻin)	ունչերին (unčʻerin)

	1^st person possessive forms (my)
nominative	ունչս (unčʻs)	ունչերս (unčʻers)
dative	ունչիս (unčʻis)	ունչերիս (unčʻeris)
ablative	ունչիցս (unčʻicʻs)	ունչերիցս (unčʻericʻs)
instrumental	ունչովս (unčʻovs)	ունչերովս (unčʻerovs)
locative	ունչումս (unčʻums)	ունչերումս (unčʻerums)

	2^nd person possessive forms (your)
nominative	ունչդ (unčʻd)	ունչերդ (unčʻerd)
dative	ունչիդ (unčʻid)	ունչերիդ (unčʻerid)
ablative	ունչիցդ (unčʻicʻd)	ունչերիցդ (unčʻericʻd)
instrumental	ունչովդ (unčʻovd)	ունչերովդ (unčʻerovd)
locative	ունչումդ (unčʻumd)	ունչերումդ (unčʻerumd)

The origin is uncertain.

ունչ • (unčʻ)

nose; nostril
սրբել զունչս ― srbel zunčʻs ― to blow one's nose

ունչս առնել, ունել, ընկենուլ, յընչաց քերել ― unčʻs aṙnel, unel, ənkenul, yənčʻacʻ kʻerel ― to turn up one's nose at, to snap one's fingers at, to set at nought or at defiance, to take no notice of, to make no account of, to set light by, to despise, to scorn, to quiz, to laugh at, to ridicule
moustache
զընչօք առնել ― zənčʻōkʻ aṙnel ― to trim one's mustaches, to twirl the mustaches

Usually used in the plural: ունչք (unčʻkʻ).

*i-a*-type
	singular	plural
nominative	ունչ (unčʻ)	ունչք (unčʻkʻ)
genitive	ունչի (unčʻi)	ունչաց (unčʻacʻ)
dative	ունչի (unčʻi)	ունչաց (unčʻacʻ)
accusative	ունչ (unčʻ)	ունչս (unčʻs)
ablative	ունչէ (unčʻē)	ունչաց (unčʻacʻ)
instrumental	ունչաւ (unčʻaw)	ունչաւք = ունչօք (unčʻawkʻ = unčʻōkʻ)
locative	ունչի (unčʻi)	ունչս (unčʻs)

*i-a*-type
	singular	plural
nominative	ունչ (unčʻ)	ունչք (unčʻkʻ)
genitive	ընչի (ənčʻi)	ընչաց (ənčʻacʻ)
dative	ընչի (ənčʻi)	ընչաց (ənčʻacʻ)
accusative	ունչ (unčʻ)	ունչս (unčʻs)
ablative	ընչէ (ənčʻē)	ընչաց (ənčʻacʻ)
instrumental	ընչաւ (ənčʻaw)	ընչաւք = ընչօք (ənčʻawkʻ = ənčʻōkʻ)
locative	ընչի (ənčʻi)	ունչս (unčʻs)

Petrosean, Matatʻeay (1879) “ունչք”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ունչ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ունչ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press