նիւթ
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- նիութ (niutʻ)
Etymology
[edit]From նի- (ni-) + հիւթ (hiwtʻ).[1][2][3]
Noun
[edit]նիւթ • (niwtʻ)
- element, material, matter, stuff
- նիւթք ― niwtʻkʻ ― materials
- նիւթ հրոյ ― niwtʻ hroy ― matches, incentive, tinder
- նիւթ ցրիւ ― niwtʻ cʻriw ― diffuse matter
- նիւթ եւ տեսակ ― niwtʻ ew tesak ― form and matter
- thing
- subject
- խօսեսցուք զայսր նիւթոյ ― xōsescʻukʻ zaysr niwtʻoy ― let us discourse on this subject
- cause, reason, grounds
Declension
[edit]| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | նիւթ (niwtʻ) | նիւթք (niwtʻkʻ) |
| genitive | նիւթոյ (niwtʻoy) | նիւթոց (niwtʻocʻ) |
| dative | նիւթոյ (niwtʻoy) | նիւթոց (niwtʻocʻ) |
| accusative | նիւթ (niwtʻ) | նիւթս (niwtʻs) |
| ablative | նիւթոյ (niwtʻoy) | նիւթոց (niwtʻocʻ) |
| instrumental | նիւթով (niwtʻov) | նիւթովք (niwtʻovkʻ) |
| locative | նիւթ (niwtʻ) | նիւթս (niwtʻs) |
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | նիւթ (niwtʻ) | նիւթք (niwtʻkʻ) |
| genitive | նիւթի (niwtʻi) | նիւթաց (niwtʻacʻ) |
| dative | նիւթի (niwtʻi) | նիւթաց (niwtʻacʻ) |
| accusative | նիւթ (niwtʻ) | նիւթս (niwtʻs) |
| ablative | նիւթէ (niwtʻē) | նիւթաց (niwtʻacʻ) |
| instrumental | նիւթաւ (niwtʻaw) | նիւթաւք = նիւթօք (niwtʻawkʻ = niwtʻōkʻ) |
| locative | նիւթի (niwtʻi) | նիւթս (niwtʻs) |
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | նիւթ (niwtʻ) | նիւթք (niwtʻkʻ) |
| genitive | նիւթի (niwtʻi) | նիւթից (niwtʻicʻ) |
| dative | նիւթի (niwtʻi) | նիւթից (niwtʻicʻ) |
| accusative | նիւթ (niwtʻ) | նիւթս (niwtʻs) |
| ablative | նիւթէ (niwtʻē) | նիւթից (niwtʻicʻ) |
| instrumental | նիւթիւ (niwtʻiw) | նիւթիւք (niwtʻiwkʻ) |
| locative | նիւթի (niwtʻi) | նիւթս (niwtʻs) |
post-classical
Derived terms
[edit]- անհամանիւթ (anhamaniwtʻ)
- աննիւթ (anniwtʻ)
- աննիւթաբար (anniwtʻabar)
- աննիւթագոյն (anniwtʻagoyn)
- աննիւթական (anniwtʻakan)
- աննիւթապէս (anniwtʻapēs)
- աննիւթաւոր (anniwtʻawor)
- աննիւթեայ (anniwtʻeay)
- աննիւթութիւն (anniwtʻutʻiwn)
- առաջանիւթ (aṙaǰaniwtʻ)
- բազմանիւթ (bazmaniwtʻ)
- բոցանիւթ (bocʻaniwtʻ)
- լուսանիւթ (lusaniwtʻ)
- խաւարանիւթ (xawaraniwtʻ)
- կարծրանիւթ (karcraniwtʻ)
- կարծրանիւթեալ (karcraniwtʻeal)
- համանիւթ (hamaniwtʻ)
- հանգիտանիւթ (hangitaniwtʻ)
- հիւթանիւթ (hiwtʻaniwtʻ)
- հոգենիւթ (hogeniwtʻ)
- հոգիանիւթ (hogianiwtʻ)
- հողանիւթ (hołaniwtʻ)
- հողանիւթեայ (hołaniwtʻeay)
- հողանիւթեան (hołaniwtʻean)
- հրանիւթ (hraniwtʻ)
- հրանիւթագոյ (hraniwtʻagoy)
- հրանիւթական (hraniwtʻakan)
- հրանիւթեայ (hraniwtʻeay)
- մերանիւթ (meraniwtʻ)
- յառաջանիւթ (yaṙaǰaniwtʻ)
- յիսնանիւթեայ (yisnaniwtʻeay)
- ներանիւթեմ (neraniwtʻem)
- նիւթագոյն (niwtʻagoyn)
- նիւթագործեմ (niwtʻagorcem)
- նիւթակ (niwtʻak)
- նիւթակայ (niwtʻakay)
- նիւթական (niwtʻakan)
- նիւթականութիւն (niwtʻakanutʻiwn)
- նիւթակարծր (niwtʻakarcr)
- նիւթակից (niwtʻakicʻ)
- նիւթահաւաք (niwtʻahawakʻ)
- նիւթապաշտ (niwtʻapašt)
- նիւթապաշտութիւն (niwtʻapaštutʻiwn)
- նիւթարկութիւն (niwtʻarkutʻiwn)
- նիւթացուցանեմ (niwtʻacʻucʻanem)
- նիւթաւոր (niwtʻawor)
- նիւթաւորիմ (niwtʻaworim)
- նիւթեղէն (niwtʻełēn)
- նիւթեղինագոյն (niwtʻełinagoyn)
- նիւթեղինապէս (niwtʻełinapēs)
- նիւթեղինութիւն (niwtʻełinutʻiwn)
- նիւթեմ (niwtʻem)
- նիւթիչ (niwtʻičʻ)
- նիւթծուն (niwtʻcun)
- նիւթութիւն (niwtʻutʻiwn)
- նիւթումն (niwtʻumn)
- շարանիւթեմ (šaraniwtʻem)
- չարանիւթ (čʻaraniwtʻ)
- չորեքնիւթեայ (čʻorekʻniwtʻeay)
- պղնձանիւթ (płnjaniwtʻ)
- վատանիւթ (vataniwtʻ)
- ւիւթանիւթ (wiwtʻaniwtʻ)
- փշանիւթ (pʻšaniwtʻ)
- փրկանիւթ (pʻrkaniwtʻ)
- քառանիւթ (kʻaṙaniwtʻ)
- քառանիւթեայ (kʻaṙaniwtʻeay)
- քոյինանիւթ (kʻoyinaniwtʻ)
- քրովբէանիւթ (kʻrovbēaniwtʻ)
Descendants
[edit]- Armenian: → նյութ (nyutʻ) (learned), > նութ (nutʻ) (inherited)
- → Old Georgian: ნივთი (nivti)
- Georgian: ნივთი (nivti)
References
[edit]- ^ Pedersen, Holger (1906) “Armenisch und die Nachbarsprachen”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen (in German), volume 39, number 3, pages 436–437
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “նիւթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 455ab
- ^ J̌ahukyan, Geworg (2010) “նիւթ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 569
Further reading
[edit]- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “նիւթ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “նիւթ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy