կորիւն
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]The origin is uncertain. An overview of opinions follows.
The etymology repeated most often is the inheritance from Proto-Indo-European *gʷrebʰ-, with Proto-Slavic *žerbę and Ancient Greek βρέφος (bréphos) as cognates, but the sound correspondences are irregular.[1][2][3]
According to Ačaṙyan, the root is perhaps the unknown *կոր (*kor), also seen in խոճկոր (xočkor), while -իւն (-iwn) is a suffix.[4]
Bugge compares to Chechen кӏорни (kʼorni), кӏуорнай (kʼwornaj, “young (of an animal), nestling”),[5] on which see Nikolayev / Starostin.[6]
Has also been compared to Classical Syriac ܓܘܽܪܝܳܐ (gūryā, “young animal, cub”), Hebrew גור (gūr, “cub”), גור (gōr, “lion cub”),[7][8] which are from Proto-Semitic *gur-, *gury/w- (“whelp, cub”),[9] whence also Arabic جَرْو (jarw). The ending looks similar to Assyrian Neo-Aramaic ܐܰܪܝܽܘܢܳܐ (aryūnā, “lion cub”),[10] which is from the Semitic root discussed at առիւծ (aṙiwc). Compare also Hebrew גור אריה (gur ʾaryē), a common poetic designation for "lion's cub".
Noun
[edit]կորիւն • (koriwn)
- a cub or whelp of any wild animal (lion, bear, wolf, dog, viper, whale etc.)
- Synonym: ձագ (jag)
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).2.15–16:[11]
- Երրորդ բարք առիւծուն․ յորժամ ծնանի մատակ առեւծն զկորիւնն, մեռեալ ծնանի․ եւ նստեալ պահէ զորդի իւր, մինչեւ գայ հայրն յաւուր երրորդի եւ փչէ ի ճակատն նորա եւ յարուցանէ զնա։
- Errord barkʻ aṙiwcun; yoržam cnani matak aṙewcn zkoriwnn, meṙeal cnani; ew nsteal pahē zordi iwr, minčʻew gay hayrn yawur errordi ew pʻčʻē i čakatn nora ew yarucʻanē zna.
- Translation by Gohar Muradyan
- The third custom of the lion: when the lioness gives birth to the whelp, she brings it forth dead. And she sits and guards her child, until on the third day the father comes and blows into its forehead and awakens it.
- Երրորդ բարք առիւծուն․ յորժամ ծնանի մատակ առեւծն զկորիւնն, մեռեալ ծնանի․ եւ նստեալ պահէ զորդի իւր, մինչեւ գայ հայրն յաւուր երրորդի եւ փչէ ի ճակատն նորա եւ յարուցանէ զնա։
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).13.5:[12]
- Եւ իգին քանզի չիք որովայն, որ կրէ զծնունդն, յորժամ աճեն կորիւնքն, ծակեն զկողս մաւրն իւրեանց եւ ելանեն եւ սպանանեն զնա։
- Ew igin kʻanzi čʻikʻ orovayn, or krē zcnundn, yoržam ačen koriwnkʻn, caken zkołs mawrn iwreancʻ ew elanen ew spananen zna.
- Translation by Gohar Muradyan
- And as the female has no womb to carry the offspring, when the young vipers grow up, they pierce their mother's side and come out and kill her.
- Եւ իգին քանզի չիք որովայն, որ կրէ զծնունդն, յորժամ աճեն կորիւնքն, ծակեն զկողս մաւրն իւրեանց եւ ելանեն եւ սպանանեն զնա։
- (figuratively) fruit-like globules hidden under leaves of planes, elms and some other trees
- (figuratively) the arms shot by pumpkins, cucumbers and similar plants
Declension
[edit]singular | plural | ||
---|---|---|---|
nominative | կորիւն (koriwn) | կորիւնք (koriwnkʻ) | |
genitive | կորեան (korean) | կորեանց (koreancʻ) | |
dative | կորեան (korean) | կորեանց (koreancʻ) | |
accusative | կորիւն (koriwn) | կորիւնս (koriwns) | |
ablative | կորենէ (korenē) | կորեանց (koreancʻ) | |
instrumental | կորեամբ (koreamb) | կորեամբք (koreambkʻ) | |
locative | կորեան (korean) | կորիւնս (koriwns) |
Derived terms
[edit]- առիւծակորիւն (aṙiwcakoriwn)
- գայլակորիւն (gaylakoriwn)
- իժակորիւն (ižakoriwn)
- Կորիւն (Koriwn)
- կորնակ (kornak)
Descendants
[edit]- → Armenian: կորյուն (koryun)
References
[edit]- ^ Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 461
- ^ Pedersen, Holger (1911) “Arm. koriwn”, in Nersēs Akinean, editor, Huschardzan: Festschrift aus Anlass des 100-jahrigen Bestandes der Mechitaristen-Kongregation in Wien (1811–1911), und des 25. Jahrganges der philosophischen Monatsschrift Handes amsorya (1887–1911) (in German), Vienna: Mekhitarist Press, pages 287–288
- ^ Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 491–492
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խոճկոր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 389b
- ^ Bugge, Sophus (1893) “Beiträge zur etymologischen Erläuterung der armenischen Sprache”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung (in German), volume 32, page 85
- ^ Nikolaev, Sergei L., Starostin, Sergei A. (1994) “*ḳwărnV”, in A North Caucasian Etymological Dictionary[1], Moscow: Asterisk Publishers
- ^ Schröder, Johann Joachim (1711) Thesaurus linguae Armenicae antiquae et hodiernae, Amsterdam, page 45
- ^ Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “կորիւն”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1119c
- ^ Militarev, Alexander, Kogan, Leonid (2005) Semitic Etymological Dictionary, volume II: Animal Names, Münster: Ugarit-Verlag, →ISBN, pages 120–123
- ^ “ܐܪܝܘܢܐ”, in Sureth Dictionary, Association Assyrophile de France, 2019 May 15 (last accessed)
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[2], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 90, 142
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[3], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 107, 148
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կորիւն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 648–649
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կորիւն”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “կորիւն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy