առեղ

Armenian

Etymology

From Old Armenian առեղ (aṙeł).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /ɑˈreʁ/, [ɑréʁ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɑˈɾeʁ/, [ɑɾéʁ]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Noun

առեղ • (aṙeġ)

1. pole, beam, shaft (of a cart)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	առեղ (aṙeġ)	առեղներ (aṙeġner)
dative	առեղի (aṙeġi)	առեղների (aṙeġneri)
ablative	առեղից (aṙeġicʻ)	առեղներից (aṙeġnericʻ)
instrumental	առեղով (aṙeġov)	առեղներով (aṙeġnerov)
locative	առեղում (aṙeġum)	առեղներում (aṙeġnerum)
	definite forms
nominative	առեղը/առեղն (aṙeġə/aṙeġn)	առեղները/առեղներն (aṙeġnerə/aṙeġnern)
dative	առեղին (aṙeġin)	առեղներին (aṙeġnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	առեղս (aṙeġs)	առեղներս (aṙeġners)
dative	առեղիս (aṙeġis)	առեղներիս (aṙeġneris)
ablative	առեղիցս (aṙeġicʻs)	առեղներիցս (aṙeġnericʻs)
instrumental	առեղովս (aṙeġovs)	առեղներովս (aṙeġnerovs)
locative	առեղումս (aṙeġums)	առեղներումս (aṙeġnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	առեղդ (aṙeġd)	առեղներդ (aṙeġnerd)
dative	առեղիդ (aṙeġid)	առեղներիդ (aṙeġnerid)
ablative	առեղիցդ (aṙeġicʻd)	առեղներիցդ (aṙeġnericʻd)
instrumental	առեղովդ (aṙeġovd)	առեղներովդ (aṙeġnerovd)
locative	առեղումդ (aṙeġumd)	առեղներումդ (aṙeġnerumd)

Old Armenian

Etymology

According to J̌ahukyan, from առ (aṙ) +‎ *եղ- (*eł-), from Proto-Indo-European *ey-el-, from the root *ei- (“pole”). Cognate with íelekstis (“shaft; pole”), Latvian ielukši (“plough shaft”), ilkss (“shaft”); Lithuanian ailė, áilis, Latvian ailis.

Noun

առեղ • (aṙeł)

1. pole, beam, shaft (of a cart)
   • 8th century, Stepʻannos Siwnecʻi, Meknutʻiwn Kʻerakanin [Commentary on Grammar] :

     Իսկ փաղանունք ասին, որ են զոյգ անուանք․ անիւ և ճղուղ, առեղ և աւարտք, հեւան եւ դանդանք, կունդք եւ ականոց, հեց եւ բոյթ, կապերտ եւ գորգ, ձի եւ դզի, երամակապան եւ կուտպան, բիր եւ մահակ, որոց բնութիւն մի եւ անուանք այլ։

     Isk pʻałanunkʻ asin, or en zoyg anuankʻ; aniw ew čłuł, aṙeł ew awartkʻ, hewan ew dandankʻ, kundkʻ ew akanocʻ, hecʻ ew boytʻ, kapert ew gorg, ji ew dzi, eramakapan ew kutpan, bir ew mahak, orocʻ bnutʻiwn mi ew anuankʻ ayl.

2. ceiling beam
3. (archaic) name of a certain tune

Declension

i-a-type

	singular		plural
nominative	առեղ (aṙeł)		առեղք (aṙełkʻ)
genitive	առեղի (aṙełi)		առեղաց (aṙełacʻ)
dative	առեղի (aṙełi)		առեղաց (aṙełacʻ)
accusative	առեղ (aṙeł)		առեղս (aṙełs)
ablative	առեղէ (aṙełē)		առեղաց (aṙełacʻ)
instrumental	առեղաւ (aṙeław)		առեղաւք = առեղօք (aṙeławkʻ = aṙełōkʻ)
locative	առեղի (aṙełi)		առեղս (aṙełs)

Descendants

• Armenian: առեղ (aṙeġ)

Further reading

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “առեղ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “առեղ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “առեղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 257b
• Pokorny, Julius (1959) “⁴ei-”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 1, Bern, München: Francke Verlag, page 298
• J̌ahukyan, Geworg (1963) “Stugabanutʻyunner [Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal]‎^[1] (in Armenian), number 4, Yerevan: Academy Press, page 89
• J̌ahukyan, Geworg (2010) “առեղ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 74a