մատչիմ

Old Armenian

Alternative forms

• մատիմ (matim)
• մատնում (matnum)

Etymology

The root is մատ- (mat-), from Proto-Indo-European *meh₂d- (“to meet, to approach”), +‎ -չ- (-čʻ-). Cognate with Proto-Germanic *mōtą. Related to մօտ (mōt).

Verb

մատչիմ • (matčʻim)  (aorist indicative մատեայ)

1. (intransitive) to approach, to come close, to draw near, to advance, to present or offer oneself, to come, to appear

   յառաջ մատչել ― yaṙaǰ matčʻel ― to advance, to come or go forward

   հուպ մատչել ― hup matčʻel ― to approach, to draw near

   ի վեր մատչել ― i ver matčʻel ― to go higher up, to ascend

2. (intransitive) to be presented, offered, celebrated

Conjugation

mediopassive

infinitive		մատչել, մատչիլ* (matčʻel, matčʻil*)		participle	մատուցեալ (matucʻeal)
causative		մատուցանեմ (matucʻanem)		aorist stem	մատե- (mate-)
person		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	մատչիմ (matčʻim)	մատչիս (matčʻis)	մատչի (matčʻi)	մատչիմք (matčʻimkʻ)	մատչիք (matčʻikʻ)	մատչին (matčʻin)
	imperfect	մատչէի (matčʻēi)	մատչէիր (matčʻēir)	մատչէր, մատչիւր (matčʻēr, matčʻiwr)	մատչէաք (matčʻēakʻ)	մատչէիք (matčʻēikʻ)	մատչէին (matčʻēin)
	aorist	մատեայ (mateay)	մատեար (matear)	մատեաւ (mateaw)	մատեաք (mateakʻ)	մատեայք (mateaykʻ)	մատեան (matean)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	մատչիցիմ (matčʻicʻim)	մատչիցիս (matčʻicʻis)	մատչիցի (matčʻicʻi)	մատչիցիմք (matčʻicʻimkʻ)	մատչիցիք (matčʻicʻikʻ)	մատչիցին (matčʻicʻin)
	aorist	մատեայց (mateaycʻ)	մատիցես (maticʻes)	մատիցէ (maticʻē)	մատիցուք (maticʻukʻ)	մատիջիք (matiǰikʻ)	մատիցեն (maticʻen)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	մատի՛ր (matír)	—	—	մատերո՛ւք (materúkʻ)	—
	cohortative	—	մատիջի՛ր (matiǰír)	—	—	մատիջի՛ք (matiǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ մատչիր (mí matčʻir)	—	—	մի՛ մատչիք (mí matčʻikʻ)	—
*post-classical

Derived terms

• աղօթամատոյց (ałōtʻamatoycʻ)
• անդրանկամատոյց (andrankamatoycʻ)
• անմատոյց (anmatoycʻ)
• անմատչելի (anmatčʻeli)
• առմատուցանեմ (aṙmatucʻanem)
• առմատչիմ (aṙmatčʻim)
• աւետամատոյց (awetamatoycʻ)
• բազմամատոյց (bazmamatoycʻ)
• բարեմատոյց (barematoycʻ)
• դժուարամատոյց (džuaramatoycʻ)
• դժուարամատչելի (džuaramatčʻeli)
• դիւրամատոյց (diwramatoycʻ)
• զոհամատոյց (zohamatoycʻ)
• ընծայամատոյց (əncayamatoycʻ)
• թղթամատոյց (tʻłtʻamatoycʻ)
• ինքնամատոյց (inkʻnamatoycʻ)
• ինքնամատուցիկ (inkʻnamatucʻik)
• խնկամատոյց (xnkamatoycʻ)
• կաթնամատոյց (katʻnamatoycʻ)
• մահամատոյց (mahamatoycʻ)
• մատոյց (matoycʻ)
• մատուցական (matucʻakan)
• մատուցանելի (matucʻaneli)
• մատուցանեմ (matucʻanem)
• մատուցարան (matucʻaran)
• մատուցիչ (matucʻičʻ)
• մատուցող (matucʻoł)
• մատուցողականութիւն (matucʻołakanutʻiwn)
• մատուցողութիւն (matucʻołutʻiwn)
• մատուցումն (matucʻumn)
• մատք (matkʻ)
• մաքրամատոյց (makʻramatoycʻ)
• մշտամատոյց (mštamatoycʻ)
• մտամատոյց (mtamatoycʻ)
• մրգամատոյց (mrgamatoycʻ)
• յառաջամատոյց (yaṙaǰamatoycʻ)
• նախամատոյց (naxamatoycʻ)
• նամակամատոյց (namakamatoycʻ)
• նպաստամատոյց (npastamatoycʻ)
• պաշտօնամատոյց (paštōnamatoycʻ)
• պատարագամատոյց (pataragamatoycʻ)
• պատուամատոյց (patuamatoycʻ)
• պղծամատոյց (płcamatoycʻ)
• սերմանամատոյց (sermanamatoycʻ)
• սրբամատոյց (srbamatoycʻ)
• վերամատուցանեմ (veramatucʻanem)
• ցօղամատոյց (cʻōłamatoycʻ)
• փառամատոյց (pʻaṙamatoycʻ)
• օգտամատոյց (ōgtamatoycʻ)

 

Descendants

• Armenian: մատչել (matčʻel)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “մատչիմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “մատչիմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “մատ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press