աստուճ

Armenian

FWOTD – 3 November 2014

Alternative forms

• աշտուճ (aštuč)

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian աստուճ (astuč).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /ɑsˈtut͡ʃ/, [ɑstút͡ʃ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɑsˈdud͡ʒ/, [ɑstúd͡ʒ]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Adjective

աստուճ • (astuč) (superlative ամենաաստուճ)

1. dry (of bread)

   աստուճ հաց ― astuč hacʻ ― dry bread

   • 1875 – 1957, Avetik Isahakyan, Alagyazi maniner [Lays of Alagyaz] :

     Մեկ աստուճ հաց տըվին՝ ուտի / Մեկ չոր խշտի պառկի, քընի։

     Mek astuč hacʻ təvin, uti / Mek čʻor xšti paṙki, kʻəni.

     Gave [him] one [loaf of] dry bread to eat / One dry straw mattress to sleep on.

   • 1886.03.30, Mełu Hayastani [a newspaper], No. 22:

     Մօտ 150 տներ քաղաքում զանազան եղանակով նորա սեպհականութիւնք եղան, բայց և այնպէս նա էլի ապրում էր աստուճ հացով։

     Mōt 150 tner kʻaġakʻum zanazan eġanakov nora sephakanutʻiwnkʻ eġan, baycʻ ew aynpēs na ēli aprum ēr astuč hacʻov.

     About 150 houses in the city became her property in various ways; nonetheless she was still living on a dry bread.

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	աստուճ (astuč)	աստուճներ (astučner)
dative	աստուճի (astuči)	աստուճների (astučneri)
ablative	աստուճից (astučicʻ)	աստուճներից (astučnericʻ)
instrumental	աստուճով (astučov)	աստուճներով (astučnerov)
locative	աստուճում (astučum)	աստուճներում (astučnerum)
	definite forms
nominative	աստուճը/աստուճն (astučə/astučn)	աստուճները/աստուճներն (astučnerə/astučnern)
dative	աստուճին (astučin)	աստուճներին (astučnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	աստուճս (astučs)	աստուճներս (astučners)
dative	աստուճիս (astučis)	աստուճներիս (astučneris)
ablative	աստուճիցս (astučicʻs)	աստուճներիցս (astučnericʻs)
instrumental	աստուճովս (astučovs)	աստուճներովս (astučnerovs)
locative	աստուճումս (astučums)	աստուճներումս (astučnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	աստուճդ (astučd)	աստուճներդ (astučnerd)
dative	աստուճիդ (astučid)	աստուճներիդ (astučnerid)
ablative	աստուճիցդ (astučicʻd)	աստուճներիցդ (astučnericʻd)
instrumental	աստուճովդ (astučovd)	աստուճներովդ (astučnerovd)
locative	աստուճումդ (astučumd)	աստուճներումդ (astučnerumd)

Old Armenian

Alternative forms

• աշտուճ (aštuč), աշոտուչ (ašotučʻ)

Etymology

An Iranian borrowing: compare Khotanese [script needed] (astaucä, “dry land, terra firma”), which is ultimately from Proto-Indo-European *h₂eHs- (“to be/become dry”).

Adjective

աստուճ • (astuč)

1. dry (of bread)

   աստուճ հաց ― astuč hacʻ ― dry bread

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	աստուճ (astuč)		աստուճք (astučkʻ)
genitive	աստճոյ (astčoy)		աստճոց (astčocʻ)
dative	աստճոյ (astčoy)		աստճոց (astčocʻ)
accusative	աստուճ (astuč)		աստուճս (astučs)
ablative	աստճոյ (astčoy)		աստճոց (astčocʻ)
instrumental	աստճով (astčov)		աստճովք (astčovkʻ)
locative	աստուճ (astuč)		աստուճս (astučs)

Derived terms

• աշտիճագոյն (aštičagoyn)
• աշտճակեր (aštčaker)
• աստճակեր (astčaker)

 

Descendants

• → Armenian: աստուճ (astuč), աշտուճ (aštuč) (learned)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “աշտուճ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 22a, leaves the origin open
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “աշտուճ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Aġayan, Ēduard (1974) Baṙakʻnnakan ew stugabanakan hetazotutʻyunner [Lexicological and Etymological Studies]‎^[2] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, pages 29–30, derives from Proto-Indo-European *as-d-, an enlargement of *h₂eHs- (“to be/become dry”), considers -ուճ (-uč) a suffix and compares պարկուճ (parkuč) for it