արուեստ

Old Armenian

Alternative forms

արհեստ (arhest) — post-Classical

Etymology

Of Iranian origin. Compare Inscriptional Parthian 𐭀𐭓𐭅𐭎𐭕 (ʾrwst, “virtue”), Old Persian [script needed] (aruvasta-, “activity, physical prowess”). The ending was perhaps contaminated with the suffix -ստ (-st).

Noun

արուեստ • (aruest)

art; trade, handicraft
ազատական արուեստ ― azatakan aruest ― liberal arts

մեքենական արուեստ ― mekʻenakan aruest ― mechanical arts

գեղեցիկ արուեստ ― gełecʻik aruest ― fine arts
skilfully crafted handiwork
sign, miracle
monster
artifice, expedient, means, invention, ingenuity

Usage notes

There was no distinction between արուեստ (aruest) and արհեստ (arhest) in Old Armenian; the latter was merely the post-classical spelling of the former. In modern literary Armenian արհեստ (arhest) is used for “handicraft, trade” while արվեստ (arvest) is reserved only for “mental creation, art”.

Declension

i-type
	singular	plural
nominative	արուեստ (aruest)	արուեստք (aruestkʻ)
genitive	արուեստի (aruesti)	արուեստից (aruesticʻ)
dative	արուեստի (aruesti)	արուեստից (aruesticʻ)
accusative	արուեստ (aruest)	արուեստս (aruests)
ablative	արուեստէ (aruestē)	արուեստից (aruesticʻ)
instrumental	արուեստիւ (aruestiw)	արուեստիւք (aruestiwkʻ)
locative	արուեստի (aruesti)	արուեստս (aruests)

*i-a*-type
	singular	plural
nominative	արուեստ (aruest)	արուեստք (aruestkʻ)
genitive	արուեստի (aruesti)	արուեստաց (aruestacʻ)
dative	արուեստի (aruesti)	արուեստաց (aruestacʻ)
accusative	արուեստ (aruest)	արուեստս (aruests)
ablative	արուեստէ (aruestē)	արուեստաց (aruestacʻ)
instrumental	արուեստաւ (aruestaw)	արուեստաւք = արուեստօք (aruestawkʻ = aruestōkʻ)
locative	արուեստի (aruesti)	արուեստս (aruests)

attested post-classically and once classically

Derived terms

ամենարուեստ (amenaruest)
ամէնարուեստ (amēnaruest)
անարուեստ (anaruest)
անարուեստաբար (anaruestabar)
անարուեստաշէն (anaruestašēn)
անարուեստացեալ (anaruestacʻeal)
անարուեստութիւն (anaruestutʻiwn)
արհեստաբար (arhestabar)
արհեստագէտ (arhestagēt)
արհեստեմ (arhestem)
արհեստիկ (arhestik)
արհեստութիւն (arhestutʻiwn)
արուեստաբան (aruestaban)
արուեստաբանեմ (aruestabanem)
արուեստաբանութիւն (aruestabanutʻiwn)
արուեստաբար (aruestabar)
արուեստագէտ (aruestagēt)
արուեստագիտութիւն (aruestagitutʻiwn)
արուեստագիր (aruestagir)
արուեստագիւտ (aruestagiwt)
արուեստագոյն (aruestagoyn)
արուեստագործեմ (aruestagorcem)
արուեստագործութիւն (aruestagorcutʻiwn)
արուեստախառն (aruestaxaṙn)
արուեստախօս (aruestaxōs)
արուեստախօսեմ (aruestaxōsem)
արուեստական (aruestakan)
արուեստականագոյն (aruestakanagoyn)
արուեստականութիւն (aruestakanutʻiwn)
արուեստակեմ (aruestakem)
արուեստակերտեմ (aruestakertem)
արուեստակիտուած (aruestakituac)
արուեստակից (aruestakicʻ)
արուեստակցութիւն (aruestakcʻutʻiwn)
արուեստահիւսակ (aruestahiwsak)
արուեստահնարագործութիւն (aruestahnaragorcutʻiwn)
արուեստայարմար (aruestayarmar)
արուեստանոց (aruestanocʻ)
արուեստապետ (aruestapet)
արուեստապէս (aruestapēs)
արուեստասէր (aruestasēr)
արուեստասիրեմ (aruestasirem)
արուեստասիրութիւն (aruestasirutʻiwn)
արուեստարան (aruestaran)
արուեստացեալ (aruestacʻeal)
արուեստաւոր (aruestawor)
արուեստաւորագոյն (aruestaworagoyn)
արուեստաւորակից (aruestaworakicʻ)
արուեստաւորապէս (aruestaworapēs)
արուեստաւորեմ (aruestaworem)
արուեստաւորիչ (aruestaworičʻ)
արուեստաւորութիւն (aruestaworutʻiwn)
արուեստգիտութիւն (aruestgitutʻiwn)
արուեստեմ (aruestem)
արուեստիկ (aruestik)
արուեստողական (aruestołakan)
արուեստսիրութիւն (aruestsirutʻiwn)
բազմարուեստ (bazmaruest)
գեղեցկարուեստ (gełecʻkaruest)
դիւրարուեստ (diwraruest)
զրարուեստութիւն (zraruestutʻiwn)
ընդունայնարհեստութիւն (əndunaynarhestutʻiwn)
ընդունայնարուեստութիւն (əndunaynaruestutʻiwn)
կարծրարուեստ (karcraruest)
համարուեստ (hamaruest)
ձեռարուեստ (jeṙaruest)
ձեռարուեստակ (jeṙaruestak)
ձեռարուեստիկ (jeṙaruestik)
ձեռնարուեստ (jeṙnaruest)
մզնարհեստ (mznarhest)
միաարուեստ (miaaruest)
միայարուեստ (miayaruest)
միարուեստ (miaruest)
յոգնարուեստ (yognaruest)
ունայնարուեստ (unaynaruest)
չարարուեստ (čʻararuest)
չարարուեստաբար (čʻararuestabar)
չարարուեստութիւն (čʻararuestutʻiwn)
չարուեստ (čʻaruest)
սքանչելարուեստ (skʻančʻelaruest)
վրիպարհեստ (vriparhest)
քաջարուեստ (kʻaǰaruest)

Descendants

Armenian: արվեստ (arvest), արհեստ (arhest)

References

Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “արուեստ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “Haykakankʻ (Armeniaca)”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, volume IV, Yerevan: University Press, pages 671–673
J̌ahukyan, Geworg (2010) “արուեստ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 94b
Petrosean, Matatʻeay (1879) “արուեստ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy