գարհայեմ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Parthian ghrʾy-, ghrʾʾy (*gahrāy-), which is usually glossed as “to boast, exult, be proud” but is revised to “to cry loudly” by Perixanjan, who derives the word from Proto-Iranian *gāθram rāy-; compare Avestan 𐬔𐬁𐬚𐬭𐬋.𐬭𐬀𐬫𐬀𐬥𐬙 (gāθrō.rayant, “giving out a cry”).
Verb
[edit]գարհայեմ • (garhayem)
- to lament
Conjugation
[edit]active
| infinitive | գարհայել (garhayel) | participle | գարհայեցեալ, գարհայեալ (garhayecʻeal, garhayeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | գարհայեց- (garhayecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գարհայեմ (garhayem) | գարհայես (garhayes) | գարհայէ (garhayē) | գարհայեմք (garhayemkʻ) | գարհայէք (garhayēkʻ) | գարհայեն (garhayen) | |
| imperfect | գարհայէի, գարհայեի* (garhayēi, garhayei*) | գարհայէիր, գարհայեիր* (garhayēir, garhayeir*) | գարհայէր (garhayēr) | գարհայէաք, գարհայեաք* (garhayēakʻ, garhayeakʻ*) | գարհայէիք, գարհայեիք* (garhayēikʻ, garhayeikʻ*) | գարհայէին, գարհայեին* (garhayēin, garhayein*) | |
| aorist | գարհայեցի (garhayecʻi) | գարհայեցեր (garhayecʻer) | գարհայեաց (garhayeacʻ) | գարհայեցաք (garhayecʻakʻ) | գարհայեցէք, գարհայեցիք (garhayecʻēkʻ, garhayecʻikʻ) | գարհայեցին (garhayecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գարհայիցեմ (garhayicʻem) | գարհայիցես (garhayicʻes) | գարհայիցէ (garhayicʻē) | գարհայիցեմք (garhayicʻemkʻ) | գարհայիցէք (garhayicʻēkʻ) | գարհայիցեն (garhayicʻen) | |
| aorist | գարհայեցից (garhayecʻicʻ) | գարհայեսցես (garhayescʻes) | գարհայեսցէ (garhayescʻē) | գարհայեսցուք (garhayescʻukʻ) | գարհայեսջիք (garhayesǰikʻ) | գարհայեսցեն (garhayescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | գարհայեա՛ (garhayeá) | — | — | գարհայեցէ՛ք (garhayecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | գարհայեսջի՛ր (garhayesǰír) | — | — | գարհայեսջի՛ք (garhayesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ գարհայեր (mí garhayer) | — | — | մի՛ գարհայէք (mí garhayēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | գարհայել, գարհայիլ* (garhayel, garhayil*) | participle | գարհայեցեալ, գարհայեալ (garhayecʻeal, garhayeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | գարհայեց- (garhayecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գարհայիմ (garhayim) | գարհայիս (garhayis) | գարհայի (garhayi) | գարհայիմք (garhayimkʻ) | գարհայիք (garhayikʻ) | գարհային (garhayin) | |
| imperfect | գարհայէի (garhayēi) | գարհայէիր (garhayēir) | գարհայէր, գարհայիւր (garhayēr, garhayiwr) | գարհայէաք (garhayēakʻ) | գարհայէիք (garhayēikʻ) | գարհայէին (garhayēin) | |
| aorist | գարհայեցայ (garhayecʻay) | գարհայեցար (garhayecʻar) | գարհայեցաւ (garhayecʻaw) | գարհայեցաք (garhayecʻakʻ) | գարհայեցայք (garhayecʻaykʻ) | գարհայեցան (garhayecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գարհայիցիմ (garhayicʻim) | գարհայիցիս (garhayicʻis) | գարհայիցի (garhayicʻi) | գարհայիցիմք (garhayicʻimkʻ) | գարհայիցիք (garhayicʻikʻ) | գարհայիցին (garhayicʻin) | |
| aorist | գարհայեցայց (garhayecʻaycʻ) | գարհայեսցիս (garhayescʻis) | գարհայեսցի (garhayescʻi) | գարհայեսցուք (garhayescʻukʻ) | գարհայեսջիք (garhayesǰikʻ) | գարհայեսցին (garhayescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | գարհայեա՛ց (garhayeácʻ) | — | — | գարհայեցարո՛ւք (garhayecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | գարհայեսջի՛ր (garhayesǰír) | — | — | գարհայեսջի՛ք (garhayesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ գարհայիր (mí garhayir) | — | — | մի՛ գարհայիք (mí garhayikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “գարհայիլ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Perixanjan, A. G. (1993) Материалы к этимологическому словарю древнеармянского языка. Часть I [Materials for the Etymological Dictionary of the Old Armenian Language. Part 1][1] (in Russian), Yerevan: Academy Press, page 44
- Durkin-Meisterernst, Desmond (2004) A Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian (Corpus Fontium Manichaeorum; 3.1), Turnhout: Brepols, page 162b