մատչիմ
Jump to navigation
Jump to search
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]The root is մատ- (mat-), from Proto-Indo-European *meh₂d- (“to meet, to approach”), + -չ- (-čʻ-). Cognate with Proto-Germanic *mōtą. Related to մօտ (mōt).
Verb
[edit]մատչիմ • (matčʻim) (aorist indicative մատեայ)
- (intransitive) to approach, to come close, to draw near, to advance, to present or offer oneself, to come, to appear
- յառաջ մատչել ― yaṙaǰ matčʻel ― to advance, to come or go forward
- հուպ մատչել ― hup matčʻel ― to approach, to draw near
- ի վեր մատչել ― i ver matčʻel ― to go higher up, to ascend
- (intransitive) to be presented, offered, celebrated
Conjugation
[edit]mediopassive
| infinitive | մատչել, մատչիլ* (matčʻel, matčʻil*) | participle | մատուցեալ (matucʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | մատուցանեմ (matucʻanem) | aorist stem | մատե- (mate-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մատչիմ (matčʻim) | մատչիս (matčʻis) | մատչի (matčʻi) | մատչիմք (matčʻimkʻ) | մատչիք (matčʻikʻ) | մատչին (matčʻin) | |
| imperfect | մատչէի (matčʻēi) | մատչէիր (matčʻēir) | մատչէր, մատչիւր (matčʻēr, matčʻiwr) | մատչէաք (matčʻēakʻ) | մատչէիք (matčʻēikʻ) | մատչէին (matčʻēin) | |
| aorist | մատեայ (mateay) | մատեար (matear) | մատեաւ (mateaw) | մատեաք (mateakʻ) | մատեայք (mateaykʻ) | մատեան (matean) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մատչիցիմ (matčʻicʻim) | մատչիցիս (matčʻicʻis) | մատչիցի (matčʻicʻi) | մատչիցիմք (matčʻicʻimkʻ) | մատչիցիք (matčʻicʻikʻ) | մատչիցին (matčʻicʻin) | |
| aorist | մատեայց (mateaycʻ) | մատիցես (maticʻes) | մատիցէ (maticʻē) | մատիցուք (maticʻukʻ) | մատիջիք (matiǰikʻ) | մատիցեն (maticʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | մատի՛ր (matír) | — | — | մատերո՛ւք (materúkʻ) | — | |
| cohortative | — | մատիջի՛ր (matiǰír) | — | — | մատիջի՛ք (matiǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ մատչիր (mí matčʻir) | — | — | մի՛ մատչիք (mí matčʻikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- աղօթամատոյց (ałōtʻamatoycʻ)
- անդրանկամատոյց (andrankamatoycʻ)
- անմատոյց (anmatoycʻ)
- անմատչելի (anmatčʻeli)
- առմատուցանեմ (aṙmatucʻanem)
- առմատչիմ (aṙmatčʻim)
- աւետամատոյց (awetamatoycʻ)
- բազմամատոյց (bazmamatoycʻ)
- բարեմատոյց (barematoycʻ)
- դժուարամատոյց (džuaramatoycʻ)
- դժուարամատչելի (džuaramatčʻeli)
- դիւրամատոյց (diwramatoycʻ)
- զոհամատոյց (zohamatoycʻ)
- ընծայամատոյց (əncayamatoycʻ)
- թղթամատոյց (tʻłtʻamatoycʻ)
- ինքնամատոյց (inkʻnamatoycʻ)
- ինքնամատուցիկ (inkʻnamatucʻik)
- խնկամատոյց (xnkamatoycʻ)
- կաթնամատոյց (katʻnamatoycʻ)
- մահամատոյց (mahamatoycʻ)
- մատոյց (matoycʻ)
- մատուցական (matucʻakan)
- մատուցանելի (matucʻaneli)
- մատուցանեմ (matucʻanem)
- մատուցարան (matucʻaran)
- մատուցիչ (matucʻičʻ)
- մատուցող (matucʻoł)
- մատուցողականութիւն (matucʻołakanutʻiwn)
- մատուցողութիւն (matucʻołutʻiwn)
- մատուցումն (matucʻumn)
- մատք (matkʻ)
- մաքրամատոյց (makʻramatoycʻ)
- մշտամատոյց (mštamatoycʻ)
- մտամատոյց (mtamatoycʻ)
- մրգամատոյց (mrgamatoycʻ)
- յառաջամատոյց (yaṙaǰamatoycʻ)
- նախամատոյց (naxamatoycʻ)
- նամակամատոյց (namakamatoycʻ)
- նպաստամատոյց (npastamatoycʻ)
- պաշտօնամատոյց (paštōnamatoycʻ)
- պատարագամատոյց (pataragamatoycʻ)
- պատուամատոյց (patuamatoycʻ)
- պղծամատոյց (płcamatoycʻ)
- սերմանամատոյց (sermanamatoycʻ)
- սրբամատոյց (srbamatoycʻ)
- վերամատուցանեմ (veramatucʻanem)
- ցօղամատոյց (cʻōłamatoycʻ)
- փառամատոյց (pʻaṙamatoycʻ)
- օգտամատոյց (ōgtamatoycʻ)
Descendants
[edit]- Armenian: մատչել (matčʻel)
References
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “մատչիմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “մատչիմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “մատ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press