աստեմ
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- հաստիմ (hastim) (in mediopassive)
Etymology
[edit]From Hurrian 𒀸𒊭𒀜 (aš-ša-at /ašti, aštu/, “woman; wife”), itself a loan from Akkadian 𒁮 (DAM /aššatu, aštu, altu/, “wife, spouse”).
Alternatively, from Proto-Armenian *ast (“fiancée, bride”), from Proto-Indo-European *ph₂ḱ-ti(h₂)-, *ph₂ḱ-teh₂- (“betrothal, engagement; betrothed (girl), fiancée, bride”), from *peh₂ǵ-, *peh₂ḱ- (“to fasten, strengthen”); cognate with Latin paciscor (“to negotiate, arrange; to make a settlement or come to terms; to engage oneself in marriage to”).
Verb
[edit]աստեմ • (astem)
- (transitive) to look for a bride, ask in marriage
Conjugation
[edit]active
| infinitive | աստել (astel) | participle | աստեցեալ, աստեալ (astecʻeal, asteal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | աստեց- (astecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | աստեմ (astem) | աստես (astes) | աստէ (astē) | աստեմք (astemkʻ) | աստէք (astēkʻ) | աստեն (asten) | |
| imperfect | աստէի, աստեի* (astēi, astei*) | աստէիր, աստեիր* (astēir, asteir*) | աստէր (astēr) | աստէաք, աստեաք* (astēakʻ, asteakʻ*) | աստէիք, աստեիք* (astēikʻ, asteikʻ*) | աստէին, աստեին* (astēin, astein*) | |
| aorist | աստեցի (astecʻi) | աստեցեր (astecʻer) | աստեաց (asteacʻ) | աստեցաք (astecʻakʻ) | աստեցէք, աստեցիք (astecʻēkʻ, astecʻikʻ) | աստեցին (astecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | աստիցեմ (asticʻem) | աստիցես (asticʻes) | աստիցէ (asticʻē) | աստիցեմք (asticʻemkʻ) | աստիցէք (asticʻēkʻ) | աստիցեն (asticʻen) | |
| aorist | աստեցից (astecʻicʻ) | աստեսցես (astescʻes) | աստեսցէ (astescʻē) | աստեսցուք (astescʻukʻ) | աստեսջիք (astesǰikʻ) | աստեսցեն (astescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | աստեա՛ (asteá) | — | — | աստեցէ՛ք (astecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | աստեսջի՛ր (astesǰír) | — | — | աստեսջի՛ք (astesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ աստեր (mí aster) | — | — | մի՛ աստէք (mí astēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | աստել, աստիլ* (astel, astil*) | participle | աստեցեալ, աստեալ (astecʻeal, asteal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | աստեց- (astecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | աստիմ (astim) | աստիս (astis) | աստի (asti) | աստիմք (astimkʻ) | աստիք (astikʻ) | աստին (astin) | |
| imperfect | աստէի (astēi) | աստէիր (astēir) | աստէր, աստիւր (astēr, astiwr) | աստէաք (astēakʻ) | աստէիք (astēikʻ) | աստէին (astēin) | |
| aorist | աստեցայ (astecʻay) | աստեցար (astecʻar) | աստեցաւ (astecʻaw) | աստեցաք (astecʻakʻ) | աստեցայք (astecʻaykʻ) | աստեցան (astecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | աստիցիմ (asticʻim) | աստիցիս (asticʻis) | աստիցի (asticʻi) | աստիցիմք (asticʻimkʻ) | աստիցիք (asticʻikʻ) | աստիցին (asticʻin) | |
| aorist | աստեցայց (astecʻaycʻ) | աստեսցիս (astescʻis) | աստեսցի (astescʻi) | աստեսցուք (astescʻukʻ) | աստեսջիք (astesǰikʻ) | աստեսցին (astescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | աստեա՛ց (asteácʻ) | — | — | աստեցարո՛ւք (astecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | աստեսջի՛ր (astesǰír) | — | — | աստեսջի՛ք (astesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ աստիր (mí astir) | — | — | մի՛ աստիք (mí astikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- աստօղ (astōł)
References
[edit]- Diakonoff, Igor M. (1985) “Hurro-Urartian Borrowings in Old Armenian”, in Journal of the American Oriental Society[1], volume 105, number 4, pages 597–603
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “աստել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) “astem”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 119
- Thorsø, Rasmus (2023) Prehistoric loanwords in Armenian: Hurro-Urartian, Kartvelian, and the unclassified substrate[2], PhD dissertation, Leiden University, page 23