կոխեմ

Old Armenian

Etymology

Together with Ossetian къах (k’ax, “foot, leg”) probably borrowed from a Northeast Caucasian language: compare Proto-Nakh *koḳ (“foot, leg”).

Verb

կոխեմ • (koxem)

1. (transitive) to trample, to tread
   • 5th century, Bible, Job 22.15:

     Մի զշաւիղն յաւիտենական պահեսցես, զոր կոխեցին արք արդարք

     Mi zšawiłn yawitenakan pahescʻes, zor koxecʻin arkʻ ardarkʻ

     • Translation by Claude E. Cox

       You will not keep the ageless way that just men trod

   • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).34.2–3:

     Բարոյախաւսն ասէ վասն եղջերուոյ, թէ կարի թշնամի է աւձի. յորժամ փախչի աւձն եւ մտանէ ի ծակն, երթայ եղջերուն, լնու զամանն իւր ջրով եւ գայ ի ծակն, ուր աւձն մտաւ։ Եւ արկանէ ի ծակն աւձին, մինչեւ հանէ զաւձն, կոխէ եւ սպանանէ զնա։

     Baroyaxawsn asē vasn ełǰeruoy, tʻē kari tʻšnami ē awji. yoržam pʻaxčʻi awjn ew mtanē i cakn, ertʻay ełǰerun, lnu zamann iwr ǰrov ew gay i cakn, ur awjn mtaw. Ew arkanē i cakn awjin, minčʻew hanē zawjn, koxē ew spananē zna.

     • Translation by Gohar Muradyan

       Physiologus says about the deer that it is very hostile to the serpent; when the serpent escapes and goes into a hole, it goes and fills its vessel with water and comes to the hole which the serpent entered; and pours it into the serpent's hole until it draws the serpent out, tramples and kills it.

Conjugation

active

infinitive		կոխել (koxel)		participle	կոխեցեալ, կոխեալ (koxecʻeal, koxeal)
causative		—		aorist stem	կոխեց- (koxecʻ-)
		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative
	present	կոխեմ (koxem)	կոխես (koxes)	կոխէ (koxē)	կոխեմք (koxemkʻ)	կոխէք (koxēkʻ)	կոխեն (koxen)
	imperfect	կոխէի, կոխեի* (koxēi, koxei*)	կոխէիր, կոխեիր* (koxēir, koxeir*)	կոխէր (koxēr)	կոխէաք, կոխեաք* (koxēakʻ, koxeakʻ*)	կոխէիք, կոխեիք* (koxēikʻ, koxeikʻ*)	կոխէին, կոխեին* (koxēin, koxein*)
	aorist	կոխեցի (koxecʻi)	կոխեցեր (koxecʻer)	կոխեաց (koxeacʻ)	կոխեցաք (koxecʻakʻ)	կոխեցէք, կոխեցիք (koxecʻēkʻ, koxecʻikʻ)	կոխեցին (koxecʻin)
subjunctive
	present	կոխիցեմ (koxicʻem)	կոխիցես (koxicʻes)	կոխիցէ (koxicʻē)	կոխիցեմք (koxicʻemkʻ)	կոխիցէք (koxicʻēkʻ)	կոխիցեն (koxicʻen)
	aorist	կոխեցից (koxecʻicʻ)	կոխեսցես (koxescʻes)	կոխեսցէ (koxescʻē)	կոխեսցուք (koxescʻukʻ)	կոխեսջիք (koxesǰikʻ)	կոխեսցեն (koxescʻen)
imperatives
	imperative	—	կոխեա՛ (koxeá)	—	—	կոխեցէ՛ք (koxecʻḗkʻ)	—
	cohortative	—	կոխեսջի՛ր (koxesǰír)	—	—	կոխեսջի՛ք (koxesǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ կոխեր (mí koxer)	—	—	մի՛ կոխէք (mí koxēkʻ)	—

• rare
  

mediopassive

infinitive		կոխել, կոխիլ* (koxel, koxil*)		participle	կոխեցեալ, կոխեալ (koxecʻeal, koxeal)
causative		—		aorist stem	կոխեց- (koxecʻ-)
		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative
	present	կոխիմ (koxim)	կոխիս (koxis)	կոխի (koxi)	կոխիմք (koximkʻ)	կոխիք (koxikʻ)	կոխին (koxin)
	imperfect	կոխէի (koxēi)	կոխէիր (koxēir)	կոխէր, կոխիւր (koxēr, koxiwr)	կոխէաք (koxēakʻ)	կոխէիք (koxēikʻ)	կոխէին (koxēin)
	aorist	կոխեցայ (koxecʻay)	կոխեցար (koxecʻar)	կոխեցաւ (koxecʻaw)	կոխեցաք (koxecʻakʻ)	կոխեցայք (koxecʻaykʻ)	կոխեցան (koxecʻan)
subjunctive
	present	կոխիցիմ (koxicʻim)	կոխիցիս (koxicʻis)	կոխիցի (koxicʻi)	կոխիցիմք (koxicʻimkʻ)	կոխիցիք (koxicʻikʻ)	կոխիցին (koxicʻin)
	aorist	կոխեցայց (koxecʻaycʻ)	կոխեսցիս (koxescʻis)	կոխեսցի (koxescʻi)	կոխեսցուք (koxescʻukʻ)	կոխեսջիք (koxesǰikʻ)	կոխեսցին (koxescʻin)
imperatives
	imperative	—	կոխեա՛ց (koxeácʻ)	—	—	կոխեցարո՛ւք (koxecʻarúkʻ)	—
	cohortative	—	կոխեսջի՛ր (koxesǰír)	—	—	կոխեսջի՛ք (koxesǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ կոխիր (mí koxir)	—	—	մի՛ կոխիք (mí koxikʻ)	—

• post-classical
  

Derived terms

• անկոխ (ankox)
• անկոխելի (ankoxeli)
• աստուածակոխ (astuacakox)
• արեգակնակոխ (aregaknakox)
• բազմակոխ (bazmakox)
• բազմակոխութիւն (bazmakoxutʻiwn)
• գետնակոխ (getnakox)
• գետնակոխող (getnakoxoġ)
• գերակոխեմ (gerakoxem)
• դժուարակոխ (džuarakox)
• դիւրակոխ (diwrakox)
• երկրակոխ (erkrakox)
• ընդունայնակոխեմ (əndunaynakoxem)
• թեւակոխեմ (tʻewakoxem)
• թեւակոխիմ (tʻewakoxim)
• թեւակոխութիւն (tʻewakoxutʻiwn)
• թեւակոխումն (tʻewakoxumn)
• լիակոխ (liakox)
• խառնակոխ (xaṙnakox)
• կաւակոխութիւն (kawakoxutʻiwn)
• կոխ (kox)
• կոխած (koxac)
• կոխան (koxan)
• կոխիչ (koxičʻ)
• կոխումն (koxumn)
• մշտակոխ (mštakox)
• շաւղակոխեմ (šawġakoxem)
• ոսկեկոխ (oskekox)
• ոտնակոխութիւն (otnakoxutʻiwn)
• ոտնակոխք (otnakoxkʻ)
• սմբակակոխ (smbakakox)
• սմբակակոխեմ (smbakakoxem)
• սմբակակոխիմ (smbakakoxim)
• սրակոխ (srakox)
• սուրակոխ (surakox)
• վերակոխեմ (verakoxem)
• օձակոխ (ōjakox)

Descendants

• Armenian: կոխել (koxel)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կոխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 615b
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կոխեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Bugge, Sophus (1893) “Beiträge zur etymologischen Erläuterung der armenischen Sprache”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung (in German), volume 32, page 85
• Mann, Stuart E. (1968) An Armenian Historical Grammar in Latin Characters (Morphology, Etymology, Old Texts), London: Luzac & Co. Ltd., page 134
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “կոխեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy