աւթողոփոս
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]Attested only in the Physiologus, transliterating Ancient Greek ἀνθόλοψ (anthólops), mistakenly reading αν- (an-) as αυ- (au-). Attested with numerous corrupted variant readings.
Noun
[edit]աւթողոփոս • (awtʻołopʻos)
- antelope (legendary creature)
- Synonym: սղոցեղջիւր (słocʻełǰiwr)
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).3.1–4:[1][2]
- Է երէ ինչ, որ կոչի աւթողոփոս (var. թողոքայ, թոզռիայ, աթողփողք, ութողփոքր)․ գազան սաստիկ էրէ․ մինչ որսորդաց չէ հնար զնա ի բուռն արկանել։ Եղջիւրս ունի երկայնս եւ սղոցաձեւս, մինչեւ զծառս մեծամեծս եւ բարձունս սղոցել․ եւ յորժամ ծարաւեսցի, գնայ յԱրածանի գետ եւ ըմբէ ջուր։
- Ē erē inčʻ, or kočʻi awtʻołopʻos (var. tʻołokʻay, tʻozṙiay, atʻołpʻołkʻ, utʻołpʻokʻr); gazan sastik ērē; minčʻ orsordacʻ čʻē hnar zna i buṙn arkanel. Ełǰiwrs uni erkayns ew słocʻajews, minčʻew zcaṙs mecamecs ew barjuns słocʻel; ew yoržam carawescʻi, gnay yAracani get ew əmbē ǰur.
- Translation by Gohar Muradyan
- There is an animal called autholops, an exceedingly fierce animal; until the hunters are unable to catch it. It has long horns in the shape of a saw, so that it is able to saw very large and high trees. And when it is thirsty, it goes to the river Aracani and drinks water.
- Է երէ ինչ, որ կոչի աւթողոփոս (var. թողոքայ, թոզռիայ, աթողփողք, ութողփոքր)․ գազան սաստիկ էրէ․ մինչ որսորդաց չէ հնար զնա ի բուռն արկանել։ Եղջիւրս ունի երկայնս եւ սղոցաձեւս, մինչեւ զծառս մեծամեծս եւ բարձունս սղոցել․ եւ յորժամ ծարաւեսցի, գնայ յԱրածանի գետ եւ ըմբէ ջուր։
Alternative forms
[edit]- թոզոփա (tʻozopʻa), թողոքայ (tʻołokʻay), թոզռիայ (tʻozṙiay), աթողփողք (atʻołpʻołkʻ), ութողփոքր (utʻołpʻokʻr), թոլոփ (tʻolopʻ), եւթողու (ewtʻołu), աթողուիս (atʻołuis), թէոփալոս (tʻēopʻalos), թէոփիլոս (tʻēopʻilos), թէոփելոս (tʻēopʻelos), թէոփալաս (tʻēopʻalas), ութողփողքս (utʻołpʻołkʻs), աթաղուիս (atʻałuis), ութողփոքա (utʻołpʻokʻa), թողոփա (tʻołopʻa), թէոփիլաս (tʻēopʻilas), թեոփելաս (tʻeopʻelas), թողոքայ (tʻołokʻay), թոզռիայ (tʻozṙiay), աթողփողք (atʻołpʻołkʻ), ութողփոքր (utʻołpʻokʻr), աթոլօփս (atʻolōpʻs), ոփիլոս (opʻilos) — variant readings
Descendants
[edit]- → Old Georgian: ავთოლოფოსი (avtoloposi)
References
[edit]- ^ Marr, N. (1904) Тексты и разыскания по армяно-грузинской филологии. Книга VI. Физиолог. Армяно-грузинский извод [Texts and research in Armenian–Georgian philology. Book VI. Physiologus. Armenian–Georgian recension] (Издания Факультета восточных языков Императорского С.-Петербургского университета; 5), Saint Petersburg: Academy Press, pages 4–5
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[1], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 27, 91, 143
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “թոզոփա”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 192–193
- Awgerean, Mkrtičʻ, Čēlalean, Grigor (1865) “թոզոփա”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 328a
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “սղոցեղջիւր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 723b
- Marr, N. (1904) Тексты и разыскания по армяно-грузинской филологии. Книга VI. Физиолог. Армяно-грузинский извод [Texts and research in Armenian–Georgian philology. Book VI. Physiologus. Armenian–Georgian recension] (Издания Факультета восточных языков Императорского С.-Петербургского университета; 5), Saint Petersburg: Academy Press, pages 58–59