արփի

See also: Արփի

Armenian

Etymology

From Old Armenian արփի (arpʻi); see it for more.

Pronunciation

(Eastern Armenian) IPA^(key): /ɑɾˈpʰi/, [ɑɾpʰí]
(Western Armenian) IPA^(key): /ɑɾˈpi/, [ɑɾpʰí]
Audio (Eastern Armenian): (file)

Noun

արփի • (arpʻi)

(poetic) sun
(dated) aether (according to ancient science the region above the terrestrial sphere where the Sun turns)
light, brightness, splendour
(figuratively) dawn
(figuratively, as an adjective) luminous

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	արփի (arpʻi)	արփիներ (arpʻiner)
dative	արփիի (arpʻii)	արփիների (arpʻineri)
ablative	արփիից (arpʻiicʻ)	արփիներից (arpʻinericʻ)
instrumental	արփիով (arpʻiov)	արփիներով (arpʻinerov)
locative	արփիում (arpʻium)	արփիներում (arpʻinerum)
	definite forms
nominative	արփին (arpʻin)	արփիները/արփիներն (arpʻinerə/arpʻinern)
dative	արփիին (arpʻiin)	արփիներին (arpʻinerin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	արփիս (arpʻis)	արփիներս (arpʻiners)
dative	արփիիս (arpʻiis)	արփիներիս (arpʻineris)
ablative	արփիիցս (arpʻiicʻs)	արփիներիցս (arpʻinericʻs)
instrumental	արփիովս (arpʻiovs)	արփիներովս (arpʻinerovs)
locative	արփիումս (arpʻiums)	արփիներումս (arpʻinerums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	արփիդ (arpʻid)	արփիներդ (arpʻinerd)
dative	արփիիդ (arpʻiid)	արփիներիդ (arpʻinerid)
ablative	արփիիցդ (arpʻiicʻd)	արփիներիցդ (arpʻinericʻd)
instrumental	արփիովդ (arpʻiovd)	արփիներովդ (arpʻinerovd)
locative	արփիումդ (arpʻiumd)	արփիներումդ (arpʻinerumd)

u-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	արփի (arpʻi)	արփիներ (arpʻiner)
dative	արփու (arpʻu)	արփիների (arpʻineri)
ablative	արփուց (arpʻucʻ)	արփիներից (arpʻinericʻ)
instrumental	արփով, արփիով (arpʻov, arpʻiov)	արփիներով (arpʻinerov)
locative	արփում, արփիում (arpʻum, arpʻium)	արփիներում (arpʻinerum)
	definite forms
nominative	արփին (arpʻin)	արփիները/արփիներն (arpʻinerə/arpʻinern)
dative	արփուն (arpʻun)	արփիներին (arpʻinerin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	արփիս (arpʻis)	արփիներս (arpʻiners)
dative	արփուս (arpʻus)	արփիներիս (arpʻineris)
ablative	արփուցս (arpʻucʻs)	արփիներիցս (arpʻinericʻs)
instrumental	արփովս, արփիովս (arpʻovs, arpʻiovs)	արփիներովս (arpʻinerovs)
locative	արփումս, արփիումս (arpʻums, arpʻiums)	արփիներումս (arpʻinerums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	արփիդ (arpʻid)	արփիներդ (arpʻinerd)
dative	արփուդ (arpʻud)	արփիներիդ (arpʻinerid)
ablative	արփուցդ (arpʻucʻd)	արփիներիցդ (arpʻinericʻd)
instrumental	արփովդ, արփիովդ (arpʻovd, arpʻiovd)	արփիներովդ (arpʻinerovd)
locative	արփումդ, արփիումդ (arpʻumd, arpʻiumd)	արփիներումդ (arpʻinerumd)

Synonyms

(sun): արեւ (arew)

References

Aġayan, Ēduard (1976) “արփի”, in Ardi hayereni bacʻatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Hayastan

Old Armenian

Alternative forms

արփ (arpʻ)
արփին (arpʻin)

Etymology

The origin is uncertain.

Noun

արփի • (arpʻi)

aether (according to ancient science the region above the terrestrial sphere where the Sun turns)
the Sun, as the source of light
light, brightness, splendour
(as an adjective) luminous

Usage notes

The word has the following forms: արփա- (arpʻa-), արփայա- (arpʻaya-), արփե- (arpʻe-), արփիա- (arpʻia-), -արփի (-arpʻi), արփն- (arpʻn-), -արփին (-arpʻin).
The word is unattested in the Classical period.

Declension

^{The template Template:xcl-noun-ո-ա does not use the parameter(s): vow=on
Please see Module:checkparams for help with this warning.}

o-a-type

	singular	plural
nominative	արփի (arpʻi)	արփիք (arpʻikʻ)
genitive	արփւոյ (arpʻwoy)	արփեաց (arpʻeacʻ)
dative	արփւոյ (arpʻwoy)	արփեաց (arpʻeacʻ)
accusative	արփի (arpʻi)	արփիս (arpʻis)
ablative	արփւոյ (arpʻwoy)	արփեաց (arpʻeacʻ)
instrumental	արփեաւ (arpʻeaw)	արփեաւք = արփեօք (arpʻeawkʻ = arpʻeōkʻ)
locative	արփի (arpʻi)	արփիս (arpʻis)

Derived terms

ամէնարփի (amēnarpʻi)
արփագեղ (arpʻageł)
արփագունի (arpʻaguni)
արփազարդեալ (arpʻazardeal)
արփաթեւեմ (arpʻatʻewem)
արփաճաճանչ (arpʻačačančʻ)
արփամերձ (arpʻamerj)
արփայագնաց (arpʻayagnacʻ)
արփային (arpʻayin)
արփաւոր (arpʻawor)
արփաւորեմ (arpʻaworem)
արփափայլ (arpʻapʻayl)
արփեան (arpʻean)
արփեգնաց (arpʻegnacʻ)
արփենի (arpʻeni)
արփիաբաշխ (arpʻiabašx)
արփիաբնակ (arpʻiabnak)
արփիաբուղխ (arpʻiabułx)
արփիագեղ (arpʻiageł)
արփիագնաց (arpʻiagnacʻ)
արփիադիտակ (arpʻiaditak)
արփիազարդ (arpʻiazard)
արփիազարդեալ (arpʻiazardeal)
արփիազգեստ (arpʻiazgest)
արփիախաղաց (arpʻiaxałacʻ)
արփիական (arpʻiakan)
արփիակերպ (arpʻiakerp)
արփիակիզ (arpʻiakiz)
արփիակիզն (arpʻiakizn)
արփիահրաշ (arpʻiahraš)
արփիահրաշութիւն (arpʻiahrašutʻiwn)
արփիահրատ (arpʻiahrat)
արփիաճաճանչ (arpʻiačačančʻ)
արփիաճեմ (arpʻiačem)
արփիամիտ (arpʻiamit)
արփիանամ (arpʻianam)
արփիանկար (arpʻiankar)
արփիանման (arpʻianman)
արփիանուէր (arpʻianuēr)
արփիասկիզբն (arpʻiaskizbn)
արփիավառեալ (arpʻiavaṙeal)
արփիացնցուղ (arpʻiacʻncʻuł)
արփիաւոր (arpʻiawor)
արփիաւորիմ (arpʻiaworim)
արփիափայլ (arpʻiapʻayl)
արփիափայլեմ (arpʻiapʻaylem)
արփիափայլութիւն (arpʻiapʻaylutʻiwn)
արփնաթեւեմ (arpʻnatʻewem)
արփող (arpʻoł)
գերարփ (gerarpʻ)
գերարփի (gerarpʻi)
երեքարփին (erekʻarpʻin)
եօթնարփեան (eōtʻnarpʻean)
եօթնարփենի (eōtʻnarpʻeni)
եօթնարփի (eōtʻnarpʻi)
եօթնարփին (eōtʻnarpʻin)
լուսարփի (lusarpʻi)
հրաշարփի (hrašarpʻi)
հրարփ (hrarpʻ)
հրարփի (hrarpʻi)
մեծարփի (mecarpʻi)
սերարփի (serarpʻi)
սէրարփի (sērarpʻi)
վերարփենի (verarpʻeni)
վսեմարփի (vsemarpʻi)
քաջարփի (kʻaǰarpʻi)

Descendants

Armenian: արփի (arpʻi)

References

Petrosean, Matatʻeay (1879) “արփի”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “արփի”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “արփ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press