կանթեղ
Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]dialects
- dialectal forms recorded in dialectological notation
Etymology
[edit]From Old Armenian կանթեղ (kantʻeł).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /kɑnˈtʰeʁ/, [kɑntʰéʁ]
- (Western Armenian) IPA(key): /ɡɑnˈteʁ/, [ɡɑntʰéʁ]
Noun
[edit]կանթեղ • (kantʻeġ)
Declension
[edit]| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կանթեղ (kantʻeġ) | կանթեղներ (kantʻeġner) | ||
| dative | կանթեղի (kantʻeġi) | կանթեղների (kantʻeġneri) | ||
| ablative | կանթեղից (kantʻeġicʻ) | կանթեղներից (kantʻeġnericʻ) | ||
| instrumental | կանթեղով (kantʻeġov) | կանթեղներով (kantʻeġnerov) | ||
| locative | կանթեղում (kantʻeġum) | կանթեղներում (kantʻeġnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կանթեղը/կանթեղն (kantʻeġə/kantʻeġn) | կանթեղները/կանթեղներն (kantʻeġnerə/kantʻeġnern) | ||
| dative | կանթեղին (kantʻeġin) | կանթեղներին (kantʻeġnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կանթեղս (kantʻeġs) | կանթեղներս (kantʻeġners) | ||
| dative | կանթեղիս (kantʻeġis) | կանթեղներիս (kantʻeġneris) | ||
| ablative | կանթեղիցս (kantʻeġicʻs) | կանթեղներիցս (kantʻeġnericʻs) | ||
| instrumental | կանթեղովս (kantʻeġovs) | կանթեղներովս (kantʻeġnerovs) | ||
| locative | կանթեղումս (kantʻeġums) | կանթեղներումս (kantʻeġnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կանթեղդ (kantʻeġd) | կանթեղներդ (kantʻeġnerd) | ||
| dative | կանթեղիդ (kantʻeġid) | կանթեղներիդ (kantʻeġnerid) | ||
| ablative | կանթեղիցդ (kantʻeġicʻd) | կանթեղներիցդ (kantʻeġnericʻd) | ||
| instrumental | կանթեղովդ (kantʻeġovd) | կանթեղներովդ (kantʻeġnerovd) | ||
| locative | կանթեղումդ (kantʻeġumd) | կանթեղներումդ (kantʻeġnerumd) | ||
Descendants
[edit]- → Udi: կանթեղ (kantʻeġ, “church lamp”)
References
[edit]- “կանթեղ”, in Žamanakakicʻ hayocʻ lezvi bacʻatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, 1969–1980
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կանթեղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 514b
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- կանթեղն (kantʻełn) — post-Classical
Etymology
[edit]From Byzantine Greek καντῆλα (kantêla), καντήλα (kantḗla), κανδήλη (kandḗlē), from Latin candēla.
Noun
[edit]կանթեղ • (kantʻeł)
- lamp
- Synonym: լապտեր (lapter)
- կանթեղ լուսաւորութեան ― kantʻeł lusaworutʻean ― illumination-lamp
- կանթեղ կազի ― kantʻeł kazi ― gas-lamp
- կանթեղ գիշերոյ ― kantʻeł gišeroy ― night-light
- կանթեղ օղւոյ ― kantʻeł ōłwoy ― spirit-lamp
- կանթեղ ցոլացիկ, հայելի կանթեղ ― kantʻeł cʻolacʻik, hayeli kantʻeł ― street-lamp
- նշանատու կանթեղ (երկաթուղւոյ) ― nšanatu kantʻeł (erkatʻułwoy) ― signal-lamp
- կանթեղ կիտուածագործի ― kantʻeł kituacagorci ― enameller's or glass blower's lamp
- անբոց կանթեղ ― anbocʻ kantʻeł ― aphlogistic lamp
- ինքնաբորբ կանթեղ ― inkʻnaborb kantʻeł ― lamp lighting by itself
- անստուեր կանթեղ ― anstuer kantʻeł ― sinumbra lamp
- կանթեղ մածուցիկ ― kantʻeł macucʻik ― soldering-lamp
- կանթեղք խաղետեղ թատեր ― kantʻełkʻ xałeteł tʻater ― foot-lamps
- յարդարել զկանթեղ ― yardarel zkantʻeł ― to trim a lamp
- վառել զկանթեղ ― vaṙel zkantʻeł ― to light a lamp
- անցուցանել զկանթեղ ― ancʻucʻanel zkantʻeł ― to extinguish or put out a lamp
Declension
[edit]i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կանթեղ (kantʻeł) | կանթեղք (kantʻełkʻ) | |
| genitive | կանթեղի (kantʻełi) | կանթեղաց (kantʻełacʻ) | |
| dative | կանթեղի (kantʻełi) | կանթեղաց (kantʻełacʻ) | |
| accusative | կանթեղ (kantʻeł) | կանթեղս (kantʻełs) | |
| ablative | կանթեղէ (kantʻełē) | կանթեղաց (kantʻełacʻ) | |
| instrumental | կանթեղաւ (kantʻeław) | կանթեղաւք = կանթեղօք (kantʻeławkʻ = kantʻełōkʻ) | |
| locative | կանթեղի (kantʻełi) | կանթեղս (kantʻełs) |
Derived terms
[edit]- կանթեղաբորբոք (kantʻełaborbokʻ)
- կանթեղակիր (kantʻełakir)
- կանթեղաւոր (kantʻeławor)
- կանթեղխոտ (kantʻełxot)
- կանթեղնաւոր (kantʻełnawor)
Descendants
[edit]- Armenian: կանթեղ (kantʻeġ), կանթեղ (kantʻeġ) — Vozm, New Julfa, Salmas, Van, կանթէղ (kantʻēġ) — Agulis, Akhaltsikhe, Ararat, Moks, Shamakhi, գանթեղ (gantʻeġ) — Haçin, Suceava, գանթէղ (gantʻēġ) — Nor Nakhichevan, Sivas, գանթէ՛ղ (gantʻḗġ) — Aslanbeg, կա՛նթիղ (kántʻiġ) — Tbilisi, կանտեղ (kanteġ) — Alashkert, Mush
- → Udi: կանթեղ (kantʻeġ, “church lamp”)
References
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “կանթեղ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կանթեղ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կանթեղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 514ab
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “կանթեղ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 382a